کش ارتودنسی (انواع و کاربرد + نحوه نگهداری و تعویض)

وقتی می‌گوییم الاستیک یا کش ارتودنسی، تصویرهای متفاوتی در ذهن نقش می‌بندد. کش‌های کوچکی که دور براکت‌ها هستند و آرچ‌وایر را محکم نگه می‌دارند، یا آنها که بین دندان‌های دو فک قرار می‌گیرند و به اصلاح ناهم‌ترازی فک‌ها کمک می‌کنند. هردوی این‌ها کش‌های ارتودنسی هستند، اما کاربرد و شرایط استفاده متفاوتی دارند.

در ادامه ضمن معرفی انواع کش ارتودنسی (از نظر کارکرد، نوع اتصال و موارد دیگر)، کاربردهایی که دارند، مدت زمان استفاده از آنها، مزایا و معایب‌شان و … را به طور کامل بررسی می‌کنیم.

کش ارتودنسی چیست؟

در روند ارتودنسی از دستگاه‌ها و لوازم مختلفی استفاده می‌شود تا بهتر، سریع‌تر و دقیق‌تر به نتیجه دلخواه برسیم. کش یا الاستیک ارتودنسی یکی از همین ابزارهاست. وقتی لازم باشد دندان‌های خود را مرتب کنید یا بایت‌تان را اصلاح کنید (یا هر دو)، احتمال اینکه در روند درمان از کش های ارتودنسی استفاده شود بسیار بالاست.

کش ارتودنسی یا الاستیک ارتودنسی، بخشی مهم از درمان با بریس‌هاست. این کش‌ها معمولا 4 تا 6 ماه پس از استفاده از بریس‌ها وارد روند درمان می‌شوند، و وظیفه‌شان اعمال نیروی اضافی به نواحی خاصی از دهان است تا دندان‌ها و فک‌ها در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند.

استفاده از کش‌ها طول درمان با بریس‌ها را کاهش می‌دهد؛ بنابراین، مهم است که طبق توصیه‌های متخصص از آنها استفاده کنید. وقتی به طور مداوم از کش های ارتودنسی استفاده کنید، آنها می‌توانند فشار ثابت و لازم برای هدایت دندان‌ها و فک‌ها به موقعیت صحیح را اعمال کنند.

البته هر بیماری که بریس داشته باشد، لزوما به الاستیک احتیاج ندارد؛ این موضوع تماما به وضعیت فک‌ها و تشخیص ارتودنتیست بستگی دارد. در ادامه بیشتر توضیح داده‌ایم.

 

 

کش ارتودنسی برای چیست؟ (علت کش انداختن در ارتودنسی)

به طور خلاصه، علت کش انداختن در ارتودنسی تسریع روند درمان و اصلاح برخی ناهماهنگی‌های فکی است.

استفاده از الاستیک‌ها برای اصلاح بایت در درمان ارتودنسی حیاتی‌ست. این کش‌های کوچک فشار ثابت و ملایمی را به فک بالا یا پایین اعمال می‌کنند، تا در موقعیت صحیح قرار بگیرند. آنها همچنین به عنوان یک نیروی اضافی عمل می‎کنند، تا دندان‌ها را به شکلی موثرتر به نقطه دلخواه منتقل کنند.

این کش‌ها معمولا روی قلاب‌های براکت‌ها یا بندهای فلزی دور دندان‌های مولار متصل می‌شوند. اگر بایت یکی از مشکلات زیر را داشته باشد، به احتمال زیاد از کش الاستیک ارتودنسی استفاده می‌شود:

• آندربایت
• اوربایت
• اورجت
• کراس بایت
• اپن بایت

هنگام درمان با ارتودنسی ثابت، کش دندان ارتودنسی می‌تواند با جلو/عقب کشیدن فک‌ها، حرکت عرضی فک‌ها و یا جابه‌جایی دندان‌ها، ناهنجاری‌ها دندانی و فکی را بهبود دهد.

