شکاف لب یا لب شکری (cleft lip) به وضعیتی اشاره دارد که در آن یک شکاف و یک فضای باز در طول لب وجود داشته باشد. این شکاف میتواند کوچک یا بزرگ باشد به طوری که لب فوقانی و بینی را به هم وصل کند. شکاف کام (cleft palate) نیز هنگامی رخ می‌دهد که سقف دهان در حین رشد اولیه جنین در داخل رحم مادر، به درستی بسته نشود. کام از دو قسمت به نام های کام سخت و کام نرم تشکیل شده است. که هر یک از آنها قابلیت شکاف برداشتن دارد.
براساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری امریکا، لب شکری و شکاف کام نیز به عنوان نوعی نقص مادرزادی مربوط به دهان و دندان شناخته میشود که سالانه بیش از 7000 نوزاد با این وضعیت در آمریکا متولد می‌شوند.
فهرست مطالب
علائم شکاف کام و لب
در بیشتر موارد، وجود شکاف در طول لب مشخص ترین و اصلی ترین علامت لب شکری است. در این وضعیت شیر ممکن است هنگام تغذیه از بینی کودک شما خارج شود. زیرا مانع بین دهان و بینی در این کودکان غیر طبیعی است. در کودکان دچار این نقص مادرزادی ممکن است مشکلاتی در خصوص دندان نیز وجود داشته باشد. برای مثال ممکن است دندان لق داشته باشند و یا تعداد دندان های آن ها بیشتر باشد.
شکاف کام نیز می تواند باعث بروز عفونت های مکرر در گوش میانی و مشکلات شیپور استاش در کودک شما شود. استاش مجرایی است که به تخلیه مایعات از گوش کمک می کرده و فشار دو طرف پرده گوش را تعدیل میبخشد. اگر فرزند شما با عفونت گوش مشکل دارد و لوله‌های اوستاش آنها به درستی تخلیه نمی شود، ممکن است دچار کم شنوایی شوند.
اگر فرزند شما لب شکری باشد و یا شکاف کام داشته باشد ممکن است در گفتار و ادای کلمات مختلف دچار مشکل باشد. مشکلات گفتاری ناشی از شکاف معمولاً شامل صداهای تودماغی یا داخل بینی میشود.
علل شکاف کام و لب
علت شکاف کام و لب هنوز به طور دقیق مشخص نیست. اما پزشکان معتقدند که این نقص به دلیل تاثیرات عوامل ژنتیکی و محیطی رخ می دهد. اگر یک یا هر دو والدین ژن ناقص مربوط به ایجاد این نقص را حمل کنند احتمالا فرزندشان نیز دچار این نقص خواهد شد.
علاوه بر عوامل ژنتیکی، محققان معتقدند که انجام برخی از کارها در طی دوره بارداری میتواند در به وجود آمدن شکاف لب و شکاف کام در جنین تاثیر داشته باشد. برای مثال موراد زیر میتوانند باعث بروز چنین نقصی شوند:
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل
- سوء مصرف مواد مخدر
- دیابتی بودن
- عدم دریافت ویتامین های ضروری پیش از بارداری مثل اسید فولیک
شکاف می تواند به عنوان یک نقص جداگانه هنگام تولد یا به عنوان بخشی از یک سندرم ژنتیکی بزرگتر و جدیتر مانند سندرم وان-در-وود یا سندروم ولوکاردیوفاسیال رخ دهد که هر دو اختلال ناهنجاری ژنتیکی هستند.
تشخیص شکاف کام و لب
با کمک امواج اولتراسوند میتوان وجود این مشکل را در طی دوره بارداری تشخیص داد. اگر پزشک تشخیص دهد که کودک شما در حالی که رحم قرار دارد، شکاف کام یا لب دارد، ممکن است بخواهد مقداری از حجم مایع آمنیوتیکی که کودک شما را احاطه کرده است ر ا به عنوان نمونه بردارد تا وجود عوارض دیگر را بررسی کند.
درمان
درمان این نواقص بستگی به سطح و شدت شکاف لب یا کام کودک شما دارد. پروسه درمانی اغلب به منظور بستن شکاف ایجاد شده و بازسازی صورت و کام کودک خواهد بود. برای این منظور ممکن است در چندین نوبت بر روی بیمار عمل جراحی زیبایی صورت بگیرید.
در طی پروسه درمان جراحی تیمی از متخصصان ممکن است با شما و فرزند شما همکاری کنند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما به دلیل شکاف در گفتار مشکل دارد، ممکن است با یک گفتاردرمان کار کند. تیم فرزند شما ممکن است شامل یک جراح پلاستیک، جراح دهان و دندان و یا یک متخصص ارتودنسی باشد.
عمل جراحی
ایده آل ترین زمان برای انجام جراحی ترمیم شکاف لب و کام بهتر است در سال اول زندگی او باشد. با این حال، ممکن است در دوران نوجوانی فرزندتان به جراحی های اضافی بازسازی و ترمیم نیاز داشته باشد.
عمل جراحی ترمیم شکاف لب
توصیه می شود وقتی که فرزند شما بین 10 هفته تا 1 سالگی است، برای ترمیم لب شکری او اقدام کنید. اگر فرزند شما شکاف خاصی دارد، پزشک ممکن است بخواهد بطور موقت اقدام به دوختن شکاف کند تا زمانی که یک جراحی ترمیمی اساسی ترتیب دهد.
در حین انجام عمل جراحی ترمیمی لب شکری، کودک شما تحت بیهوشی قرار می گیرد و یک جراح به کمک هر دو لبه جدا شده لب، شکاف را میبندد و باعث عریض تر شدن لب کودک خواهد شد.
عمل جراحی ترمیم شکاف کام
پزشکان معمولاً هنگامی که کودک شما بین 6 تا 18 ماه سن دارد، عمل ترمیم شکاف کام را انجام می دهند. در حین عمل، ماهیچه ها و بافت های دو طرف کام یا سقف دهان کاملاً به هم وصل می شوند تا شکاف بسته شود. روند ترمیم در این عمل کمی طولانی تر است زیرا اگر کودک همکاری نکند ممکن است روند ترمیم با مشکل مواجه شود.
کنار آمدن با نقص تولد فرزندتان
اگر کودکی دارید که با مشکل شکاف در ساختارهای لب و سقف دهان مواجه است، درست به اندازه کودکتان ممکن است اذیت شوید. زیرا باید به کودک خود توجه زیادی کنید و به موقع برای درمان او اقدام کنید. سعی کنید از تیم درمانی کودک خود کمک بگیرید تا بهترین راه حل ها را برای مدیریت شرایط موجود خود از طریق آن ها دریافت کنید.
