مشکلات دندان و به دنبال آن ارتودنسی کودکان، یکی از دغدغههای والدین است و همیشه تمایل دارند که در این باره اطلاعات کافی داشته باشند.
نامرتبی و ناهماهنگی دندانها، میتواند تاثیر بسیار زیادی بر روی رویش دندانهای دائمی، نحوه تکلم و غیره در کودکان بگذارد.
به همین دلیل والدین باید برای رفع این مشکلات به دکتر متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه کنند. در این محتوا، شما را با ارتودنسی دندان کودکان، فواید و معایب آن آشنا میکنیم.
فهرست مطالب
ارتودنسی کودکان به چه معناست؟
ارتودنسی کودکان به مجموعه اقداماتی گفته میشود که باعث درمان ناهنجاریها و نامنظمی موقعیت دندانها و فک میشود همچنین به کلیه کارهایی که برای پیشگیری از بوجود آمدن این نامنظمیها و رفع به موقع مشکلات میباشد.
شما میتوانید ارتودنسی را در کودکی و بزرگسالی انجام دهید، اما انجام و درمان به موقع آن در سنین پایین، طول دوره درمان را به شدت کاهش میدهد، انجام آن را راحتتر میکند و از بدتر شدن شرایط جلوگیری میکند.
برای ارتودنسی دندان کودکان به چه کسی مراجعه کنید؟
اگر مشکلات خاصی مثل کج بودن دندان یا عدم هماهنگی در تراز دندانها و فکهای کودک شما وجود داشته باشد، دندانپزشک به احتمال زیاد کودک شما را به یک دکتر ارتودنسی کودکان ارجاع میدهد.
زیرا متخصصین ارتودنسی کودک، بعد از گذراندن دوره دندانپزشکی عمومی، چندین سال درباره ناهنجاریهای فک و دندان دوره میبینند؛ به همین دلیل هنگام معاینه و در طول دوره درمان به دقت، تمام ملاحضات ارتودنسی دندان در خصوص کودک شما را در نظر میگیرد.
دکتر ارتودنسی کودکان، با استفاده از ابزارهای زیر به اصلاح بدشکلیهای دندان و فک میپردازد:
- بندها (Bands)
- براکت ها (Brackets)
- سیم ها (Wires)
- هدگیر (Headgear)
- رابر باند (Rubber bands)
- رتینر ها یا نگهدارنده ها (Retainers)
- تراز کننده ها و الاینر های شفاف (Clear aligners)
علائم نیاز به ارتودنسی در کودکان
همانطور که در ابتدا نیز ذکر شد، کودک باید بطور مرتب و منظم نزد دندانپزشک مراجعه کند. اگر مشکل خاصی متوجه دندانهای فرزندتان بود که فراتر از دانش دندانپزشک عمومی باشد، او کودک شما را به متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع میدهد.
در صورت بروز موارد زیر، لازم است که برای ارتودنسی دندان کودکان به متخصص مراجعه کنید:
- جلو بودن یکی از فکها.
- از دست دادن زودهنگام و دیرهنگام دندانهای شیری.
- زمانی که کودک عادت به مکیدن انگشت دارد.
- کج بودن یا تراز نبودن فک، به خصوص هنگام خوردن غذا.
- زمانی که کودک به جای تنفس از بینی، از دهان نفس میکشد.
- اگر کودک دارای فاصله بین دندانی، در همه دندانها باشد.
- دندانهای دائمی دچار نامنظمی و شلوغی است.
- هنگامی که موقع بستن دهان، بین دندانهای فک بالا و پایین فاصله میافتد.
- مشکل در صحبت کردن و غذا خوردن.
والدین کودکان باید در صورت مشاهده هر یک از این موارد، به متخصص ارتودنسی کودکان مراجعه کنند و اقدامات لازم برای تشخیص علت و درمان ارتودنسی را انجام دهند.
