طبق نظر اکثر پزشکان، بهترین سن ارتودنسی دندان در سنین کودکی است؛ چراکه در این زمان، استخوان فک نرم بوده و راحت‌تر شکل می‌گیرد. البته این بدان معنا نیست که بزرگسالان نمی‌توانند این روش درمانی را امتحان کنند. ارتودنسی یک درمان بسیار موثر است و انجام آن در هر سنی امکان‌پذیر خواهد بود. اما هرچقدر که زودتر برای شروع این درمان اقدام شود، نتایج بهتری به دست می‌آید. در ادامه اطلاعات بیشتری در این خصوص به شما ارائه خواهیم داد و بررسی می‌کنیم که ارتودنسی در چه سنی مناسب است.
فهرست مطالب
بهترین سن برای شروع ارتودنسی دندان
یکی از مهمترین چالش‌ها و دغدغه‌های افراد، به خصوص والدینی که فرزندانشان به ناهنجاری‌های فک و دندان مبتلا هستند این است که ارتودنسی از چه سنی انجام میشود ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بهترین سن ارتودنسی دندان، در سنین کودکی، یعنی از 10 تا 14 سالگی است.
البته اگر می‌پرسید ارتودنسی برای چه سنی مناسب است، باید بگوییم که همه افراد در هر سنی می‌توانند این روش درمانی را آغاز کنند اما بهترین زمان، همان دوران کودکی خواهد بود. چراکه در این صورت، اعتماد به نفس کودک بالاتر می‌رود و دوران نوجوانی و جوانی خود را راحت‌تر طی می‌کند. در حالی که ممکن است قرار دادن بریس‌ها و سیم‌های ارتودنسی برای بزرگسالان کمی سخت باشد و در طول درمان خود، به سختی بتوانند در جمع یا اجتماع قرار بگیرند.
اولین معاینه ارتودنسی در چه سنی انجام شود؟
با توجه به اینکه سن مناسب ارتودنسی در کودکی و نوجوانی است، پس باید اولین معاینات برای شروع این روش درمانی، قبل از این سنین آغاز شود. در واقع والدین باید از همان دوران خردسالی فرزندشان به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنند تا اگر هر گونه ناهنجاری در دهان و دندان کودک وجود داشت، آن را تشخیص دهند.
در صورتی که پزشک تشخیص دهد فرزند شما نیاز به ارتودنسی دارد، معاینه اولیه ارتودنسی را در سن 7 سالگی کودک آغاز خواهد کرد. برخی از افراد تصور می‌کنند که سن ارتودنسی دندان در همین 7 سالگی کودک خواهد بود اما این یک تصور کاملا اشتباه است؛ چرا که هنوز دندان‌های شیری کودک به طور کامل نیفتاده‌اند و رشد دندان‌های دائمی هم کامل نشده است. در این زمان پزشک معاینات لازم را انجام داده و یک برنامه دقیق برای تعیین سن شروع ارتودنسی و روش انجام این درمان تنظیم خواهد کرد.
چرا ارتودنسی در سنین پایین تر بهتر است؟
گاهی اوقات علت ناهنجاری در دهان و دندان، وجود مشکلات شدیدی در فک خواهد بود. در صورتی که این مشکلات در همان سنین کودکی برطرف نشوند، ممکن است این مشکلات شدیدتر شوند و در سنین بزرگسالی، امکان برطرف کردن آن‌ها وجود نداشته باشد. دقیقا به همین خاطر است که در پاسخ به سوال ارتودنسی در چه سنی مناسب است، سنین کودکی را می‌شنویم.
رشد بهتر و مرتب‌تر دندان‌ها هم از دیگر دلایلی است که ثابت می‌کند بهترین سن ارتودنسی، در دوران کودکی خواهد بود.
از طرفی دیگر، شروع ارتودنسی از سنین پایین باعث کاهش مدت زمان ارتودنسی شده و بیماران را زودتر به نتیجه می‌رساند. همچنین از مشکلاتی مثل پوسیدگی زود هنگام دندان هم جلوگیری خواهد شد.