توجه! کاربرد کش‌ها به افرادی که بریس دارند، محدود نمی‌شود. افرادی که ارتودنسی نامرئی با پلاک‌های شفاف را انتخاب می‌کنند هم ممکن است از الاستیک‌ها استفاده کنند. در این حالت، به جای قلاب‌هایی که روی بریس‌ها می‌بینید، کش‌ها به اتچمنت‌های کوچکی روی پلاک‌ها متصل می‌شوند. همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید:

 

 

اسم کش های ارتودنسی

وقتی درباره بریس‌ها و الاستیک‌های آنها صحبت می‌کنیم، در ساده‌ترین حالت دو اسم وجود دارد: اورینگ و رابربند، که در ادامه دقیق معرفی‌شان کرده‌ایم.

 

اورینگ ارتودنسی، لیگاچور یا تای-الاستیک

اورینگ ارتودنسی یا O-Ring همان حلقه‌های کوچکی هستند که اطراف هر براکت قرار دارند، آرچ وایر را در جای خود محکم نگه می‌دارند (که مهمترین وظیفه‌شان است) و به دندان‌ها فشار وارد می‌کنند تا به سمت موقعیت مدنظر حرکت کنند. لیگاچورها (Ligatures) رنگ‌های بسیار متنوعی دارند، و به شما اجازه می‌دهند یک ارتودنسی رنگی و جذاب داشته باشید.

 هربار که برای تنظیم بریس به مطب یا کلینیک متخصص مراجعه می‌کنید، اورینگ ارتودنسی تغییر خواهد کرد؛ اما تا زمانی که بریس و براکت‌های آن روی دندان‌ها قرار دارد، باید از آنها استفاده شود. این یعنی اگر تای-الاستیک (Tie-Elastic) پاره شد، باید سریعا به ارتودنتیست‌تان مراجعه کنید.

دقت داشته باشید که اورینگ ارتودنسی تنها در صورت استفاده از بریس‌های سنتی با براکت‌های معمولی (چه فلزی، چه سرامیکی) کاربرد دارند. پس اگر قصد داشته باشید از براکت‌های سلف-لیگیت یا دیمون استفاده کنید، اسم این کش ارتودنسی به گوش‌تان نخواهد خورد؛ چون این براکت‌ها به لیگاچور نیاز ندارند.

 

کش رابربند

وقتی درباره اسم کش های ارتودنسی و انواع‌شان صحبت می‌کنیم، بیشتر افراد به همین مورد فکر می‌کنند. رابربندها (Rubber-Bands) همان کش‌هایی هستند که به اشکال مختلف بین دندان‌های فک بالا و پایین کشیده می‌شوند.

 

 

همه کسانی که بریس دارند به این الاستیک‌ها احتیاج ندارند، چون رابربند اغلب برای کمک به تراز کردن فک‌ها کاربرد دارد. نکته دیگر اینکه رابربندها هم مانند اورینگ‌ها در رنگ‌های مختلف موجودند، و اگر بخواهید می‌توانید از آنها استفاده کنید.

 

انواع کش ارتودنسی

کش های ارتودنسی را می‌توانیم از چند نظر دسته‌بندی کنیم، مثلا:

• از نظر نوع اتصال
• از نظر جنس و مواد سازنده
• از نظر اندازه
• از نظر نیروی واردشده

در ادامه هریک از این گروه‌ها را دقیق‌تر توضیح داده‌ایم.

 

انواع کش ارتودنسی از نظر نوع اتصال

نوع اتصالی که برای کش الاستیک ارتودنسی در نظر گرفته می‌شود، بیش از هرچیز به نوع و میزان ناهنجاری فک و دندان بستگی دارد. مهمترینِ این اتصال‌ها عبارت‌اند از:

 

کش ارتودنسی کلاس 1

کلاس 1 ساده‌ترین مدل اتصال است که به کاهش فواصل بین دندانی کمک می‌کند. در این حالت، کش از یک سمت به براکت قلاب‌دار دندان نیش فک بالا یا پایین، و از سمت دیگر به دندان آسیاب همان فک متصل می‌شود.