بهترین سن برای ارتودنسی دندان کودکان
زمانی که کودکی واقعا نیاز به پروسه ارتودنسی داشته باشد، سن و سال مراجعه، ملاک و معیار قرار نمیگیرد. بهترین زمان و سن مناسب ارتودنسی کودکان بستگی به نیازهای کودک دارد و از یک کودک به کودک دیگر متغییر است.
به عنوان مثال، بچههایی که شکاف کام و لب دارند باید قبل از رویش اولین دندانهای دائمیشان با کمک تجهیزات ارتودنسی مخصوص تحت درمان قرار بگیرند.
انجمن ارتودنتیستهای آمریکا توصیه میکنند که همه کودکان بهتر است از سن 7 سالگی توسط متخصصان ارتودنسی معاینه شوند، تا مشکلات احتمالی دندانها، جهت پیشگیری مشخص و درمانهای لازم انجام شود.
هدف از درمان زودرس در این سنین پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر در آینده است. دلیل شروع ارزیابی و درمان ارتودنسی کودکان از سن 7 سالگی به این خاطر است که، بیشتر مشکلات جزئی و ظریف مربوط به رشد فک و یا دندان ها حدودا از این سنین آغاز میشود.
مراحل ارتودنسی دندان کودکان
به طور کلی ارتودنسی در سنین پایین در دو فاز انجام میشود:
- فاز اول ارتودنسی در کودک: بهترین زمان برای فاز اول درمان سن 6 تا 7 سالگی است که با بررسی وضعیت فک و دندان توسط متخصص شروع میشود. در این فاز بیشتر از فضانگهدارها و وسیع کنندهها استفاده میشود و کمتر نیاز به سیمهای ارتودنسی است.
- فاز دوم درمان ارتودنسی: بیشتر کودکانی که به درمان ارتودنسی اولیه احتیاج دارند، بعدها برای تکمیل روند تراز دندانها و فک خود، به بریس یا اقدامات اضافی دیگری نیز نیاز دارند، که به آن فاز دوم میگویند. اما اگر درمان در مراحل اولیه و به موقع انجام شود، ممکن است اقدامات اضافی در آینده به میزان قابل توجهی کمتر باشد. بهترین زمان شروع فاز دوم، سن 10 تا 14 سالگی است که دندانهای دائمی کامل در آمدهاند.
مزایای انجام ارتودنسی کودکان
قطعا ارتودنسی کودک در سنین پایین مزایای زیادی دارد، اما مهمترین مزایا و نتایج ارتودنسی کودک به شرح زیر است:
1. بهبود سلامت دهان و دندان کودک
ارتودنسی دندان در کودکان، با مرتب کردن وضعیت دندانها، و رفع فاصله و نامنظمی فک و دندان، باعث کاهش پوسیدگی دندانها و همچنین رفع بوی بد دهان میشود که از مهمترین مزایای آن است. همچنین بعد از درمان، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان برای کودک شما بسیار راحتتر میشود.
2. زیبایی و افزایش اعتماد به نفس
همیشه شاهد آن هستیم که کودکانی که دچار مشکلات دندانی هستند، به دلیل تمسخر آنها حتی به شوخی توسط بزرگسالان و هم سن و سالهای خودشان دارای اعتماد به نفس کمتری هستند، اما شما با انجام ارتودنسی کودکان و اصلاح طرح لبخند علاوه بر زیبایی چهره کودک خود باعث افزایش اعتماد به نفس او نیز میشوید.
3. کاهش هزینه ارتودنسی
از آنجایی که در سنین بالا نیاز به دوره درمان بیشتری است، پس تعداد دفعات مراجعه به پزشک بیشتر میشود و گاهی اوقات نوع درمان هم متفاوت میشود، که این موارد همگی هزینه درمان را افزایش میدهد. پس ارتودنسی کودکان در سنین کم، به شما در صرفه جویی هزینه کمک میکند.
