دندان پزشکی کودکان، یکی از شاخههای تخصصی دندانپزشکی است که به طور ویژه بر روی مراقبت، پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان در کودکان و نوجوانان تمرکز دارد. برای پیشگیری از بروز هر نوع مشکل احتمالی در آینده، باید از همان سنین کودکی به مطب دندانپزشکی کودکان مراجعه کنیم.
در این مقاله قصد داریم شما را با دندانپزشکی اطفال آشنا کنیم و اهمیت آن را مورد بررسی قرار دهیم. علاوه براین شما را با تمام اقدامات و خدمات ارائه شده توسط متخصص دندان پزشکی کودکان نیز آشنا خواهیم کرد.
فهرست مطالب
دندانپزشکی کودکان چیست؟
دندان پزشکی کودکان شاخه ای از دندانپزشکی است که به ارائه مراقبت های بهداشتی و درمانی با تاکید بر مساله پیشگیری و درمانی کودکان از بدو تولد تا بزرگسالی و به ویژه برای افراد دارای نیازهای ویژه میپردازد.
اقدامات انجام شده در این رشته توسط متخصص دندانپزشکی کودکان یا دندان پزشکی اطفال شامل حوزه های زیر است:
- بررسی رشد دهان و دندان کودک یا نوجوان
- بررسی مشکلات جسمی مربوط به ناتوانی های پزشکی و رفتاری
- پیشگیری از بروز برخی صدمات
- هدایت رفتاری کودکان و نوجوانان (مانند آموزش مسواک زدن و …)
متخصص دندانپزشکی کودکان به چه کسی گفته میشود؟
متخصص دندانپزشکی کودکان یا پدودنتیست (Pedodontist) به دندانپزشک متخصصی گفته میشود که به ارزیابی، تشخیص و معالجه مشکلات فک و دهان اطفال از سنین نوزادی تا نوجوانی میپردازد.
یک متخصص دندانپزشکی اطفال توانایی رسیدگی به مشکلات مراجعان با نیازهای خاص (کودکان با مشکلاتی خاصی مانند سندروم داون و …) را هم دارد. هر دندانپزشک اطفال، پس از طی دوره دندانپزشکی عمومی، بین 2 تا 3 سال دوره ی تخصصی را می گذراند که شامل روانشناسی کودک نیز هست.
دندانپزشکان عمومی تخصص خاصی در دندانپزشکی کودکان ندارند. دندانپزشکان عمومی قادر به ارائه خدمات عالی دندانپزشکی برای بیماران در هر سنی هستند، اما عمق دانش آن ها یا آموزشی که دیده اند به اندازه متخصصان دندانپزشکی کودکان نیست.
بیماران کودک نسبت به بزرگسالان نیازمند خدمات دندانپزشکی متفاوتی هستند. علاوه بر این، آنها ممکن است نیازهای رفتاری و دندانی بسیار خاصی داشته باشند که تنها مختص بچه ها و سنین پایینتر باشد.
چرا دندانپزشکی کودکان بسیار مهم است؟
به طور کلی مراقبت اولیه و پیشگیرانه از دهان و دندان کودکان بسیار مهم است. نحوه رویش، مراقبت و ریزش دندان های شیری به طور مستقیم روی روند جوانه زدن و رویش دندان های دائمی فرزندتان تاثیر میگذارد.
چنانچه مشکلی برای دندان های شیری کودک ایجاد شود، در آینده کودک با مشکلات دندانپزشکی گسترده تری روبرو خواهد شد که برطرف کردن آن ها مستلزم صرف وقت و هزینه بالا است.
مراقبت های انجام شده در زمینه دندان پزشکی کودکان میتواند به رشد طبیعی فک ها، دندانهای دائمی سالم و همچنین توانایی جویدن و صحبت صحیح فرزندتان کمک کند.
تخصص دندان پزشکی کودکان و رویش دندان ها
دندان درآوردن نوزاد از سن 6 تا 24 ماهگی شروع میشود و سپس رویش دندانهای فک پایین و میانی انجام میشود. در سن 6 سالگی دندانهای شیری کم کم افتاده و جای خود را به دندانهای دائمی میدهند که قرار است تا پایان عمر همراه کودک باقی بمانند.