 

کش ارتودنسی کلاس 2

این روش اتصال وقتی کاربرد دارد که بخواهیم دندان‌های فک بالا را به سمت عقب، و یا دندان‌های فک پایین را به سمت جلو (به صورت جزئی) جابه‌جا کنیم. در این حالت، کش ارتودنسی از یک سمت به براکت قلاب‌دارِ یکی از دندان‌های نیش فک بالا، و از سمت دیگر به دندان اول یا دوم آسیاب فک پایین متصل می‌شود.

 

کش ارتودنسی کلاس 3

این نوع اتصال را می‌توانیم دقیقا معکوس کلاس 2 بدانیم. بنابراین، اتصال کلاس 3 در مواردی کاربرد دارد که بخواهیم دندان‌های فک بالا را به سمت جلو، و یا دندان‌ها فک پایین را به سمت عقب جابه‌جا کنیم. به بیان دقیق‌تر، این کلاس برای درمان آندربایت کاربرد دارد.

در این حالت، الاستیک ارتودنسی به قلاب براکت دندان نیش فک پایین، و از سمت دیگر به دندان آسیاب فک بالا متصل می‌شود.

 

کش ارتودنسی میدلاین

کش ارتودنسی میدلاین یکی از معروف‌ترین روش‌های اتصالِ رابربندهاست. در این روش، مهمترین هدف تراز کردن فک‌های بالا و پایین به صورت عمودی است. در این حالت، الاستیک به قلاب دو دندان نیش بالا و پایین (روبه‌روی یکدیگر) متصل می‌شود.

 

 

کش ارتودنسی مثلثی کلاس 2

کاربرد کلاس 2 مثلثی دقیقا مشابه کلاس 2 است و در همان شرایط استفاده می‌شود. تنها تفاوتی که وجود دارد، ایجاد شکلی مثلث-مانند بین کش‌های متصل شده است.

 

کش مثلثی ارتودنسی کلاس 3

این اتصال نیز مشابه کلاس 2 مثلثی است، و نهایتا یک مثلث از اتصال کش‌ها ایجاد شود. در این حالت، کش دندان ارتودنسی ابتدا به براکت قلاب‌دار یکی از دندان‌های نیش پایین، و سپس به دندان‌های آسیاب کوچک و بزرگ فک بالا متصل می‌شود تا همان مثلث یادشده به وجود بیاید.

 

 

الاستیک کراس بایت

الاستیک کراس بایت دقیقا برای اصلاح همین مشکل (یعنی کراس بایت) کاربرد دارد. برای کسب بهترین نتیجه از این ‌روش، کش دندان ارتودنسی از داخل قوس فکی بالا به قوس فکی پایین متصل می‌شود.

 

کش مثلثی ارتودنسی قدامی

این اتصال در شرایطی کاربرد دارد که بین فک بالا و پایین (در قسمت جلوی دهان) فاصله وجود داشته باشد. برای کاهش این فاصله، کش به براکت قلاب‌دار دندان نیش فک بالا، سپس به دندان نیش فک پایین و در نهایت دبه ندان آسیاب فک پایین متصل می‌شود.

 

الاستیک ارتودنسی کلاس مستطیلی

اگر هدف استفاده از کش های ارتودنسی قرار گرفتن فک‌ها روی یکدیگر باشد، از اتصال کلاس مستطیلی استفاده می‌شود. در این روش، کش به دو دندان از هر فک متصل می‌شود و مستطیلی که پس از اینکار به وجود می‌آید، به قرارگیریِ صحیح فکین رو هم کمک می‌کند.

اتصال عمودی دو کش (که دندان‌های متناظر فک بالا و پایین را به هم متصل می‌کند) هم تاثیر مشابهی دارد و در درمان اپن بایت مفید است.

 

 

انواع کش های ارتودنسی از نظر جنس

الاستیک ارتودنسی از جنس لاتکس یا لاستیک مصنوعی (سینتتیک یا Synthetic) هستند. کش‌های لاتکس فوق‌‌العاده رایج‌تر هستند، چون تولیدشان بسیار ساده است و قیمت پایینی دارند.

همچنین، آن طور که بررسی‌ها نشان داده‌اند، کش‌های لاتکس در طول زمان نیروی پایدارتری به دندان‌ها و فک‌ها وارد می‌کنند. به همین خاطر، کش‌های مصنوعی تنها برای بیمارانی به کار می‌رود که به لاتکس حساسیت دارند.