4. کاهش دوره درمان
به دلیل سن کم بیمار، طول دوره درمان بسیار کم میشود و حتی به کمک روشهای ساده و بدون استفاده از سیم ارتودنسی، در یک زمان کوتاه، تمام شلوغی و به هم ریختگی دندانها از بین میرود.
5. ایجاد فضا برای رویش دندانهای دائمی
با انجام ارتودنسی در کودکی، و پیش از رویش دندانهای دائم، فک گسترش پیدا میکند و فضای لازم برای رویش همه دندانها به صورت مرتب ایجاد میشود.
6. رفع مشکلات گفتاری و جویدن با ارتودنسی
زمانی که فکها تقارن نداشته باشند و یا یکی از فکها جلوتر یا عقبتر از فک دیگر باشد، شما شاهد مشکلات در صحبت کردن کودک و حتی غذا خوردن او خواهید بود، قطعا رفع این مشکلات علاوه بر سلامتی به اعتماد به نفس کودک در گفتار، به رفع مشکلات او هنگام جویدن غذا هم کمک میکند.
طول دوره درمان ارتودنسی کودکان چقدر است؟
طول مدت درمان ارتودنسی کودکان متفاوت است و میتوان گفت که بستگی به فاکتورهای زیر دارد:
- نوع و میزان مشکل موجود در دندان کودک
- میزان همکاری فرزند شما با ارتودنتیست
- رشد فرزند شما
- شدت مشکل دهان و فک کودک
- میزان رعایت بهداشت دهان و دندان پیش از ارتودنسی و در طول دوره درمان.
همچنین باید در نظر داشت که نوع ارتودنسی در فاز اول و اقدامات لازم در فاز دوم چیست، که تمامی این موارد و طول دوره درمان، بعد از بررسی وضعیت فک و دندان فرزند شما، بعد از معاینه توسط دکتر ارتودنسی کودک تعیین میشود. در این باره بیشتر بخوانید: ارتودنسی چقدر طول میکشد؟
مراقبتهای غذایی بعد از ارتودنسی کودکان
بریسها معمولا ظریف هستند. شکسته شدن بخشی از آنها م تواند منجر به حرکت دندانها در جهتی نادرست شود و پروسه درمان را طولانیتر کند. باید به کودکانتان یاد دهید هر چیزی که سخت، چسبنده یا جویدنی باشد را استفاده نکنند. برخی از این مواد را در ادامه میبینید:
- یخ
- آجیل
- ذرت بو داده
- آبنبات
- آدامس
- آب نبات جویدنی
هزینه ارتودنسی کودکان چقدر است؟
قیمت ارتودنسی دندان کودکان بسیار متفاوت از هزینه در بزرگسالان است و در کل برآورد هزینه به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
به عبارتی ما نمیتوانیم دقیقا یک مبلغ را تعیین کنیم و بگوییم این عدد هزینه ارتودنسی دندان کودکان است. اما بهتر است بدانید که هزینه درمان های ارتودنسی در کودکان به مراتب پایینتر از بزرگسالان است.
اگر از سنین پایین به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید خیلی زود و به موقع مشکلات عدم تراز دندان کودک خود را تشخیص میدهید و آن ها را اصلاح میکنید.
اما اگر کودک خود را در سنین 7 سالگی که بهترین سن ارتودنسی در کودکان است به یک کلینیک خوب نبرید قطعا در آینده مشکل بیشتر و گستردهتر شده و هزینه ارتودنسی دندان کودکان نیز بیشتر از قبل خواهد شد.
سوالات متداول
در ادامه به رایجترین سوالاتی که والدین قبل از شروع درمان ارتودنسی کودکانشان میپرسند پاسخ میدهیم:
ارتودنسی دندان کودکان از چه سنی شروع میشود؟
همانطور که گفتیم، همه کودکان بهتر است از سن 7 سالگی توسط متخصصان ارتودنسی معاینه شوند، تا مشکلات احتمالی دندانها، جهت پیشگیری مشخص و درمانهای لازم انجام شود.
