اگر به دنبال رفع نواقص دندانی، بهبود وضعیت دندانهای کج و بهم ریخته و افزایش زیبایی چهره خود هستید، احتمالا دو گزینه ارتودنسی و کامپوزیت دندان به شما پیشنهاد میشود. در این میان شما با سوالاتی از این قبیل مواجه میشوید که برای رفع مشکلات دندان ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت؟ یا اینکه فرق کامپوزیت ارتودنسی در اصلاح ایرادات دندانی چیست؟ آیا استفاده از کامپوزیت به جای ارتودنسی کار درستی است؟
برای پاسخ به این سوالات و آشنایی کلی با درمان ارتودنسی و کامپوزیت و همچنین تفاوتهای آنها برای انجام مقایسه درست و گرفتن بهترین تصمیم در ادامه با ما همراه شوید.
فهرست مطالب
ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت؟
ارتودنسی و کامپوزیت دندان دو روش دندانپزشکی برای اصلاح طرح لبخند و رفع نواقص و مشکلات دندانی هستند. این روشهای درمانی و زیبایی میتوانند ایراداتی از قبیل کج بودن دندان و وجود فاصله بین دندانها را اصلاح کنند. اما تصمیمگیری در مورد اینکه کامپوزیت بهتر است یا ارتودنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمیتوان یک روش را به عنوان درمان قطعی برای همه افراد تجویز کرد.
انتخاب بین کامپوزیت یا ارتودنسی باید براساس نوع و شدت مشکل بیمار و انتظاری که از درمان دارد انجام شود. از این رو بهتر است قبل از هر چیز با کاربرد، مزایا و معایب ارتودنسی و کامپوزیت آشنا شویم آنگاه به مقایسه این دو روش و بیان تفاوتهای آنها بپردازیم.
مزایا و معایب ارتودنسی و کامپوزیت
“ارتودنسی دندان یک تخصص دندانپزشکی است که بر روی هم تراز کردن بایت و صاف کردن دندانهای شما متمرکز است. اگر دندانهای کج، روی هم رفته، پیچ خورده یا شکاف بین دندانی دارید، لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.” (به نقل از Clevelandclinic)
در پاسخ به سوال “کامپوزیت دندان چیست؟” باید گفت کامپوزیت یک روش دندانپزشکی زیبایی است که برای پوشش مشکلات جزئی و ظاهری دندان از جمله اصلاح رنگ، شکل و سایز دندان و نیز ترمیم پوسیدگی، ترک خوردگی و شکستگی آنها مورد استفاده قرار میگیرد. دندانپزشک برای این منظور ماده خمیری از جنس رزین هم رنگ دندان را روی آن قرار داده و فرم میدهد تا به شکل و اندازه دلخواه برسد.
مزایا و کاربرد ارتودنسی
ارتودنسی دندان نه تنها موجب افزایش زیبایی ظاهری دندانها میشود بلکه وضعیت سلامت و بهداشت دهان و دندان را نیز بهبود میبخشد. از جمله مزایا و کاربردهای ارتودنسی دندان که در پاسخ به سوال “ارتودنسی بهتره یا کامپوزیت؟” باید به آنها توجه شود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصلاح طرح لبخند
- افزایش اعتماد به نفس
- صاف کردن دندانهای کج
- اصلاح شلوغی و ازدحام دندانها
- مرتب کردن دندانهای بهم ریخته و نامنظم
- درمان انواع مال اکلوژن مانند اوربایت، آندربایت و کراس بایت
- بستن فضای خالی بین دندانها
- اصلاح مشکلات گاز گرفتن و جویدن
- درمان آپنه خواب و مشکلات تنفسی
- درمان دندان قروچه
- تمیز کردن راحتتر دندانهای مرتب شده و کاهش احتمال پوسیدگی آنها
- رفع مشکلات گوارشی، تنفسی و گفتاری ناشی از شلوغی و بی نظمی دندانها
- محافظت از دندانها در برابر فشار، سایش و آسیب دیدگی
مزایا و کاربرد کامپوزیت