 

 انواع الاستیک ارتودنسی از نظر اندازه

لیگاچورها یا همان اورینگ‌ها اندازه ثابت و مشخصی دارند؛ اما رابربندها طول‌ها و ضخامت‌های متنوعی دارند، که معمولا به صورت کسری از «اینچ» مشخص می‌شود. متخصص بسته به نیازهای ارتودنسی و برنامه درمانی بیمار، از کش‌هایی با طول و ضخامت مناسب استفاده خواهد کرد.

 

کش های ارتودنسی از نظر نیروی واردشده

الاستیک‌های ارتودنسی را می‌توان از میزان نیرویی که می‌توانند اعمال کنند هم طبقه‌بندی کرد. به طور کلی، سه دسته نیرو وجود دارد: ضعیف، متوسط و قوی.

این نیرو یا واحد گرم (یا اونس) اندازه‌گیری می‌شود و دسته‌بندیِ خاص خود را دارد. اما عددد دقیق آنها ممکن است از یک برند تا برندِ دیگر متفاوت باشد.

 

 

نحوه انداختن کش ارتودنسی

آموزش انداختن کش ارتودنسی بسیار ساده است و خودتان می‌توانید آن را انجام دهید. ضمن آنکه ارتودنتیست حتما مراحل اینکار را به شما آموزش خواهد داد.

برای کش انداختن در ارتودنسی به دستان تمیز، آینه و کش‌هایی که ارتودنتیست‌تان به شما داده است، احتیاج دارد. سپس می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:

1. پس از اینکه دست‌هایتان را به خوبی شستید و خشک کردید، جلوی آینه بایستید تا بتوانید دندان‌ها، براکت‌ها و قلاب‌ها را ببینید.
2. همان‌طور که گفتیم، الاستیک‌ها به قلاب (Hook) براکت‌های دندان‌های نیش، یا بندهای فلزیِ دندان‌های آسیاب اول یا دوم در انتهای دهان قرار دارند. قلاب‌ها می‌توانند روی براکت‌های دندان‌های پرمولر، یعنی دو دندان پشت نیش، هم باشند.
3. پیش از قرار دادن الاستیک، دندان‌های‌تان را روی هم قرار دهید. اینکار نحوه انداختن کش ارتودنسی را چند درجه ساده‌تر می‌کند، چون مجبور نیستید این کش‌های کوچک را بیش از اندازه بکشید.
4. کش‌های قدیمی را با دقت و به آرامی بیرون بیاورید و دور بیندازید.
5. الاستیک ارتودنسی جدید را به کمک انگشتان‌تان روی یک قلاب بیندازید. سپس با ناخن، کش را روی قلاب دیگر (به سمت پایین یا بالا) بکشید و روی آن بیندازید. اینکه کش انداختن در ارتودنسی را از چه سمتی انجام دهید، به شما بستگی دارد. بیشتر بیماران معمولا از پایین شروع می‌کنند تا قلاب‌ها را بهتر ببینند. شما می‌توانید اینکار را از هر سمتی که راحت‌تر هستید انجام دهید.
6. خوب در آینده به الاستیک(ها) نگاه کنید تا مطمئن شوید به درستی در جای خود قرار گرفته‌اند. اگر جای الاستیک درست نیست، آن را بیرون بیاورید و دوباره امتحان کنید.

 اگر انگشتان‌تان بزرگ است، ناخن‌هایتان خیلی بلند است یا لرزش دست دارید، می‌توانید مراحل آموزش انداختن کش ارتودنسی را با قلاب مخصوص انجام دهید.

 

 

قلاب کش ارتودنسی چیست؟

قلاب ارتودنسی یا جای‌دهنده الاستیک ارتودنسی، یک وسیله پلاستیکی با طراحی خاص است که به شما اجازه می‌دهد کش‌ها را به راحتی درون قلاب‌ها بیندازید یا از آنها خارج‌شان کنید.

