انواع ارتودنسی دندان از روش‌های درمانی بسیار رایج برای رفع ناهنجاری‌های فک و دندان است. در حالتی که فرد دارای دندان‌های بهم ریخته، اوربایت (جلوبودن فک بالا)، آندربایت (جلو بودن فک پایین) و همچنین کجی دندان‌ها باشد، از این روش برای درمان و مرتب سازی دندان‌ها استفاده می‌شود. این روش درمان بدون جراحی محسوب می‌شود.
ارتودنسی ثابت ، نامرئی ، دیمون ، ارتودنسی سرامیکی ، ارتودنسی متحرک و ارتودنسی لینگوال از انواع ارتودنسی دندان محسوب می شوند. در هر روش درمانی، ابزار به کار رفته برای اصلاح قرارگیری دندان ها متفاوت است.
اگر قصد دارید از این روش درمانی استفاده کنید، حتما با انواع ارتودنسی دندان آشنا شده تا برای انتخاب بهترین روش اطلاعات کاملی داشته باشید. در ادامه به معرفی کامل انواع ارتودنسی با عکس و مقایسه ی آنها می‌پردازیم.
فهرست مطالب
معرفی انواع ارتودنسی دندان
ارتودنسی انواع مختلفی دارد و هر کدام با جزئیات متفاوتی به برطرف کردن ناهنجاری‌های دندان کمک می‌کنند. انواع رایج ارتودنسی دندان در ادامه معرفی شده‌اند:
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی نامرئی
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی سرامیکی
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی رنگی
ارتودنسی ثابت
اولین نوع ارتودنسی که رایج‌ترین مدل استفاده شده در میان افراد است، ارتودنسی ثابت است. در این مدل براکت‌ها به طور ثابت و بدون حرکت بر روی دندان‌ها فیکس می‌شوند. بیمار به هیچ عنوان نمی‌تواند براکت‌ها را خارج کرده یا جابجا کند. معمولا درمان با این نوع ارتودنسی تا 2 سال طول می‌کشد.
نکته مهمی که درباره این نوع ارتودنسی وجود دارد، رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان است. از آنجایی که این بریس‌ها بخش زیادی از سطح دندان را می‌پوشانند، در صورت تمیز نکردن و رعایت نکردن نکات بهداشتی، باکتری‌ها در اطراف آن تجمع کرده و به مرور زمان دندان‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند. گاهی اوقات نیز تغییر رنگ زیادی برای دندان‌ها به وجود آمده که بسیار ناخوشایند است.
ارتودنسی ثابت خود دارای انواع مختلفی است که به نام‌های لینگوال، دیمون، فلزی و سرامیکی شناخته می‌شوند. مهم‌ترین مزیت‌های انواع ارتودنسی دندان ثابت به این صورت است که در این روش براکت‌ها کاملا ثابت و بدون حرکتند و بیمار نمی‌تواند آنها را از دهان خارج کند. به همین دلیل درمان بسیار عالی و نتیجه بخش خواهد بود. دیگر مزیت این روش این است که نیازی به انجام فعالیت خاصی از سمت بیمار نیست. تنها کاری که فرد باید انجام دهد، رعایت نکات بهداشتی است.
لینگوال
ارتودنسی لینگوال که به آن ارتودنسی پشت دندان نیز گفته می‌شود، نوعی از ارتودنسی ثابت است که به صورت نامرئی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش نیز برای برطرف کردن مشکلات و ناهنجاری‌های بسیار شدید مفید است. تنها تفاوت آن با نوع ثابت و معمولی ارتودنسی این است که تمام لوازم مانند بریس، براکت و سیم‌ها در پشت دندان‌ها قرار گرفته و قابل رویت نیستند.
مهم‌ترین مزیت این روش این است که افرادی که به دلیل ظاهر ناخوشایند ایجاد شده از درمان ارتودنسی دوری می‌کنند، می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین در صورت طولانی شدن دوره درمان، بریس‌ها در معرض دید نبوده و راحت‌تر می‌توانید آنها را تحمل کنید.