آیا ارتودنسی کودکان دردناک است؟
به طور مشابه کودکانی که از بریس ها استفاده میکنند، ممکن است هنگام نصب و تنظیم بریس و هر وسیله جدید دیگری کمی احساس ناراحتی کنند.
هرگونه احساس درد یا ناراحتی در ارتودنسی کودکان با مصرف استامینوفن تسکین مییابد. همچنین اگر سیم براکت ها یا بندها باعث تحریک دهان فرزند شما میشوند، متخصص ارتودنتیست میتواند موم مخصوصی را برای پوشاندن نواحی تیز این ابزار روی بریس ها آماده کرده و استفاده کند. در این باره بیشتر بخوانید: سیم کشی دندان درد دارد؟
آیا امکان حساسیت به بریس در کودکان وجود دارد؟
بله برخی از افراد نسبت به بعضی از فلزات مانند نیکل حساسیت دارند. اگر چنین باشد، میتوان به جای فلزی که به آن حساسیت وجود دارد از مواد دیگری استفاده کرد.
برخی از کودکان ممکن است نسبت به دستکشهای لاتکس که توسط ارتودنتیست و دستیارانش استفاده میشوند، حساسیت داشته باشند. اگر فرزند شما به لاتکس حساسیت دارد، به دندانپزشک خود بگویید تا از دستکش غیر لاتکس دار استفاده کنند.
بریسها گاهی اوقات میتوانند لثه کودک را تحریک کنند و باعث تورم لثهها در این حالت شوند. این تحریک را نمیتوان حساسیت تلقی کرد ولی باید از آن مراقبت کرد.
تا چه مدت باید از نگهدارندهها استفاده شود؟
به طور کلی، اغلب کودکان از 18 تا 36 ماه از بریس یا ریتینر استفاده میکنند که میزان آن برای هرکس با توجه به نوع مشکل و شدت آن متغیر است. اما لازم است که استفاده از ریتینر ارتودنسی دقیقا با توجه به تجویز و گفتههای متخصص ارتودنسی دندان کودکان انجام شود. دندان نیز درست مانند بقیه اجزای بدن دچار تغییر و تحولاتی میشود. اگر کودک شما از استفاده از نگهدارنده خودداری کند، باید منتظر بروز تغییرات جزئی در دندانهای او باشید.
آیا دندانپزشک میتواند کار ارتودنسی کودکان را انجام دهد؟
بله بسیاری از دندانپزشکان برای برخی از پروسههای ارتودنسی آموزش دیدهاند. با این وجود آنها نمیتوانند تمام کارهایی که یک متخصص ارتودنسی انجام میدهد را انجام دهند و برای داشتن درمانهای حرفهای و تخصصی شما در نهایت باید به یک متخصص ارتودنتیست مراجعه کنید.
آیا ارتودنسی مشکلات تنفسی در کودک را رفع میکند؟
بله، همانطور که در بالا اشاره کردیم، ارتودنسی مشکلات نامنظمی و تقارن نبودن فک و دندانها را از بین میبرد و همین موضوع به رفع مشکلات تنفسی و خر و پف کردن کودک کمک میکند.
اگر جزء آندسته از والدینی هستید که به سلامتی دهان و دندان و کلا سلامتی عمومی فرزند خود اهمیت میدهید باید بدانید که بهترین سن ارتودنسی دندان کودکان تقریبا از 6 تا 7 سالگی به بعد است.
شما بهتر است از این سنین حتما فرزند خود را به یک کلینیک ارتودنسی خوب مانند کلینیک ایده آل ببرید. اگر هنوز چنین کاری نکرده اید خوشحال میشویم که برای ارتودنسی کودکان خود به کلینیک ایده آل مراجعه کنید.
محیط کلینکهای ما بسیار آرام است و تمام متخصصان و دستیاران ما از باتجربه ترینهای تهران هستند که تاکنون کارهای ارتودنسی مربوط به صدها کودک را با بهترین تجهیزات انجام دادهاند.