 

 

یک سرِ قلاب کش ارتودنسی برای جا انداختن الاستیک، و سرِ دیگر آن برای خارج کردن آن طراحی شده است و کار شما را فوق‌العاده راحت می‌کند.

 

کش ارتودنسی از کجا بخرم؟

بین هر جلسه‌ی تنظیم، معمولا خود مطب/کلینیک تعداد کش‌های لازم را به شما می‌دهد. اما اگر کش‌ها را گم کردید، کشی پاره شد، یا صرفا برای اینکه خیال‌تان آسوده باشد، می‌توانید به راحتی آنها را فروشگاه‌های اینترنتی، داروخانه‌ها و مراکز فروش لوازم پزشکی-دندانپزشکی تهیه کنید.

اما خوب است پیش از اینکار با ارتودنتیست‌تان مشورت کنید تا دقیقا کش مناسب را تهیه کنید.

 

قیمت کش ارتودنسی چقدر است؟

کش‌های ارتودنسی معمولا در بسته‌های چند ده‌تایی (مثلا صد عدد) به فروش می‌رسند، و قیمت‌شان از چند ده هزار تومان بیشتر نمی‌شود.

همان‌طور که گفتیم قیمت کش ارتودنسی، به ویژه مدل‌های لاتکس، بسیار پایین است؛ آنقدر که هنگام برآورد و محاسبه هزینه ارتودنسی حتی به آن اشاره نمی‌شود. در واقع هزینه الاستیک‌ها به طور پیش‌فرض در هزینه کلی درمان لحاظ می‌شود. هرچند ممکن است برخی مطب‌ها هزینه جداگانه‌ای را دریافت کنند.

 

مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی

مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی به طور دقیق توسط متخصص به شما اعلام می‌شود. اما در حالت کلی، بیماران باید بین 2 تا 12 ماه، به صورت 24 ساعته (و در برخی موارد، کمتر) از این الاستیک‌ها استفاده کنند. دقت کنید که در اینجا منظور الاستیک همان رابربندها هستند؛ وگرنه لیگاچورها به صورت ثابت در تمام طول درمان روی براکت‌ها باقی می‌مانند.

برخی افراد صرفا باید چندهفته از الاستیک‌ها استفاده کنند، چون لازم نیست دندان‌هایشان زیاد یا به سرعت حرکت کند. اما بیمارانی که بایت‌شان مشکلات شدید دارد، ممکن است حدود 1 سال یا حتی بیشتر به کش الاستیک ارتودنسی احتیاج داشته باشند.

نیاز به استفاده از کش برای یک سال یا بیشتر داشته باشند. برای سریع ترین نتایج، بیماران باید تقریباً همیشه از کش استفاده کنند. اگر غذا نمی‌خورید یا مسواک نمی‌زنید، باید از کش استفاده کنید. خاموش کردن کش ها برای مدت طولانی می تواند به این معنی باشد که برای رسیدن به نتیجه یکسان باید آنها را برای مدت طولانی تری بپوشید.

در نهایت، مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی به طرح درمانِ شخصی هر فرد بستگی دارد، و نمی‌توان بازه مشخصی را برای آن تعیین کرد.

 

زمان تعویض الاستیک ارتودنسی

صرف نظر از اینکه مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چقدر باشد، بیمار باید چندبار در روز الاستیک‌ها را تعویض کند. این کش‌ها بعد از مدتی خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند، ‌و باید تعویض شوند تا کارایی مطلوبی را داشته باشند.

این مورد هم توسط متخصص به بیمار اعلام می‌شود، چون تعداد دفعات اینکار معمولا به جنس، قدرت و ضخامت کش بستگی دارد. اما طبق قانون کلی، کش الاستیک ارتودنسی باید حداقل 2 بار در روز عوض شوند، مثلا پس از صبحانه و پیش از خواب.

البته برخی منابع هم تاکید می‌کنند که از یک کش بیشتر از 8 ساعت استفاده نکنید، و توصیه می‌کنند 3 تا 4 بار در روز آنها را عوض کنید. در هرصورت، شما باید مطمئن شوید که طبق توصیه‌های ارتودنتیست خودتان از الاستیک‌های تجویزشده استفاده می‌کنید.

