لبخند زیبای کودک یکی از شیرین‌ترین و خوشایندترین مواردی است که والدین تجربه می‌کنند. اما گاهی اوقات دندان‌های کودک سفیدی خود را از دست داده و به زردی یا سیاهی تغییر می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود، لبخند کودک شما با زیبایی همراه نبوده و نگرانی در شما ایجاد کند. حال باید ببینیم علت آسیب دیدن مینای دندان و سیاه شدن دندان کودک چیست؟
ایجاد لکه‌های سیاه بر روی دندان کودک حس ناخوشایندی برای کودک و والدین او ایجاد می‌کند. این موضوع می‌تواند استرس و اضطراب زیادی را برای کودک به همراه داشته باشد. به همین دلیل بهتر است با علت سیاه شدن دندان کودک، راه‌های پیشگیری و درمان آن آشنا شده تا از سیاه شدن دندان اطفال جلوگیری کنید.
فهرست مطالب
تغییر رنگ دندان به چه معنی است؟
تغییر رنگ در دندان‌های افراد در سنین مختلف به دلیل آسیب دیدن مینای دندان اتفاق می‌افتد. پس از آسیب دیدن مینای دندان ابتدا سفیدی دندان از بین رفته و پس از از بین رفتن عاج دندان، لکه‌های سیاه بر روی دندان ایجاد می‌شود. تغییر رنگ در دو نوع داخلی و خارجی اتفاق می‌افتد.
تغییر رنگ خارجی معمولا موقتی است و به دلیل مشکلات مختلفی مانند مصرف دارو یا رنگ غذا اتفاق بیفتد. در مورد تغییر رنگ داخلی شرایط مختلفی مانند اختلال متابولیک، هیپوپلازی مینا و مشکلات دیگری اتفاق می‌افتد.
علائم و نشانه‌های سیاه شدن دندان کودک
در بسیاری از موارد سیاه شدن و تغییر رنگ دندان کودک به اندازه‌ای است که به راحتی قابل مشاهده است. اما گاهی اوقات نیز این تغییر رنگ با چشم قابل رویت نیست. به همین دلیل بهتر است با علائم این تغییر رنگ آشنا بوده تا در صورت بروز آن در کودک خود به سرعت متوجه آن شوید.
داشتن لکه‌های کمرنگ قهوه‌ای ممکن است به دلیل مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌های تیره رنگ باشد. اگر بر روی دندان‌های کودک خود لکه‌های سفید مشاهده کردید، این مورد نشان دهنده پوسیدگی دندان است. زیرا پوسیدگی در مراحل اول با ایجاد لکه‌های سفید نمایان می‌شود.
گاهی اوقات نیز به دلیل فشار یا ضربات وارد شده به دندان‌ها و لثه کودک، لکه‌هایی به رنگ قرمز، آبی یا بنفش بر روی دندان ایجاد می‌شود. علاوه بر آن در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و به علت تجمع باکتری‌ها بر روی دندان، لکه‌های نارنجی رنگی بر روی دندان ایجاد می‌شود.
مصرف قطره آهن، ضربه شدید به دندان و یا ایجاد حفره‌های دندانی نیز باعث آسیب دیدن دندان و سیاه شدن دندان اطفال می‌شود.
علت سیاه شدن دندان کودک چیست؟
موارد مختلفی وجود دارد که باعث آسیب و ایجاد لکه‌های مختلف بر روی دندان کودک می‌شوند. مهم‌ترین این دلایل سیاه شدن دندان بچه ها در ادامه ذکر شده‌اند.
1- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان
یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین موارد در ایجاد بسیاری از مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان، رعایت نکردن بهداشت و عفونت‌ها و مشکلات ایجاد شده در دندان‌هاست. استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان باعث ایجاد پلاک‌های دندانی می‌شود. پلاک‌ها که لایه نازکی از باکتری‌ها یا میکروب‌ها هستند به مرور زمان باعث ایجاد آسیب‌های دندانی می‌شوند. ایجاد عفونت ناشی از تجمع پلاک باعث ایجاد لکه‌های سیاه بر روی دندان می‌شود.
2- مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های مختلف
یکی دیگر از عوامل اصلی در تغییر رنگ دندان‌های کودک، مصرف برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌هاست.
- زمانی که کودک شیر یا آبمیوه می‌نوشد و پس از آن دندان‌های خود را تمیز نکرده و همان گونه به خواب می‌رود، در معرض پوسیدگی دندان و تغییر رنگ دندان‌ها قرار دارد.
- نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای و نوشابه و غذاهایی مانند سیب زمینی، گیلاس، توت و مواد غذایی دارای آهن به مرور زمان باعث تغییر رنگ دندان و سیاه شدن دندان کودک می‌شوند.
- مواد غذایی که دارای میزان زیادی فروکتوز باشند به مرور زمان باعث پوسیدگی دندان و در نهایت تغییر رنگ آن‌ها می‌شوند.
3- آسیب‌های دندانی
بروز آسیب‌ها و ضربه‌های وارد شده به دندان مخصوصا دندان‌های شیری باعث سیاه شدن آن‌ها می‌شود. اگر آسیب وارد شده به دندان شدید باشد معمولا پس از چند هفته دندان سیاه می‌شود. گاهی اوقات نیز دندان به رنگ خاکستری یا بنفش کبود تبدیل می‌شود. اگر دندان آسیب شدید ندیده باشد و رو به بهبود باشد، تیره نمیشود.
4- مصرف دارو
مصرف برخی از داروها برای کودک ت توسط مادر در هنگام بارداری بر سیاه شدن دندان‌های کودک تأثیر می‌گذارد. برخی از آنتی بیوتیک‌ها ازجمله تتراسایکلین و آنتی هیستامین از داروهایی هستند که دندان‌های کودک را سیاه می‌کنند. مصرف تتراسایکلین حتی در دوران بارداری نیز در آینده باعث سیاه شدن دندان‌های کودک می‌شود. قطره و قرص آهن نیز می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های مختلف و سیاه شدن دندان کودک شود.
5- بیماری‌های مختلف
بیماری‌های مختلفی وجود دارند که باعث آسیب به دندان و تغییر رنگ آن می‌شوند. برخی از این بیماری‌ها مینای دندان را تحت تأثیر قرار داده و برخی دیگر نیز به بافت‌های نرم‌تر که زیر مینا قرار دادند آسیب می‌رسانند.
بخشی از بزاق به از بین رفتن مواد غذایی در لابه لای دندان کمک می‌کند. گاهی اوقات اختلال عملکرد بزاق باعث از بین رفتن این بزاق و در نهایت ایجاد لکه‌های سیاه بر روی دندان می‌شود. لوسمی، تبخال، سرخک، دیابت، سرطان و … نیز ازجمله بیماری‌هایی هستند که باعث آسیب دیدن دندان و ایجاد لکه‌های سیاه می‌شوند.
وجود برخی از بیماری‌های ارثی نیز می‌تواند باعث سیاه شدن دندان‌ها شود. علاوه بر آن وجود عفونت در زنان باردار بر رشد مینای دندان کودک تأثیر گذاشته و دندان‌های کودک در آینده سیاه می‌شوند.
6- ژنتیک، علت سیاه شدن دندان کودک
برخی از اختلال‌های ژنتیکی ممکن است باعث تغییر رنگ دندان و سیاه شدن آن‌ها شود. دیسپلازی عاج دندان یکی از مشکلاتی است که در آن دندان به طور طبیعی رشد کرده ولی ساختار ریشه آن کامل نشده است. همین امر سبب آبی شدن یا سیاهی دندان می‌شود.
دنتینوژنز نیز یکی دیگر از اختلالات ژنتیکی است که شفافیت دندان‌ها را از بین برده و آن‌ها را به رنگ خاکستری تبدیل می‌کند. این مشکل هم در دندان‌های شیری و هم اصلی تأثیر گذاشته و دندان‌های کودک تغییر رنگ می‌دهند.
7- مواد معدنی موجود در آب
معمولا آب لوله کشی دارای مقداری مواد معدنی است. اگر میزان این مواد زیاد باشد باعث آسیب دیدن دندان‌های کودک در حال رشد می‌شود. زمانی که کودک دارای بیماری بوده و بدن ضعیفی دارد، این مواد معدنی از ایجاد لایه محافظ مینا جلوگیری کرده و با آسیب دیدن مینا، دندان‌های کودک سیاه می‌شوند.