نشانه های لزوم ارتودنسی فارغ از سن فرد
یکی از واضح‌ترین علائمی که نشان می‌دهد کودکان شما ممکن است به بریس نیاز داشته باشند، وجود دندان‌های کج یا نافرم است. علاوه بر این، نشانه‌های دیگری هم هستند که فارغ از سن فرد، مراجعه به ارتودنتیست را لازم می‌کنند. برخی از علائم کلیدی که ممکن است به درمان ارتودنسی نیاز داشته باشند عبارتند از:
- مشکل در تنفس (تنفس فقط از دهان)
- خروپف هنگام خواب
- حلقه‌های سیاه زیر چشم
- مشکل در غذا خوردن
- دندان‌های شلوغ
- نامتناسب بودن شکل فک‌ها و دندان‌ها
- مشکلات گفتاری (لب زدن یا لک زدن)
- دندان‌های بیرون زده
- دندان قروچه
- مکیدن شست در سن سه یا چهار سالگی
- از دست دادن دندان‌های شیری قبل از 5 سالگی
- از دست دادن دندان‌های شیری بعد از 14 سالگی
در بخش قبلی اشاره کردیم که باید کودکان خود را در حدود سن 7 سالگی نزد دندانپزشک یا ارتودنتیست ببرید. اما اگر قبل از این سن متوجه هر یک از مشکلات فوق شدید، بهتر است سریعاً به نزد پزشک بروید. هرچه زودتر به مسائل دندانی رسیدگی کنید و بهترین سن برای ارتودنسی را تشخیص دهید، اصلاح مشکلات ساده‌تر و کم هزینه‌تر خواهد بود.
آیا ارتودنسی محدودیت سنی دارد؟
اگر می‌پرسید ارتودنسی از چه سنی انجام میشود، باید بگوییم که محدودیت در انجام ارتودنسی بستگی به سن ندارد، بلکه به میزان سالم بودن دندان‌های شما بستگی خواهد داشت. در سنین بالا، انجام ارتودنسی در 30 سالگی یا 40 سالگی به بالا قابل انجام است به شرطی که میزان خرابی دندان‌های فرد زیاد نباشد. در صورت نبودن مشکلات پوسیدگی و خرابی جدی در دندان، می‌توان پس از ترمیم و درست کردن دندان‌ها اقدام به ارتودنسی کرد.
پس به طور کلی در پاسخ به این سوال که ارتودنسی برای چه سنی مناسب است می توان گفت که ارتودنسی محدودیت سنی ندارد.
بررسی ارتودنسی در سنین مختلف
همانطور که متوجه شدید، سن ارتودنسی دندان محدودیت خاصی ندارد و اگر در سنین کودکی موفق نشدید این درمان را انجام دهید، در سنین بالاتر هم امکان انجام آن را خواهید داشت. با این حال باید بدانید که ارتودنسی در هر سنی، از شرایط خاص خود برخوردار است. ما در اینجا شرایط ارتودنسی در هر رده سنی را بررسی می‌کنیم.
ارتودنسی در سن 3 تا 9 سال:
اگر دندان‌پزشکان تشخیص دهند که فرزند شما به مشکلات شدید دهان و دندان مبتلا است و این مشکلات می‌توانند از رشد طبیعی دندان‌ها جلوگیری کنند، درمان ارتودنسی را زودتر از حالت معمول انجام می‌دهند.
همانطور که گفتیم، سن مناسب ارتودنسی کودکان زمانی است که دندان‌های شیری افتاده و دندان‌های دائمی در حال رشد باشند. اما گاهی اوقات به دلیل مشکلاتی مثل کراس بایت یا بیرون زدگی دندان از فک، درمان ارتودنسی در سن 3 تا 9 سال برای کودکان انجام میشود.
ارتودنسی در سن 10 تا 14 سالگی:
بهترین سن برای ارتودنسی، در همین رده سنی خواهد بود. در این زمان دندان‌ها آمادگی کامل برای شکل‌گیری و رشد بهتر را دارند و به راحتی می‌توان مشکلات فک و دندان را اصلاح کرد.
