مراجعه‌کنندگان زیادی از ما می‌پرسند که آیا می‌توانند ارتودنسی فک پایین یا بالا را انجام دهند؟ و پاسخ معمولا منفی است. اما مواردی هم هست که می‌توانیم برای آنها قاعده‌های کلی را نادیده بگیریم. این یعنی اگر جزو معدود افراد خوش‌شانس باشید، ممکن است بتوانید اینکار را انجام دهید.
ارتودنسی دندان های فک پایین تنها در شرایط خاصی امکان‌پذیر است. اگر ازدحام دندان‌های پایین حداقل باشد، فضای کافی برای مرتب کردن آنها وجود داشته باشد و بایت‌تان مشکلی نداشته باشد، احتمالا کاندید مناسبی برای این درمان خواهید بود.
ارتودنسی فک پایین چه‌موقع امکان‌پذیر است؟
به طور کلی ارتودنسی فک بالا یا پایین، درمان تک قوس (Single-Arch Treatment یا One Arch Treatment) نامیده می‌شود. ارتودنتیست‌ها کمتر سراغ این روش می‌روند، چون باعث بهم خوردن تعادل ظریف دندان‌ها و مفاصل می‌شود.
قوس دندانی بالا و پایین ما شبیه به قطعات یک پازل کنار هم قرا گرفته‌اند. به همین خاطر نمی‌توانیم برای بهبود زیبایی یا عمکلرد دندان‌ها را حرکت دهیم، بدون اینکه تمام پازل تحت تاثیر قرار نگیرد. با این حال، در شرایط زیر می‌توان فک پایین را بدون بهم ریختن موقعیت مناسب فک‌ها و دندان‌ها، ارتودنسی کرد.
قبلا بریس داشته‌اید و دندان‌ها کمی جابه‌جا شده‌اند
دندان‌های جلوییِ فک پایین کوچک هستند و می‌توان گفت به راحتی حرکت می‌کنند. به همین خاطر، اگر فراموش کنید از نگهدارنده‌ها (در مراحل پایانی ارتودنسی) استفاده کنید، خیلی سریع جابه‌جا می‌شوند.
وقتی هم که این اتفاق بیفتد و دندان‌ها جابه‌جا شود، کار زیادی نمی‌توان انجام داد جز اینکه دوباره از بریس استفاده کنید. ارتودنسی دندان های فک پایین در این حالت بسیار ساده است و سریع انجام می‌شود، چون دندان‌ها به خوبی روی هم قرار می‌گیرند و شکل قوس‌ها توسط بریس‌های قبلی اصلاح شده است.
دندان‌های بالا مشکلی ندارند، اما دندان‌های پایین ازدحام خفیفی دارند
ازدحام خفیف چیزی بین 1 تا 3 میلی‌متر است، و راه‌های سریعی برای اصلاح آن در قوس پایین وجود دارد. درباره این مورد در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.
وضعیت بایت‌تان قابل قبول است
داشتن دندان‌های صاف به این معنی نیست که آنها به خوبی روی هم قرار می‌گیرند. این موضوع را تنها متخصص ارتودنسی می‌تواند تایید کند. داشتن مال‌اکلوژن (بایت نادرست) حتی با دندان‌های صاف هم ممکن و در واقع بسیار رایج است، اما بیشتر مردم از این موضوع آگاه نیستند.
اگر دچار اوربایت، آندربایت دندان یا دیگر مشکلات مربوط به بایت باشید، ارتودنسی فک پایین به هیچ‌عنوان توصیه نخواهد شد.
(تا حد مشخصی) اورجت دارید
اورجت یعنی جلو زدگیِ دندان‌های فک بالا؛ در واقع اورجت فضایی است که بین دندان‌های جلویی بالایی و جلوی پایینی شما (وقتی که آنها را به هم فشار می‌دهید) وجود دارد. گاهی این فضا بسیار کوچک، و گاهی بسیار بزرگ است. اورجت ایده‌آل 1.5 تا 2.5 میلی‌متر است، اما این فاصله باید بین 3 تا 5 میلی‌متر باشد تا بتوان دندان‌های شلوغ فک پایین را اصلاح کرد.