8- مصرف زیاد فلوراید
فلوراید یکی از مواد مفید برای محافظت از دندان‌هاست. این ماده در خمیر دندان و گاهی اوقات در آب آشامیدنی وجود دارد. مصرف بالای فلوراید می‌تواند علت سیاه شدن دندان کودک باشد. برای کودکان مخصوصا زیر 3 سال بهتر است از خمیردندان‌های بدون فلوراید استفاده کنید. برخی از شیر خشک‌ها نیز حاوی مقداری فلوراید هستند که ممکن است به دندان‌های کودک آسیب برسانند.
9- زردی و سیاه شدن دندان اطفال
بسیاری از نوزادان پس از تولد دچار زردی می‌شوند و این مشکل معمولا در میان بسیاری از آن‌ها شایع است. زردی باعث می‌شود در زمان رشد دندان، مقدار بیشتری بیلی روبین وجود داشته باشد و همین امر سبب زردی یا سبز شدن دندان بچه می‌شود.
درمان سیاه شدن دندان کودک
درمان سیاه شدن دندان در کودکان با توجه به نوع و شدن آن قابل درمان است. اگر میزان لکه‌ها کم و سطحی باشد به کمک داروها و مواد ضدعفونی کننده از بین می‌رود. در این شرایط می‌توانید بدون مراجعه به دندانپزشک و با تهیه مواد ضدعفونی کننده مناسب، لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان را از بین ببرید.
اگر لکه‌های سیاه ایجاد شده بر روی دندان شدید باشند باید با مراجعه به متخصص دندانپزشکی کودکان آن‌ها از بین ببرید. در این شرایط ابتدا لایه‌ای از مینای دندان توسط دندانپزشک برداشته می‌شود. سپس برای جلوگیری از آسیب دیدگی دندان با روکش‌های مناسب، دندان را روکش می‌کنند.
برای درمان سیاه شدن دندان کودک، اگر تغییر رنگ و پوسیدگی دندان به دلایل وجود بیماری‌های مانند دیسپلازی عاج دندان یا دنتینوژنز ایمپرفکتا اتفاق افتاده باشد با توجه به نوع بیماری به روش‌های درمانی مختلفی مانند عمل جراحی و افزایش استخوان، روکش دندان و یا دندان مصنوعی نیاز است.
اگر سیاه شدن دندان کودک به دلیل مصرف شیر اتفاق افتاده باشد نیز باید توسط دندان پزشک و به کمک داروهای مختلف مانند مسکن یا حتی در برخی از موارد بیهوشی، درمان می‌شود. سیاه شدن دندان بر اثر ضربه نیز در صورتی که دندان شیری باشد، نیازی به درمان ندارد تا زمانی که دندان شیری با دندان اصلی جایگزین شود. اما اگر آسیب به دندان‌های اصلی وارد شده باشد، باید توسط پزشک عصب کشی شود.
برای درمان سیاه شدگی دندان اطفال کی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
بهتر است به محض آسیب دیدن دندان یا تغییر رنگ مخصوصا در مراحل ابتدایی به پزشک مراجعه کنید. علت ایجاد تغییر رنگ در دندان معمولا تنها توسط پزشک قابل تشخیص است. به همین دلیل بهتر است با مراجعه به پزشک ابتدا از علت ایجاد این مشکل آگاه شده تا برای درمان آن اقدام نمایید.
محصولات سفید کننده و رفع سیاه شدن دندان بچه
محصولات ضدعفونی کننده و سفید کننده مختلفی در بازار وجود دارد که بدون نسخه دندانپزشک نیز به فروش می‌رسند. مواد سفید کننده حاوی پراکسید هستند که به مینای دندان آسیب می‌رسانند. به همین دلیل بهتر است هرگز بدون تجویز پزشک از آن‌ها مخصوصا برای کودک خود استفاده نکنید.
توجه داشته باشید که به کار بردن روش های سفید کردن دندان بزرگسالان برای کودکان اصلا توصیه نمیشود.
سخن آخر
داشتن دندان‌های سفید و سالم برای هر فردی در سنین مختلف خوشایند است. شما به عنوان والدین یک کودک مخصوصا در سنین پایین باید مراقبت‌های زیادی را از دندان‌های کودک خود داشته باشید. به این صورت کمترین میزان آسیب و تغییر رنگ در دندان‌ها ایجاد می‌شود. در صورت بروز هرگونه تغییر رنگ و سیاه شدن دندان کودک به سرعت به پزشک مراجعه کرده تا ضمن پیدا کردن علت از شدت آن جلوگیری کنید.