ارتودنسی در ۱۵ سالگی:
گاهی اوقات متخصص ارتودنسی تشخیص می‌دهد که سن مناسب برای ارتودنسی، در 15 سالگی خواهد بود. ارتودنسی در 15 سالگی برای برطرف کردن مشکلات شدیدی مثل آندربایت انجام میشود. در این صورت پزشک اطمینان دارد که رشد فک تکمیل شده و در آینده نیاز به ارتودنسی مجدد وجود نخواهد داشت.
ارتودنسی در 18 سالگی به بالا:
ارتودنسی در بزرگسالی هم امکان پذیر است و تمام مشکلات فک و دندان را می‌توان با انجام ارتودنسی در 30 سالگی، 20 سالگی یا حتی 50 سالگی برطرف کرد. پس بزرگسالان نباید نگران این باشند که دیگر اصلاح ناهنجاری فک و دندان آن‌ها امکان پذیر نیست.
مراحل درمان ارتودنسی در سنین پایین
برای اینکه بهتر بتوانید با روند انجام ارتودنسی کودکان آشنا شده و از جزییات این روش درمانی مطلع شوید، در اینجا مراحل انجام آن را به ترتیب به شما توضیح خواهیم داد.
مرحله اول: معاینات اولیه
پزشک باید وضعیت کلی فک و دندان کودک را بررسی کند تا شدت و نوع ناهنجاری را به درستی تشخیص دهد. در این زمان با گرفتن عکس از دندان‌ها و معاینه کامل فک و دندان، بهترین سن ارتودنسی دندان، روش مورد نیاز برای شروع درمان و تخمین هزینه‌ها به صورت حدودی مشخص خواهد شد.
شما باید در همین مرحله هر سوالی که داشتید را از پزشک بپرسید و ابهاماتی که دارید را برطرف کنید.
مرحله دوم: شروع درمان
بعد از اینکه فرزند شما به سن ارتودنسی دندان (طبق نظر پزشک در مرحله قبل) رسید، باید اقدامات درمانی لازم برای شروع ارتودنسی انجام شود. بسته به اینکه کودک چه مشکلی دارد، پزشک از روش‌های مختلفی برای ارتودنسی استفاده می‌کند. به طور کلی روش‌های ارتودنسی دندان در کودکان عبارتند از:
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی متحرک
- هدگیر ارتودنسی
- ارتودنسی تکه ای
مرحله سوم: معاینات دوره‌ای
پزشک باید هر چند وقت یکبار وضعیت دهان و دندان بیمار را بررسی کند تا از درست بودن روند درمان مطمئن شود. از همین رو شما باید کودک خود را به صورت مرتب به این جلسات معاینه دوره‌ای ببرید. این جلسات معمولا ماهیانه انجام می‌شوند اما به طور کلی طول آن‌ها به روش ارتودنسی و نظر پزشک بستگی دارد.
مرحله چهارم: مراقبت از ارتودنسی
بعد از نصب بریس‌ها یا سایر تجهیزات ارتودنسی، کار پزشک تمام میشود و وظایف بیمار شروع خواهد شد. نگهداری درست از دندان‌ها در حین ارتودنسی، تاثیر زیادی روی بهبود نتایج خواهد داشت. با توجه به اینکه سن مناسب ارتودنسی کودکان در سنینی است که توانایی مراقبت درست از دندان‌های خود را ندارند، خود شما باید آن‌ها را راهنمایی کنید. اقدامات زیر از جمله مراقبت‌های لازم بعد از ارتودنسی دندان در کودکان هستند:
- حتما کودک خود را تشویق کنید بعد از هر وعده غذایی، مسواک بزند و نخ دندان مخصوص ارتودنسی بکشد.
- اجازه ندهید فرزند شما خوراکی‌های چسبناک و مضر مثل آبنبات، شکلات یا پفک بخورد.
- اگر فرزندتان درد زیادی داشت و برای او قابل تحمل نبود، از یک مسکن مثل استامینوفن استفاده کنید.
