حتماً تا به حال نام ارتودنسی‌های متحرک را شنیده‌اید، اما نمی‌دانید که ارتودنسی متحرک چیست و چه تفاوتی با ارتودنسی ثابت دارد. همان طور که می‌دانید، ارتودنسی یکی از روش‌های درمان ناهنجاری‌های دندان است. افرادی که دندان‌های مرتبی ندارند، می‌توانند با استفاده از ارتودنسی این مشکل را حل کنند. به طور کلی ارتودنسی‌ها یا به صورت ثابت هستند یا متحرک.
ارتودنسی‌های ثابت همانطور که از نامشان پیداست، به صورت ثابت و برای مدت زمان خاصی روی دندان قرار می‌گیرند. این در حالی است که ارتودنسی‌های متحرک ساختار متفاوتی دارند. با ما باشید تا شما را با ویژگی‌های ارتودنسی متحرک آشنا کنیم.
فهرست مطالب
ارتودنسی متحرک چیست؟
ارتودنسی‌های متحرک بر خلاف نوع ثابت، به صورت ثابت درون دهان قرار نمی‌گیرند. ارتودنسی‌های متحرک در واقع محصولاتی هستند که می‌توانند ناهنجاری‌های دندان را از بین ببرند. این ارتودنسی‌ها علاوه مرتب کردن دندان‌ها می‌توانند تأثیر بسزایی در درمان مشکلات دیگر مانند عقب بودن فک یا جلو بودن آن داشته باشند. به عبارتی پزشک با استفاده از ارتودنسی می‌تواند ناهنجاری‌های فک بیمار را درمان کند.
پلاک متحرک ارتودنسی برخلاف ارتودنسی‌های ثابت به صورت ثابت روی دندان‌ها قرار نمی‌گیرند. این بدان معناست که بیمار خود می‌تواند نسبت به جداسازی ارتودنسی اقدام کند. مراحل ارتودنسی در نوع ثابت و متحرک با هم تفاوت دارد. حتی هزینه‌های این دو نوع ارتودنسی نیز با هم فرق دارند. این که پزشک برای بیمار ارتودنسی‌های ثابت یا متحرک را انتخاب کند، به شرایط بیمار و میزان ناهنجاری‌های فک او بستگی دارد.
ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است؟
با توجه به این که پلاک‌های متحرک دندان در مقایسه با نمونه‌های ثابت دقت کمتری دارند، به همین علت برای درمان ناهنجاری‌های شدید فک و دندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. این نوع ارتودنسی نمی‌تواند برای جابجایی‌های پیچیده گزینه مناسبی باشد. بنابراین برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم که ارتودنسی متحرک معمولاً برای دندان‌هایی مناسب است که دارای نامرتبی جزئی باشند.
در صورتی که پزشک شما تشخیص دهد که ناهنجاری‌های دندان در سطح پایین و متوسط قرار دارد، استفاده از پلاک متحرک دندان را پیشنهاد می‌کند. نکته مهمی که باید در خصوص استفاده از این نوع ارتودنسی بدانید این است که پزشک برای کودکان این نوع ارتودنسی را استفاده نمی‌کند. دلیل این امر این است که کودکان نمی‌توانند از این نوع ارتودنسی‌ها به خوبی مراقبت کنند.
انواع ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک یکی از انواع ارتودنسی است که خود در نمونه‌های مختلفی وجود دارد. ما در این بخش دو مورد از اصلی‌ترین روش‌های این نوع ارتودنسی را به شما معرفی می‌کنیم.
الاینر یا اینویزالاین
یکی از نمونه‌های پلاک متحرک ارتودنسی نوع الاینر است. این پلاک‌ها از جنس ترموپلاستیک هستند. این مدل کاملاً بی‌رنگ است و زمانی که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد، قابل مشاهده نیست. به عبارتی می‌توان گفت نامرئی هستند. با استفاده از الاینر‌ها می‌توان دندان‌هایی که نامرتب هستند را درمان کرد.
پزشک بر اساس میزان نامرتب بودن دندان‌های شما ممکن است تعداد مشخصی الاینر برای شما در نظر بگیرد. این الاینر‌ها را باید در نوبت‌های مشخصی استفاده کنید. همچنین هر یک از الاینر‌های ارتودنسی نامرئی را باید به مدت دو هفته استفاده کرده و سپس الاینر جدید را جایگزین نمایید.