روند رویش دندان دائمی معمولا تا 12 سالگی به اتمام میرسد. بنابراین دندان پزشک کودکان تا سن 12 سالگی تمام نیازهای دهان و دندان اطفال را به طور کامل پاسخ میدهد.
بهترین سن مراجعه به دندانپزشک کودکان
اگر مشکلی متوجه دهان و دندان کودک باشد بهتر است از سن 4 سالگی برای اولین بار کودک را به نزد دندانپزشک اطفال ببرید. در سن 6 سالگی برای ارزیابی الگوی صحیح رشد صورت و بایت کودک و روند در آمدن اولین دندان های دائمی نیز حتما باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
از آن به بعد ویزیت منظم به دندانپزشک بسته به سلامت و پیشرفت دهان کودک هر 6 ماه یا هر یکسال یک بار باید انجام شود.
با توجه به شکل اولین دندان های دائمی و اینکه بین آن ها ممکن است فضای نسبتا زیادی وجود داشته باشد، اگر به طور مرتب به دندانپزشک اطفال مراجعه نشود امکان تشکیل پلاک در این شیارها و فواصل وجود دارد.
خدمات کلینیک دندانپزشکی کودکان شامل چه مواردی میشود؟
متخصص دندانپزشکی کودکان برای دلبندان شما خدمات زیر را ارائه میدهند. البته توجه کنید که این دندانپزشکان وظایف زیادی دارند که ما تنها به ذکر مهمترین خدمات ارائه شده توسط آن ها میپردازیم:
- انجام معاینات کامل و مرتب دهان و دندان برای نوزادان، کودکان و مادران آن ها
- کمک به حفظ و ارتقایی بهداشت دهان ودندان کودکان
- ارائه مشاوره در مورد عادات دهانی اطفال (به عنوان مثال مشاوره دادن به والدین در خصوص استفاده از پستانک و عوارض مکیدن انگشت نوزاد)
- ارزیابی و درمان زودهنگام برای صاف کردن دندانها و اصلاح بایت نامناسب (ارتودنسی کودکان)
- تخیص زود هنگام پوسیدگی و ترمیم حفره های دندان
- مدیریت مشکلات و بیماری های لثه از جمله زخم ها، مخاط و بیماری پریودنتال کودکان
- مراقبت از آسیب دیدگی های دندانپزشکی (به عنوان مثال ، دندان های شکسته، جابجا شده یا دستکاری شده)
- درمان دنداپزشکی کودکان با بیهوشی برای کودکانی که به دلیل ترس زیاد همکاری لازم را با پزشک ندارند
- کشیدن دندان شیری کودکان در صورت نیاز
هزینه و قیمت خدمات مربوط به درمان دندان کودکان، معمولا پایین تر از دندانپزشکی بزرگسالان است زیرا اغلب جنبه مراقبتی و پیشگیرانه دارد. برخی از مهمترین اقدامات یا خدمات دکتر دندانپزشک کودکان در ادامه به صورت خلاصه توضیح داده شده اند:
آموزش والدین
بعد از درآمدن و رویش دندان های دائمی ، والدین نیز نقش پررنگی در کنار دندانپزشکان پیدا میکنند. متخصص دندانپزشکی کودکان به طور کامل با والدین در ارتباط هستند و درباره نحوه مراقب، نگهداری و مدیریت مشکلات کودکان به والدین توصیه ها و راهنمایی هایی ارائه میدهند. برخی از این آموزش ها عبارتند از:
- مدیریت دندان های شیری
- نحوه صحیح مسواک زدن (روزی 3 بار با رعایت نکات ایمنی)
- مدیریت در آمدن دندان های دائمی و نحوه مراقبت از کودک در این سنین
- نحوه استفاده از دهانشویه ها
- نحوه مدیریت درد دندان
- مدیریت عادات مضر دهانی کودک
- کنترل رژیم غذایی و نوع خوراکی هایی که کودک میخورد.