هنگام صاف کردن چهار دندان جلویی فک پایین، این دندان‌ها به سمت جلو کشیده می‌شوند. بنابراین باید فضای کافی برای حرکت آنها وجود داشته باشد، تا ارتودنسی دندان های فک پایین تداخلی برای بایتِ شما ایجاد نکند.
ارتودنسی فک پایین در کودکان
کودکانی که تحت درمان ارتودنسی رهگیری و پیشگیرانه (Interceptive Orthodontic Treatment) هستند هم می‌توانند واجد شرایط این درمان باشند. در این حالت، ارتودنسی دندان‌های پایین در واقع پایه و زیرساختی برای درمان بعدی در سنین بالاتر خواهد بود.
ارتودنسی دندان های فک پایین در صورت فاصله‌دار بودن دندان‌ها
وجود فاصله بین دندان‌های پایین چندان رایج نیست، اما در برخی مراجعه‌کننده‌ها آن را می‌بینیم. باید ابتدا مطمئن شویم که آیا مشکل فقط در فک پایین است یا خیر. چون معمولا هم در دندان‌های پایین و هم در دندان‌های بالا فاصله را مشاهده می‌کنیم. در این حالت با ارتودنسی فک پایین و بالا یا ونیر کامپوزیت (یا هردو) می‌توان مشکل را اصطلاح کرد.
تاثیر ارتودنسی بر فک پایین
مهمترین تاثیر ارتودنسی بر فک پایین این است که با اعمال نیروی کنترل شده روی دندان‌ها، به اصلاح ناهنجاری‌های دندانی مانند ازدحام، چرخش، و نامرتبی دندان‌ها منجر می‌شود. این فرایند، علاوه بر ردیف کردن دندان‌ها، می‌تواند بر موقعیت و شکل قوس دندانی فک پایین نیز تاثیر بگذارد و در مواردی با همکاری فک بالا، بهبود کلی بایت و عملکرد فک را به دنبال داشته باشد.
در نهایت، هدف ارتودنسی در فک پایین ایجاد یک بایت صحیح و جلوگیری از فشار آوردن دندان‌ها روی یکدیگر، بهبود عملکرد جویدن و افزایش زیبایی لبخند است.
در چه شرایطی نمی‌توان تنها ارتودنسی را برای فک پایین انجام داد؟
گاهی اوقات ممکن است پزشک تشخیص دهد که ارتودنسی دندان پایین به تنهایی امکان پذیر نیست و باید در کنار آن، فک بالا هم ارتودنسی شود. برای مثال شرایط زیر جزو این قاعده هستند:
- در صورتی که دندان‌ها به فضای بیشتر و باز شدن قوس فک نیاز داشته باشند، حتما باید ارتودنسی هر دو فک انجام شود.
- اگر پزشک تشخیص دهد که برای مرتب شدن دندان‌ها به کش ارتودنسی نیاز است، باید بریس‌ها روی فک بالا هم نصب شوند.
- در صورتی که به جراحی نیاز باشد، باید ناهنجاری هر دو فک رفع شود و ارتودنسی تنها یک فک کافی نخواهد بود.
- اگر خط میانی دندان‌های فک بالا و پایین با هم منطبق نباشند، برای رسیدن به زیبایی لبخند و هماهنگی بین فک‌ها، لازم است ارتودنسی هر دو فک انجام شود.
- اگر زوایای دندان‌ها در فک بالا و پایین به درستی نباشد، ممکن است نیاز باشد هر دو فک تحت درمان ارتودنسی قرار بگیرند تا زاویه مناسبی برای دندان‌ها ایجاد شود.
- در مواردی که نیاز به جابجایی زیاد دندان‌ها باشد، ممکن است برای ایجاد تعادل و هماهنگی، درمان هر دو فک ضروری باشد.