اگر میخواهید انتخاب هوشمندانهای بین ارتودنسی یا کامپوزیت داشته باشید بهتر است با مزایا و کاربردهای استفاده از کامپوزیت آشنا شوید:
- اصلاح تغییر رنگ دندان
- بهبود شکل و ظاهر دندان
- پوشاندن فاصله بین دندانها
- ترمیم دندان شکسته یا لبپر شده
- پر کردن حفره ایجاد شده در اثر پوسیدگی دندان
- امکان درمان انفرادی هر یک از دندانها
- ظاهر طبیعی و هم رنگ دندان
- انجام فرآیند درمان تنها در یک جلسه
- قابل استفاده برای دندانهای خلفی و قدامی
- امکان ترمیم و تعویض در صورت آسیب دیدگی
- هزینه کمتر نسبت به ارتودنسی
- درمان کمتر تهاجمی در مقایسه با ارتودنسی دندان
- دوام و استحکام بالا
معایب ارتودنسی
انواع روشهای ارتودنسی در کنار مزایای بیشماری که برای بهبود وضعیت دندانها و رفع مشکلات فک دارند، عاری از عیب و عوارض نیستند. معایب ارتودنسی در زمان انتخاب بین ارتودنسی یا کامپوزیت بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. مهمترین ایرادات ارتودنسی عبارتند از:
- طولانی بودن دوره درمان
- حساسیت برخی افراد به متریال دستگاه ارتودنسی (بریسهای فلزی ارتودنسی ثابت)
- تحریک و تورم لثه برخی بیماران در اثر تماس با دستگاه ارتودنسی
- احتمال ایجاد زخم و آفت در دهان
- احساس درد و ناراحتی بعد از نصب براکتها و جلسات تنظیم مجدد
- افزایش خطر پوسیدگی دندان و تحلیل ریشه در صورت عدم رعایت اصول بهداشت دهان و دندان در حضور دستگاه ارتودنسی
- هزینه بالای ارتودسی نسبت به کامپوزیت دندان
- عدم کارآیی برای افراد با لثههای ناسالم و بیماریهای پریودنتال
معایب کامپوزیت
کامپوزیت دندان معایب و ایراداتی دارد که برای تصمیمگیری در مورد اینکه کامپوزیت بهتره یا ارتودنسی، نمیتوان از آنها صرف نظر کرد.
- حساسیت دندانها به گرما و سرما برای مدتی بعد از درمان
- امکان تغییر رنگ در اثر مصرف زیاد خوراکیهای رنگی مانند چای و قهوه یا سیگار کشیدن
- آسیب دیدن در صورت گاز زدن و جویدن غذاهای سفت
- عدم تناسب و یکدستی دندانها در صورت بیتجربه بودن دندانپزشک
- ناتوانی در رفع مشکلات شدید بایت
تفاوت کامپوزیت و ارتودنسی
همانند آنچه در مورد لمینت یا ارتودنسی وجود دارد، ارتودنسی و کامپوزیت هر دو راهحلهایی برای افزایش زیبایی لبخند و بهبود وضعیت سلامت و بهداشت دهان و دندان هستند. با این حال تفاوتهایی با هم دارند که مشخص میکند برای هر فرد کدام روش مناسبتر است. در این بخش به بیان تفاوت کامپوزیت و ارتودنسی میپردازیم.
تفاوت در کاربرد
ارتودنسی و کامپوزیت از نظر کاربرد تفاوتهای اساسی باهم دارند:
1. فرق ارتودنسی و کامپوزیت در اصلاح وضعیت دندانها
بریسهای ارتودنسی ثابت و متحرک با اعمال فشار روی دندانها، به تدریج آنها را به سمت موقعیت مناسب خود هدایت میکنند. در واقع درمان ارتودنسی قادر است انواع ناهنجاریهای فک و بینظمی دندانها از مشکلات ساده مانند کج بودن یک دندان گرفته تا بیرون زدگی یا عقب رفتگی فکها را اصلاح کند. با تغییر موقعیت قرارگیری دندانها فواصل بین دندانی نیز از بین رفته و دندانها به صورت یکدست و منظم در قوس فک قرار میگیرند.
در حالی که کامپوزیت دندان تنها قادر است مشکلات و نواقص ظاهری دندان را پوشش دهد و عملکرد درمانی کمتری دارد. مثلا کامپوزیت کج بودن دندان و فاصله بین دندانها را از رفع نمیکند، بلکه آن را میپوشاند.