فانکشنال
پلاک‌های فانکشنال یکی از مدل‌های ارتودنسی‌های متحرک هستند. کاربرد اصلی این پلاک‌ها زمانی است که فک بالا یا پایین بیمار از حالت طبیعی جلوتر باشد.
پلاک‌های z شکل
از دیگر پلاک‌ها برای ارتودنسی متحرک می‌توان به این مدل اشاره کرد. این پلاک‌ها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که یک یا چند دندان دچار عقب زدگی شده باشند. آنها می‌توانند این دندان‌ها به حالت مرتب در بیاورند.
کام اکسپندر
کام اکسپندرها را با نام وسیع‌کننده نیز می‌شناسند. این مدل می‌تواند بخش جلو یا عقب دندان‌ها را وسیع کند و بدین ترتیب موجب باز شدن فضای دندانی و فک شود.
ریتبنر هاولی
در نهایت ما مدل پلاک ریتبنر هاولی را داریم. این ابزار از سیم و پلاستیک سخت تولید شده است. این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به راحتی درون دهان قرار می‌گیرند. سیم‌های نگهدارنده این ارتودنسی‌ها در اطراف دندان‌های بخش جلویی قرار داده شده و بخش دیگر پلاک روی سقف دهان قرار داده می‌شود.
ریتینر یا تثبیت‌کننده
نمونه دیگری از ارتودنسی‌های متحرک، ریتینر‌ها هستند. این مدل را با نام تثبیت‌کننده ارتودنسی نیز می‌شناسند. تثبیت‌کننده‌ها از جمله محصولاتی هستند که باید بعد از تمام شدن مدت درمان یا پس از اتمام دوره استفاده از الاینر مورد استفاده قرار بگیرند. روش کار این محصولات بدین شکل است که پس از درمان ناهنجاری‌های دندان، زمانی که دندان‌ها در حالت مرتب خود قرار گرفتند، تثبیت‌کننده‌ها می‌توانند دندان‌های فرد را در همان حالت ثابت نگه دارند.
دلیل این که پزشک در مراحل پلاک متحرک ارتودنسی از تثبیت‌کننده استفاده می‌کند این است که دندان‌ها پس از درمان تا مدتی می‌توانند دوباره به حالت ابتدایی خود بازگردند. به همین علت لازم است مانعی برای برگشت دندان به حالت قبل وجود داشته باشد. گاهی این تثبیت‌کننده‌ها برای مدت زمان خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند و گاهی نیز ممکن است نیاز باشد که به صورت دائمی از آنها استفاده شود.
مزایای پلاک متحرک ارتودنسی
حال که متوجه شدید ارتودنسی متحرک چیست، بهتر است با مزایای این نوع ارتودنسی نیز آشنا شوید. با این وجود می‌توانید متوجه شوید که ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک. ما در این بخش به برخی از مهم‌ترین مزایای ارتودنسی‌های متحرک می‌پردازیم.
مسواک زدن بدون دردسر
با اجرای این نوع ارتودنسی، می‌توانید به راحتی مسواک بزنید؛ زیرا طرز استفاده از ارتودنسی متحرک بسیار راحت است و می‌توانید به راحتی آن را از دهان خارج کنید. این در حالی است که با داشتن ارتودنسی‌های ثابت، مسواک زدن بسیار دشوار خواهد بود.
تمیز کردن راحت
تمیز نمودن تجهیزات این نوع ارتودنسی‌ها نیز آسان است. بدین منظور تنها کافیست تا ارتودنسی‌های متحرک را از دهان خارج کرده و آنها را تمیز نمایید.
کاهش مشکلات دهان و دندان
با به کار بردن پلاک‌های متحرک دندان، احتمال عفونت لثه و پوسیدگی دندان‌ها تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد. دلیل این امر این است که می‌توانید در هر لحظه ارتودنسی‌ها را تمیز کنید.