عوارض عدم درمان ناهنجاری فک پایین
در صورتی که فک پایین نامتقارن بوده و ناهنجاری‌هایی داشته باشد، درمان آن از طریق ارتودنسی دندان فک پایین یا روش‌های دیگر، الزامی خواهد بود. در غیر این صورت ممکن است عوارض و پیامدهای زیر را به دنبال داشته باشد:
- مشکلات گفتاری و عدم تلفظ صحیح برخی کلمات
- آسیب رسیدن به دندان‌های دو فک و ساییده شدن آنها روی همدیگر
- آسیب دیدن مفاصل فک
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه فک و دندان‌ها
- اختلال در جوییدن غذا و بروز مشکلات گوارشی
- تاثیر منفی روی چهره و کاهش اعتماد بنفس
روش‌های ارتودنسی فک پایین
اصلاح دندان‌های شلوغ پایین زمانی که فقط به دلایل زیبایی انجام می‌شود، باید بسیار ساده و سریع باشد. شما هم گزینه‌های زیادی برای انتخاب دارید. برخی از بریس‌ها مخفی هستند و برخی کاملا دیده می‌شوند، اما همه آنها به روش مشابهی کار می‌کنند.
- الاینرهای شفاف: نکته مهم درباره الاینرها این است که آنها می‌توانند تنها بخش‌های خاصی از فک شما را برای اصلاح هدف قرار دهند، بدون اینکه بایت را بیش از حد تغییر دهند. متحرک بودن آنها نیز راحتی بیمار را افزایش می‌دهد، چون می‌تواند به راحتی آن را هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن بردارد.
- بریس‌های فلزی: بریس‌های فلزی کلاسیک عالی عمل می‌کنند و اگر با ظاهرشان ظاهر مشکلی نداشته باشید می‌توانید به شکلی سریع و موثر دندان‌هایتان را مرتب کنید.
- بریس لینگوال Social Six: این بریس‌ها Social 6 نامیده می‌شوند، چون فقط وضعیت شش دندان جلوی شما را اصلاح می‌کنند. عملکرد این بریس‌ها در اصلاح بهم‌ریختگی‌های متوسط و اصلاح فاصله‌های جزئی بین دندان‌ها عالی‌ست.
ارتودنسی فک پایین چقدر طول میکشد؟
همان‌طور که از توضیحات بالا متوجه شدید، ارتودنسی تک قوس بیشتر برای ایرادات جزئی انجام می‌شود. به این ترتیب، زمان نتیجه گرفتن از درمان‌های رایجِ ارتودنسی کمتر است.
مثلا ازدحام دندانی خفیف با بریس فلزی در عرض حدودا 6 ماه اصلاح می‌شود. درمان با استفاده از اینویزیلاین هم به طور متوسط تقریبا 18 هفته طول میکشد. اما نهایتا اینکه ارتودنسی فک پایین چقدر طول میکشد، علاوه بر روش انتخاب‌شده، کاملا به نوع و شدت ناهنجاری مراجعه‌کننده وابسته است.
هزینه ارتودنسی فک پایین چقدر است؟
به طور کلی، هزینه ارتودنسی فک پایین از هزینه ارتودنسی برای هردو فک کمتر است. اما به خاطر پیچیدگی‌هایی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، این هزینه دقیقا نیمی از مبلغ ارتودنسی هردو فک نیست، چون حجم کار ارتودنتیست و بسیاری اقدامات دیگر دقیقا به نصف کاهش پیدا نمی‌کند.
برای بررسی هزینه ارتودنسی فک پایین در سال جاری (که مانند سایر درمان‌های این رشته از شدت ناهنجاری و روش انتخاب‌شده برای درمان تاثیر می‌پذیرد) می‌توانید به صفحه “هزینه ارتودنسی” مراجعه کنید.
آیا شما کاندید ارتودنسی دندان های فک پایین هستید؟
ازدحام دندانی در فک پایین بسیار رایج است؛ شاید هنگام لبخند زدن دندان‌های شلوغ ردیف پایین چندان به چشم نیایند، اما لب پایین‌تان آنها را هنگام صحبت کردن آشکار می‌کند.
با این وجود ارتودنسی دندان های فک پایین به ندرت درمانی زیبایی، و در واقع یک درمان پزشکی پیچیده است. ارتودنتیست‌ها نسبت به این پروسه بسیار حساس هستند و بیش از هرچیز به سلامت شما توجه می‌کنند. برای بررسی وضعیت سلامت بایت و دندان های فک پایین می‌توانید به کلینیک تخصصی ارتودنسی ایده آل مراجعه فرمایید.