2. فرق کامپوزیت و ارتودنسی در رفع نواقص دندانی
برای اصلاح بد رنگی، ترک خوردگی و لب پر شدن دندان یا دندانهایی که از نظر شکل و اندازه مشکل دارند، ارتودنسی کارآیی ندارد. در مقابل کامپوزیت میتواند به خوبی این نواقص را رفع کند. با کامپوزیت دندان، شما دندانهایی یکدست، هماهنگ، سفید و براق خواهید داشت. حتی ممکن است در صورت تغییر دنگ دندان بعد از ارتودنسی به کامپوزیت نیاز داشته باشید.
تفاوت در طول دوره درمان
کامپوزیت دندان طی 1 تا 3 جلسه انجام میشود و لازم نیست بیمار برای مشاهده نتایج مدتی صبر کند یا اقدام خاصی انجام دهد. در حالی که طول دوره درمان ارتودنسی بر اساس سن بیمار و شدت ناهنجاری متفاوت بوده و از 1 تا 3 سال طول میکشد.
در این مدت لازم است بیمار به طور منظم برای بررسی وضعیت حرکت دندانها و تنظیم دستگاه ارتودنسی به دندانپزشک مراجعه نماید. همچنین رعایت دستورالعملهای ارتودنتیست و توجه به بهداشت دهان و دندان بسیار مهم بوده و نتیجه درمان را تحت تاثیر قرار میدهد.
تفاوت در ماندگاری نتایج درمان
یکی دیگر از تفاوتهای ارتودنسی و کامپوزیت دوام و ماندگاری درمان و نتایج آن است. هنگامی که دوره درمان ارتودنسی به پایان میرسد و بریسهای ارتودنسی از دهان خارج میشود، اگر بیمار طبق دستور دندانپزشک از پلاک نگهدارنده استفاده کند، دندانهای صاف و منظم شده برای همیشه در همین وضعیت مناسب باقی میماند و زیبایی لبخند دائمی برای فرد به همراه دارد.
اما کامپوزیت دندان ماندگاری مشخصی در حدود 5 تا 8 دارد. بعد از آن نیاز به ترمیم و جایگزینی پیدا میکنند. همچنین در صورت آسیب دیدن کامپوزیت باید ترمیم انجام شود.
تفاوت در هزینه
هزینه ارتودنسی به شدت ناهنجاری، پیچیدگی درمان و روش ارتودنسی که برای بیمار استفاده میشود بستگی دارد. از طرفی هزینه کامپوزیت وابسته به جنس مواد مصرفی و تعداد دندانهایی که تحت درمان است. به طور کلی هزینه ارتودنسی نسبت به کامپوزیت بیشتر است.
اما نکته حائز اهمیت این است که با توجه به طولانی بودن دوره درمان ارتودنسی بیمار میتواند هزینههای درمان را به صورت قسطی پرداخت کند. همین مسئله فشار مالی را برای بیمار تا حد زیادی کاهش میدهد.
کامپوزیت به جای ارتودنسی
در حالت کلی و برای مشکلات پیچیده دندانی، کامپوزیت جایگزین مناسبی برای ارتودنسی نیست. اما در شرایطی که هدف بیمار بهبود سریع ظاهر دندان با هدف زیبایی باشد، استفاده از کامپوزیت به جای ارتودنسی قابل انجام است. با این کار دندانها جابجا نمیشوند و وضعیت قرارگیری آنها تغییری نمیکند. بلکه ظاهر دندان با کمک مواد رزینی کامپوزیت پوشانده شده و از نظر شکل، رنگ و اندازه اصلاح میشود.
همینطور ارتودنسی نیز نمیتواند جایگزین کامپوزیت شود. به عبارت دیگر ارتودنسی یک روش درمانی برای تغییر موقعیت دندانها و هدایت آنها به سمت جایگاه صحیح است که منظم شدن دندانها را به همراه دارد. اما کامپوزیت یک روش زیبایی برای پوشش نواقص ظاهری دندان است.
ارتودنسی بعد از کامپوزیت
انجام همزمان ارتودنسی و کامپوزیت یا ارتودسی دندان کامپوزیت شدنی است. بریسهای ارتودنسی و روکش کامپوزیتی دندان محدودیتی برای هم ایجاد نمیکنند. با این حال بهتر است بیمار ابتدا با استفاده از دستگاههای ارتودنسی به اصلاح وضعیت دندانهای نامرتب و اختلالات فکی بپردازد، سپس از کامپوزیت برای رفع نواقص ظاهری دندان استفاده کند.