عدم آسیب به دندان‌ها
ارتودنسی‌های متحرک برخلاف نمونه‌های ثابت، موجب ایجاد لکه بر روی دندان‌ها نمی‌شوند. در نمونه‌های ثابت به دلیل این که براکت‌ها روی دندان قرار می‌گیرند و قابل تمیز شدن نیستند، بنابراین باکتری‌ها در آن بخش تجمع خواهند کرد. بدین ترتیب با جدا کردن براکت‌ها متوجه وجود لکه‌های سفیدی بر روی دندان خواهید شد. این لکه‌ها معمولاً به صورت دائمی بر روی دندان باقی می‌مانند؛ زیرا آن بخش از دندان مواد معدنی خود را از دست داده است.
امکان خارج کردن آنها از دهان در مواقع لازم
یکی از مزایای مهم استفاده از پلاک متحرک دندان این است که در صورت انجام فعالیت‌های خاص یا اذیت شدن، می‌توانید آنها را از دهان خارج کنید. برای مثال می‌توانید در زمان غذا خوردن پلاک‌ها جدا کرده و مواد غذایی مختلف را میل کنید. این در حالی است که در زمان استفاده از ارتودنسی‌های متحرک، شما برای خوردن بسیاری از مواد غذایی با محدودیت مواجه هستید.
معایب پلاک متحرک دندان
اگر با مطالعه این که ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است، متوجه شدید که کاندیدای استفاده از این ارتودنسی‌ها هستید، باید با معایب آن نیز آشنا شوید تا بدانید قرار است با چه مشکلاتی مواجه شوید. ارتودنسی متحرک مانند بسیاری از روش‌های درمانی دیگر در کنار مزایای متعدد، معایبی نیز دارند. از مهم‌ترین معایب این ارتودنسی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- زمانی که پزشک الاینرها‌ها را درون دهان شما قرار می‌دهد، به هیچ عنوان نباید مواد غذایی بخورید. شما تنها مجاز به نوشیدن آب هستید. زمانی که الاینر در دهان است و جویدن اتفاق افتد، الاینر‌ها دچار آسیب خواهند شد.
- اگر پلاک متحرک ارتودنسی شفاف را انتخاب می‌کنید، باید بدانید که این پلاک‌ها نیاز به مراقبت زیادی دارند. استفاده از نوشیدنی‌های رنگی موجب کدر شدن این محصولات می‌شوند.
- این ارتودنسی‌ها به غیر از زمان مسواک زدن و غذا خوردن باید زمان زیادی در طول روز در دهانتان قرار بگیرند. حداکثر میزانی که این نوع ارتودنسی باید در دهان قرار بگیرد، معمولاً ۲۲ ساعت است. در صورتی که این کار را به صورت مرتب انجام ندهید، نتیجه دلخواه را دریافت نمی‌کنید.
طرز استفاده از ارتودنسی‌های متحرک
همان طور که در بخش‌های قبل اشاره کردیم، طرز استفاده از ارتودنسی متحرک بسیار راحت است، اما با این وجود باید در نگهداری و مراقبت از آن دقت زیادی داشته باشید. این ارتودنسی‌ها نباید در روز بیشتر از ۲ ساعت از دهان شما خارج شوند. در غیر این صورت روند درمان شما طولانی‌تر خواهد بود و دندان‌ها به حالت اولیه خود برمیگردند.
ممکن پزشک شما برای طرز استفاده از ارتودنسی‌های متحرک به شما توصیه کند که تنها در شرایط زیر ارتودنسی‌ها را از دهان خارج کنید.
- در زمان انجام فعالیت‌های ورزشی مختلف
- در زمان نخ دندان کشیدن و مسواک زدن
- در زمان نوشیدن مایعات گازدار و شیرین
- در زمان غذا خوردن
قیمت ارتودنسی متحرک
بسیاری از بیمارانی که قصد انجام ارتودنسی متحرک را دارند، معمولاً یک دغدغه مهم دارند و آن قیمت ارتودنسی متحرک است. در این خصوص باید بگوییم که عوامل مختلفی می‌توانند در تعیین هزینه ارتودنسی نقش داشته باشند. برای مثال با توجه به این که شما کدام یک از مدل‌های ارتودنسی‌های متحرک را مورد استفاده قرار می‌دهید، قیمت آن نیز متفاوت خواهد بود.