معایب استفاده از روش لینگوال به صورت زیر هستند:
- هزینه درمان بالا به دلیل ساخت اختصاصی در لابراتوار
- نصب و برداشتن سخت بریس‌ها در پشت دندان‌ها
- سخت‌تر شدن رعایت نکات بهداشتی
- ایجاد مشکلاتی در بلع و تکلم
دیمون
این روش نیز در دسته ارتودنسی‌های ثابت قرار دارد، با این تفاوت که حرکت دندان‌ها سریع‌تر و طول درمان کوتاه‌تر است. با کمک ارتودنسی دیمون می‌توانید در کمترین زمان ممکن به دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا برسید. روش قرارگیری لوازم در این ارتودنسی به صورتی است که از مکانیزم کشویی استفاده می‌کند. براکت‌ها به کمک سیم‌ها قرار گرفته اما به صورت کاملا محکم و سفت قرار نمی‌گیرند، به این صورت دارای لغزش کمی بوده تا در جای مناسب قرار گیرند. در صورتی که در روش ثابت، لغزش و جابجایی توسط دندانپزشک انجام می‌شود.
برای انجام این ارتودنسی می‌توان از انواع مختلف براکت فلزی، شفاف یا رنگی استفاده نمود. در صورت استفاده از براکت‌های شفاف، ارتودنسی نامرئی به شمار می‌رود. هزینه این نوع ارتودنسی به دلیل استفاده از فناوری خودکنترلی، بیشتر از روش‌های دیگر است.
از مهم‌ترین مزایای این روش می‌توان به درد کمتر، طول درمان کمتر و تمیز کردن راحت‌تر براکت‌ها اشاره کرد. همچنین نیازی به مراجعه به دنندانپزشک برای تنظیم آنها ندارید.
ارتودنسی سرامیکی
ارتودنسی سرامیکی روشی دیگر از انجام انواع ارتودنسی است که برای افرادی که علاقه‌ای به استفاده از بریس‌های فلزی ندارند، مناسب است. این روش با دیگر روش‌های ارتودنسی ممکن است تفاوت‌هایی در زمینه‌های مختلف مانند عملکرد، طول درمان، ظاهر و همچنین نحوه قرارگیری بریس‌ها داشته باشد. براکت‌ها از جنس سرامیک تهیه شده و بیشترین میزان شباهت را به دندان‌های طبیعی فرد دارند.
مزایای ارتودنسی سرامیکی به صورت زیر هستند:
- شفاف بودن ارتودنسی
- امکان تغییر رنگ براکت‌ها دقیقا مشابه با دندان‌های طبیعی
- کمترین میزان آلرژی و حساسیت نسبت به جنس سرامیک
- بروز مشکلات کمتر در هنگام عکس برداری
ارتودنسی متحرک
روش ارتودنسی متحرک معمولا برای بهم ریختگی‌ها و نامنظمی‌های خفیف استفاده می‌شود. در این نوع ارتودنسی از صفحه‌ای پلاستیکی در کنار سیم‌های مخصوصی استفاده می‌شود. نحوه قرارگیری این ارتودنسی به صورتی است که به راحتی می‌توانید آن را از دهان خارج کنید. البته توجه داشته باشید برای اثرگذاری بهتر لازم است تا زمان زیادی این ارتودنسی درون دهان باقی بماند و تنها هنگام غذا خوردن آن را خارج کنید.
معمولا از روش ارتودنسی متحرک در سنین پایین حدود 7 تا 9 سال استفاده می‌شود. در این زمان استخوان‌ها در حال شکل گرفتن هستند. طول درمان این نوع ارتودنسی هم با توجه به خفیف بودن ناهنجاری‌ها بین 3 تا 12 ماه است. این میزان ممکن است با توجه به شدت ناهنجاری‌ها بیشتر شود.
مهم‌ترین مزایای انواع ارتودنسی متحرک این است که در مقایسه با سایر روش‌ها، ارزان قیمت‌تر است و همچنین ظاهر بهتری نسبت به نمونه‌های ثابت دارند. از آنجایی که به راحتی از دهان خارج می‌شوند، تمیز کردن آنها بسیار راحت است.