به عبارت دیگر ارتودنسی و کامپوزیت در کنار هم منجر به اصلاح کامل طرح لبخند و افزایش زیبایی چهره بیمار خواهند شد.
در نهایت، ارتودنسی یا کامپوزیت دندان؟!
تصمیم گیری نهایی در مورد اینکه کامپوزیت دندان بهتر است یا ارتودنسی، کاملا به تشخیص دندانپزشک، سن، شرایط و ترجیح بیمار بستگی دارد. مسلما دندانپزشک در جلسه مشاوره به شما توضیح میدهد که کدام تکنیک برای شما مناسبتر است.
ارتودنسی بهتر از کامپوزیت است
کسانی که دندانهای بهم ریخته، کج، روی هم رفته یا جلو و عقب دارند باید از درمان ارتودنسی استفاده کنند. این روش اگر چه زمانبر و پرهزینه است و به مراقبت پیگیری زیادی نیاز دارد، اما برای اصلاح موقیعت دندانها بهتر از کامپوزیت عمل میکند. این افراد با مشورت ارتونتیست میتوانند بهترین و موثرترین دستگاه ارتودنسی را انتخاب کنند تا کوتاهترین زمان به نتیجه مطلوب برسند.
کامپوزیت بهتر از ارتودنسی است
در مقابل کسانی که اختلالت فکی و دندانی ندارند و تنها از شکل ظاهری دندانهای خود ناراضی هستند کامپوزیت را انتخاب کنند. کامپوزیت دندان در ترمیم دندانهای شکسته، ترک خورده، لب پر شده، اصلاح دندانهای ناموزون کوتاه و بلند و بدرنگی دندان کارآیی بیشتری از ارتودنسی دارد. این افراد با کامپوزیت میتوانند به دندانهایشان نظم دهند و دندانهایی یکدست و یکرنگ داشته باشند.
سوالات متداول
بهترین زمان برای ارتودنسی دندان چه سنی است؟
ارتودنسی دندان در سنین پایین موثر تر و کم هزینهتر است و دوره درمان کوتاهتری دارد. اگرچه ارتودنسی در هر سنی انجام میشود و محدودیت سنی ندارد اما بهتر است کودکان در سن 6 تا 7 سالگی برای اولین بار توسط ارتودنتیست معاینه شوند و درمان آنها قبل از رسیدن به سن بلوغ و زمانی که دندانها هنوز در حال حرکت هستند آغاز شود.
بهترین زمان برای کامپوزیت دندان چه سنی است؟
اگر دندانهای شما نیاز به اصلاح با کامپوزیت دارد بهتر است این کار را قبل از سن 25 سالگی و زمانی که دندانها کاملا سالم هستند و دچار پوسیدگی نشده اند انجام دهید. البته کامپوزیت نیز همانند ارتودنسی محدودیت سنی ندارد و در هر زمانی میتوان برای اصلاح طرح لبخند از کامپوزیت دندان استفاده کرد.
کامپوزیت بهتره یا ارتودنسی دندان؟
پاسخ این سوال کاملا به شرایط بیمار و ترجیحات او و البته تشخیص و نظر دندانپزشک بستگی دارد. به طور کلی برای افرادی که دندانهای بدشکل و بد رنگ دارند کامپوزیت بهتر است. اما کسانی مشکلات فکی و بهم ریختگی شدید دندانی دارند لزوما باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرند.
کامپوزیت چه مشکلاتی را برطرف میکند؟
فاصله بین دندانها، بد رنگی دندان، کج بودن خفیف دندان، شکستگی، ترک و پوسیدگی دندان با کامپوزیت رفع میشود.
با اطلاعاتی که اکنون به دست آوردهاید احتمالا دیگر انتخاب بین ارتودنسی یا کامپوزیت کار سختی نیست. با وجود تفاوتهای کابردی که این دو روش دارند فرد میتواند تشخیص دهد که دندانپزشک چه روشی را برای اصلاح خط لبخند او تجویز میکند.
ارتودنسی اگرچه گرانتر است و صبر زیادی میطلبد اما نتایج ماندگاری به همراه دارد و مشکلات دندانها را حل میکند. کامپوزیت ارزانتر است و زودتر انجام میشود اما دوام کمتری دارد و ایرادات دندان را رفع نمیکند بلکه تنها آنها را پوشش میدهد.