به علاوه دستمزد پزشک، تعداد دفعات مراجعات شما به مطب، تعداد الاینر‌های مورد نیاز برای خرید و غیره همگی می‌توانند روی قیمت ارتودنسی متحرک تأثیر داشته باشند.
ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟
اکثر بیمارانی که قصد انجام ارتودنسی را دارند با این سوال مهم مواجه می‌شوند. ببینید این که بخواهیم بگوییم کدام یک از ارتودنسی‌های ثابت و متحرک بهتر هستند، کار دشواری است. برای پاسخ به این سوال باید این دو نوع ارتودنسی را از جنبه‌های مختلف بررسی کرد. برای مثال اگر بخواهیم از نظر هزینه این دو ارتودنسی را مقایسه کنیم، باید گفت که ارتودنسی‌های متحرک گزینه بهتری هستند؛ زیرا هزینه آنها در مقایسه با نوع ثابت کمتر است.
یا اگر بخواهیم از نظر نوع مشکل این مبحث را ارزیابی کنیم، باید گفت که شرایط بیمار می‌تواند تعیین‌کننده بهتر بودن این ارتودنسی‌ها باشد. در صورتی که ناهنجاری‌های فک و دندان بیمار شدید است، بهترین گزینه برای او ارتودنسی ثابت خواهد بود. در غیر این صورت ارتودنسی‌های متحرک برای او بهتر است.
به طور کلی باید گفت تشخیص اینکه ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت، به شرایط کلی بیمار و نظر پزشک بستگی دارد. یعنی هر بیمار با توجه به وضعیت دندان‌های خود، باید از نوع خاصی ارتودنسی استفاده نماید.
نحوه مراقبت و تمیز کردن ارتودنسی متحرک
نحوه مراقبت و تمیز کردن این نوع ارتودنسی‌ها بسیار راحت است. برای تمیز کردن آنها می‌توانید آنها را از دهان خارج کرده و بشویید و سپس مورد استفاده قرار دهید. یکی از نکات مهمی که باید در خصوص مراقبت های ارتودنسی برای پلاک های متحرک بدانید این است که هیچگاه برای تمیز کردن آنها از موارد زیر استفاده نکنید:
- دهان شویه‌هایی که در ترکیبات خود الکل دارند.
- ضد عفونی کننده خانگی
- الکل خالص
- آب جوش
- مایع سفیدکننده
طول درمان ارتودنسی متحرک چقدر است؟
با این که بسیاری از افراد می‌دانند ارتودنسی متحرک چیست، اما در خصوص مدت زمان درمان آن اطلاعی ندارند. در این خصوص باید بگوییم که مدت زمان ارتودنسی در حالت متحرک و درمان دندان‌ها با استفاده از این نوع ارتودنسی به شرایط بیمار و وضعیت دندان‌های او بستگی دارد. در صورتی که دندان‌های شما پیچیدگی و نامرتبی بیشتری داشته باشند، احتمال برگشت آنها به حالت اولیه بیشتر است. به همین علت باید مدت زمان بیشتری از ارتودنسی‌ها استفاده کنید.
به طور کلی برای این که بتوان تمام دندان‌ها را با استفاده ارتودنسی متحرک درمان کرد، به یک الی دو سال زمان نیاز است. این مدت زمان با توجه به میزان شدن ناهنجاری‌های دندان متفاوت است. همچنین باید بدانید که در صورت عدم مراقبت و عدم پیروی از دستورالعمل‌های پزشک این روند درمان طولانی‌تر خواهد بود.
نتیجه گیری
ما در این مطلب ارتودنسی متحرک را به شما معرفی کردیم تا بتوانید با این روش درمان به خوبی آشنا شوید. همانطور که متوجه شدید، این روش ارتودنسی، خود دارای انواع مختلفی است و مزایای زیادی دارد. از جمله این مزایا، می‌توان به این اشاره کرد که شما هر زمان که لازم باشد، می‌توانید آن را از دهان خارج کنید.
همچنین در بخش‌های فوق به شما گفتیم که ارتودنسی متحرک برای چه دندان هایی است. بنابراین با بررسی وضعیت دندان‌های خود می‌توانید متوجه شوید که می‌توانید از این نوع روش درمان استفاده کنید یا خیر.