ارتودنسی رنگی
در این نوع ارتودنسی از کش‌ها یا همان بریس‌های رنگی برای استحکام و شکل دهی مناسب به دندان‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از نگین‌های رنگی بر روی ارتودنسی استفاده نمود. در این مدل زمانی که فرد لبخند زده یا صحبت می‌کند، ظاهری جذاب و فانتزی با رنگ‌های مختلف دیده می‌شود. معمولا از این روش برای کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود و بزرگسالان کمتر به این نوع ارتودنسی علاقه دارند. انتخاب نوع رنگ نیز می‌تواند با توجه به سلیقه فرد و رنگ پوست او تعیین شود.
مقایسه انواع ارتودنسی از جنبه‌های مختلف
در جدول زیر ما همه 6 شیوه مطرح شده در این مقاله را از جنبه‌های مختلف با هم مقایسه کرده‌ایم:
| جنبه مقایسه | ارتودنسی ثابت | ارتودنسی لینگوال | ارتودنسی سرامیکی | ارتودنسی دیمون | ارتودنسی متحرک | ارتودنسی نامرئی |
| زمان جواب دادن | نسبتا بلندمدت | نسبتا بلند مدت و نیاز به ویزیت‌های مکرر | نسبتا بلندمدت (کمتر از ارتودنسی نامرئی) | نسبتا کوتاه مدت | نسبتا بلندمدت | بلندمدت (در مقایسه با ارتودنسی ثابت و سرامیکی) |
| مناسب بودن برای ناهنجاری‌های شدید | مناسب است | مناسب نیست | مناسب است | مناسب است | مناسب است | برای همه درمان‌ها مناسب نیست |
| زیبایی | براکت مشخص است | براکت مشخص نیست | شفاف است و براکت مشخص نیست | براکت کاملا مشخص است | به دلیل متحرک بودن، قابل جابجایی است؛ اما زیبا نیست | از فاصله دور کاملا نامرئی است و حالت متحرک دارد |
| مناسب برای سنین | برای همه سنین | برای سنین بزرگسالی | برای همه سنین | برای سنین بزرگسالی | برای سنین زیر 12 سال | برای سنین نوجوانی و بزرگسالی |
| قیمت | مقرون به صرفه | نسبتا گران قیمت | بیشتر از ارتودنسی ثابت | قیمت بسیار زیاد | در مقایسه با ارتودنسی نامرئی کمتر است | قیمت نسبتا زیاد به دلیل نیاز به تعویض |
| نیاز به تمیزکاری مداوم | ندارد | به دلیل شفاف بودن، نیاز به تمیزکاری مداوم دارد | به دلیل شفاف بودن نیاز به تمیزکاری دائمی دارد | ندارد و تمیزکاری آن آسان است | به دلیل متحرک بودن، نیاز به تمیزکاری مداوم دارد | به دلیل شفاف بودن نیاز به تمیزکاری دارد |
بهترین ارتودنسی کدام است؟
با توجه به انواع ارتودنسی دندان که در بالا معرفی شد، این چالش برای افراد به وجود می‌آید که کدام نوع ارتودنسی را انتخاب کنند. هر کدام از روش‌های گفته شده دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. علاوه بر آن هر فرد ممکن است با ناهنجاری‌ها و مشکلات مختلفی در دندان‌ها و فک خود همراه باشد.
بهترین کار در این زمینه این است که ابتدا به دندانپزشک متخصص مراجعه کرده تا وضعیت دندان‌های شما به طور کامل بررسی شوند. پس از آن با توجه به نظران دندانپزشک و میزان بودجه خود می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید. کلینیک دندانپزشکی ایده آل از بهترین و معتبرترین مراکز برای درمان دندانپزشکی است. با مراجعه به این کلینیک می‌توانید مشاوره‌های لازم را دریافت کرده و برای درمان خود اقدام کنید.
سخن آخر
در این مقاله به طور کامل با انواع ارتودنسی دندان آشنا شدیم. این روش‌ها هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و برای موارد مختلفی کاربرد دارند. اگر قصد دارید از ارتودنسی دندان استفاده کنید،می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی تخصصی “ایده آل” مراجعه کنید تا پس از بررسی کامل شرایط دندان‌ها بهترین روش به شما پیشنهاد شود.