- نحوه مدیریت شکستگی دندان
اصلاح عادات مخرب کودکان از وظایف دکتر دندانپزشک کودکان
برخی از مهمترین عادات مضری که میتواند به سلامت دندان های کودک آسیب برساند و او را در آینده محتاج درمان های سخت ارتودنسی کند عبارتند از:
- مکیدن بیش از حد پستانک: از سن 2 تا نهایتا 2.5 سالگی باید پستانک را از کودک خود بگیرید. اگر دلبندتان بیش از این موعد و بیش از حد از پستانک استفاده کرد حتما باید از متخصص دندانپزشکی کودکان کمک بگیرید؛ زیرا ممکن است باعث بروز ناهنجاری ها و جابجایی دندان و فک در آینده شود.
- مکیدن انگشتان پا: این عادت نامناسب باید در اسرع وقت متوقف شود زیرا علاوه بر مشکلات دندان و فک در الگوی رشد صورت نیز منجر به بروز مشکلات جدی می شود.
- نفس کشیدن یا تنفس مداوم از طریق دهان: اگر متوجه شدید کودک شما از دهان خود نفس می کشد، با پزشک متخصص و دندانپزشک اطفال خود مشورت کنید.
فلوراید درمانی موضعی
برای پیشگیری یا درمان حفرات دندان و یا پوسیدگی دندان، دندانپزشکان اطفال از فلوراید استفاده میکنند. فلوراید به تقویت مینای دندان کمک میکند و مهمترین اقدامی که یک دندانپزشک کودکان برای محافظت از دندان در برابر پوسیدگی میتواند انجام دهد همین پروسه فلوراید تراپی کودکان یا فلوراید درمانی است.
شیاربندی دندان با کمک سیلانت دندانپزشکی
سطوح جونده دندان های آسیاب در کودکان دارای شیارهایی است که مواد غذایی به آن ها گیر میکند و به دلیل زیاد بودن آن ها مسواک زدن به تنهایی قادر به پاک کردن آن ها نیست.
دندان پزشکی کودکان با کمک سیلانت های دندانپزشکی اطفال اقدام به پر کردن یا شیاربندی این حفرات میکنند تا احتمال پوسیدگی دندان را کاهش داده و مانع از آسیب دیدن مینای دندان میشود.
درمان ریشه دندان یا روت کانال
درست مانند بزرگسالان، گاهی اوقات کودکان نیز به درمان ریشه دندان نیاز دارند. این درمان به ما کمک میکند تا از وارد شدن آسیب به ریشه دندان ها و از دست دادن دندان های شیری یا دائمی پیشگیری کنیم.
باندینگ دندان
آسیب ها و شکستگی های جزئی دندانهای جلوی از جمله موارد شایع در دوران کودکی است. دندانپزشک کودکان میتواند با کمک برخی مواد خاص که با نام باندینگ شناخته میشوند این آسیب ها را ترمیم و برطرف کند. جنس این مواد به گونه ای است که هم رنگ دندان هستند. مواد باندینگ دندان مقاوم بوده و با رشد کودک همچنان ماندگار هستند.
محیط دندانپزشکی مناسب برای کودکان
با توجه به روحیه حساس و ترس هایی که کودکان ممکن است نسبت به مرکز دندانپزشکی داشته باشند، بهتر است محیطی فراهم شود که ترس های اضافی را از بین برده و آرامش بیشتری به کودکان دهد.
استفاده از رنگ های شاد و طرح های گرافیکی روی دیوار و روپورش پزشکان میتواند توجه کودکان را جلب کرده و محیط دندانپزشکی را سرگرم کننده ارزیابی کنند. مراکز تخصصی دندانپزشکی، ممکن است بخشی از مطب را به کودکان اختصاص داده و در بخشی دیگر خدمات بزرگسالان ارائه دهند.