- از کودک بخواهید هرشب قبل از خواب، از دهان شویه استفاده کند.
ارتودنسی زودهنگام و در سن پایین چه مزایایی دارد؟
سن ارتودنسی دندان می‌تواند تاثیر زیادی روی سرعت به نتیجه رسیدن و همچنین بهبود هرچه بیشتر وضعیت فک و دندان داشته باشد. ارتودنسی در سنین پایین مزایای فراوانی دارد و از مشکلات زیادی جلوگیری خواهد کرد. مهمترین مزایای ارتودنسی در سنین کودکی عبارتند از:
- افزایش اعتماد به نفس کودک در نوجوانی و بزرگسالی
- پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها یا شکستگی آن‌ها
- دستیابی به نتایج بهتر و ماندگارتر
- کمک به تلفظ درست کلمات
- فراهم کردن فضای مناسب برای دندان‌های در نیامده
- بهبود سلامت لثه
- کاهش احتمال نیاز به جراحی فک در بزرگسالی
- کاهش احتمال نیاز به کشیدن دندان
- و…
آیا هزینه ارتودنسی در سن پایین کمتر است؟
کودکان در سن رشد قرار دارند و اصلاح ناهنجاری‌ها در فک و دندان آن‌ها راحت‌تر از بزرگسالان خواهد بود. از همین رو هزینه ارتودنسی برای کودکان، نسبت به بزرگسالان کمتر است. البته به طور کلی، عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند روی قیمت ارتودنسی تاثیر بگذارند و بیشترین عامل موثر هم روشی است که برای انجام ارتودنسی توسط پزشک تجویز میشود.
بهتر است اینطور بگوییم که اگر یک کودک و یک بزرگسال با روش یکسانی (برای مثال بریس ثابت فلزی) درمان شوند، هزینه تمام شده برای ارتودنسی کودک از بزرگسال کمتر خواهد بود.
سوالات متداول
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
بهتر است ارتودنسی در زمان کودکی انجام شود. چرا که در این زمان استخوان فک کودک نرم تر بوده و راحت‌تر می‌توان مشکلات دهان و دندانی را اصلاح کرد.
آیا طول درمان ارتودنسی به سن بیمار ربط دارد؟
قطعا بله، انجام ارتودنسی در سنین پایین می‌تواند در مدت زمان کوتاهتری انجام شود و وضعیت فک و دندان‌ها خیلی سریع تغییر کند.
آیا ارتودنسی در سنین بالا امکان پذیر است؟
بله تمام افراد در هر سنی که باشند می‌توانند از این روش درمانی برای داشتن دندان‌هایی زیبا و مرتب بهره ببرند. فقط مدت زمان و هزینه‌های این روش درمانی در هر سنی متفاوت خواهد بود.
سن مناسب برای ارتودنسی بزرگسالان چه زمانی است؟
ارتودنسی در سن 25 سالگی با ارتودنسی در سن 50 هیچ تفاوت خاصی ندارد و بزرگسالان در هر سنی که هستند امکان انجام این روش درمانی را خواهند داشت.
سن مناسب ارتودنسی کودکان چه زمانی است؟
بهترین سن برای انجام ارتودنسی کودکان، در سنین 9 تا 14 سالگی است.
سخن آخر
در این مطلب سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم که ارتودنسی در چه سنی مناسب است و در مورد بهترین سن برای ارتودنسی با شما عزیزان صحبت کردیم. همانطور که متوجه شدید، طبق نظرات پزشکان و مقالات مختلف بهترین سن ارتودنسی دندان در دوران کودکی، یعنی از سنین 9 تا 14 سالگی خواهد بود. از همین رو شما باید از سن 7 سالگی کودک خود را برای انجام معاینات لازم، نزد یک متخصص ارتودنسی ببرید تا اگر نیاز به ارتودنسی وجود داشت، هر چه سریع‌تر و در زمان درست، این درمان آغاز شود.
توی ارتودنسی برای سنین پایین هزینه درمان چقدر کم میشه؟