خدمات پیشگیرانه دندانپزشک کودکان
گفتیم که متخصص دندان پزشک کودکان، از طریق آموزش به والدین و کودک، بر پیشگیری تمرکز دارد. برای همین منظور خدمات پیشگیرانه زیر توسط بهترین کلینیک دندانپزشکی کودکان تهران ارائه می شود:
- شستشوی تخصصی دندان ها
- ارائه انواع درمانهای حاوی فلوراید
- برنامه ریزی اولیه ارتودنسی (ارتودنسی پیشگیرانه کودکان)
- تشخیص زود هنگام حفره دندانی
- آموزش تخصصی مسواک زدن و نحوه مراقبت از دندان ها به کودکان
سوالات متداول والدین از متخصص دندانپزشکی کودکان
در ادامه به چند سوال پرتکرار مراجعان درباره مراقبت از سلامت دهان و دندان کودک و نوجوان می پردازیم:
دندانپزشکی کودکان چیست؟
یکی از 10 تخصص رشته دندانپزشکی است که به طور خاص به مشکلات و درمان افراد در سنین کودکی تا نوجوانی می پردازد.
آیا دندان های شیری به مراقبت نیاز دارند؟
فرزندان کوچک و دلبند شما تا سن خاصی دارای دندان های شیری هستند که بعد از ریزش آن ها دندان های دائمی جوانه خواهند زد. اما موقت بودن دندان های شیری کودکان به این معنی نیست که آن ها نیاز به مراقبت یا مراجعه به مطب دندانپرشکی اطفال ندارند.
هرچه دندان های کودکان در سنین پایین بیشتر تحت مراقبت باشند و مراجعه به دندانپزشک اطفال نیز منظم باشد در آینده کودکان از سلامتی بالایی برخوردار خواهند بود.
بهترین سن ارتودنسی برای کودکان چه سنی است؟
مطابق نظر مراکز معتبر ارتودنسی دندان در سراسر جهان، بهترین سن ارتودنسی کودکان معمولا سن 7 تا 12 سالگی است.
اگر کودک خود را به طور منظم به مرکز فوق تخصصی دندانپزشکی کودکان ببرید میتوانید از همان سنین به ارتودنسی پیشگیرانه و سایر درمان های به موقع دیگر پرداخته و آینده سالمتر و کم هزینه تری برای دلبندتان ترسیم کنید.
آیا مراجعه زودهنگام به متخصص دندانپزشکی اطفال در درمان مشکلات همترازی دندان موثر است؟
مشکلات ارتودنسی در اغلب موارد و در بیشتر بیماران ناشی از مسائل ژنتیکی است. جدای از این برخی عادات نامناسب دوران کودکی میتواند باعث تغییر جهت یا حتی جوانه زدن بد شکل دندان دائمی شود.
شما به عنوان والدین کودکان، موظف هستید حهت تشخیص و درمان به هنگام مشکلات ارتودنسی، در بهترین سن برای ارتودنسی کودکان آنها را به کلینیک ها یا مطب های دندانپزشکی اطفال برده یا مستقیما به یک متخصص ارتودنسی نشان دهید.
مراجعه به کلینیک دندانپزشکی کودکان تهران چه مزیتی دارد؟
یکی از مشکلات والدین، ترس بیشتر کودکان از دندانپزشک است. بنابراین بسیار مهم است که علاوه بر تخصص دندانپزشک اطفال که نوع برخورد صحیح و موثر با کودک را آموزش دیده است، محیط کلینیک دندانپزشکی کودکان هم برای کودک دلنشین باشد. مراجعه به محیطی که مناسب روحیه بچه ها باشد، راه درمان موثر را هموارتر می کند.
چنانچه ترس کودک از اعمال دندانپزشکی زیاد باشد و مانع درمان شود، متخصص پیشنهاد دندانپزشکی تحت بیهوشی را میدهد.
همانطور که متوجه شدید، مراقبت خوب از دندان برای شادی و سلامت کلی کودک امری ضروری است. به همین دلیل است که ما در کلینیک دندانپزشکی ایده آل، با کیفیت ترین خدمات دندان پزشکی کودکان را ارائه میدهیم تا دندان های کودک دلبندتان سالم بمانند.
مهم نیست که فرزند شما در چه سنی است، ما می توانیم بهترین خدمات دندانپزشکی کودکان را ارائه دهیم. تیم ما با حداکثر توان و دلسوزی از لثه ها و دندان های فرزندتان مراقبت میکند و تا زمانی که او در مطب ما است بهترین فضای ممکن را برای او فراهم خواهیم کرد، پس با خیال راحت بهترین دندانپزشکی اطفال را از کلینیک ایده آل انتخاب کنید.