توجه! برخی بیماران تصور می‌کنند که در صورت استفاده از دو الاستیک (به جای یک الاستیک) فشار دو برابر می‌شود و درمان سریع‌تر پیش می‌رود. این تصور کاملا غلط است و اینکار اصلا توصیه نمی‌شود.

 

مزایا و معایب استفاده از کش دندان ارتودنسی

هنگامی که توضیح دادیم کش ارتودنسی برای چیست، متوجه شدیم که مزیت اصلیِ این الاستیک‌ها تسریع روند درمان و کمک به اصلاح ناهنجاری‌های بایت است. با این حال، کش‌ها می‌توانند از چندجهت برای بیمار چالش‌زا باشند:

• درد: از آنجا که کش دندان ارتودنسی فشار مضاعفی به دندان‌ها و فک وارد می‌کند، ممکن است هنگام شروع استفاده از آنها دردی موقت داشته باشید. این مشکل به مرور عادی و برطرف می‌شود، اما می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه هم برای رفع آن استفاده کرد.
• واکنش آلرژیک: بیشتر الاستیک‌ها حاوی لاتکس هستند، و ممکن است در برخی بیماران باعث حساسیت شود. اگر به لاتکس حساسیت دارید، حتما به ارتودنتیست خود اطلاع دهید تا از الاستیک ارتودنسی مصنوعی استفاده شود.
• پارگی: رابربندها ممکن است هنگامی که در دهان هستند یا سعی دارید جایگزین‌شان کنید دچار آسیب شوند.
• استفاده دقیق: بیمار باید از انواع کش های ارتودنسی طبق دستورالعمل‌های پزشک استفاده کند تا نتیجه آن را ببیند. بیمار باید کاملا آگاه باشد که حتی تاخیرهای یکی‌دو ساعته هنگام تعویض و یا تعویض الاستیک‌ها می‌تواند روند درمان را مختل و طولانی کند، چون دندان‌ها باید همواره تحت فشار باشند تا به درستی و طبق برنامه‌ریزی متخصص حرکت کنند.

 

نکات مهم استفاده از کش های ارتودنسی

درست مانند مراقبت‌های بعد از ارتودنسی، مراقبت‌های حین درمان هم برای کسب نتیجه دلخواه ضروی است. متخصص‌ها از لیگاچورها مراقبت کرده و در زمان مناسب آنها را تعویض می‌کنند؛ اما مراقبت از انواع کش های ارتودنسی (در واقع همان رابربندها) و تعویض‌شان با بیمار است.

• هنگام استفاده از الاستیک‌ها، نکات زیر را در ذهن داشته باشید تا روند درمان دچار مشکل نشود:
• به غیر از هنگام غذا خوردن، نخ دندان کشیدن و مسواک زدن (پس از هر وعده)، به هیچ عنوان کش یا کش‌ها را از دهان خود خارج کنید.
• کش‌ها را در محیطی خنک، خشک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید. قرار گرفتن در معرض گرما می‌تواند خاصیت ارتجاعی کش دندان ارتودنسی را تضعیف کند و تاثیر آنها را کمتر کند.
• الاستیک‌ها را طبق برنامه‌ای متخصص ارتودنسی‌تان توصیه می‌کند، تعویض کنید. کش‌های قدیمی روند درمان را کند می‌کنند و می‌توانند نتایج کلی درمان را به خطر بیندازد.
• رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان استفاده از کش‌های ارتودنسی فوق‌العاده مهم است؛ چون کش‌ها محل مناسبی برای تجمع باکتری و پلاک‌های دندانی هستند.
• هرگز به جای یک کش از دو کش استفاده نکنید. اینکار فشار زیادی به دندان‌ها وارد می‌کند و می‌تواند به شدت به آنها آسیب بزند.
• کش الاستیک ارتودنسی باید بر اساس توصیه‌های متخصص انجام شود تا ضمن آسیب ندیدن براکت‌ها، الاستیک‌ها به صورت کاملا اصولی در جای خود قرار بگیرند و نتیجه مطلوب را داشته باشند.
• حتما همیشه تعدادی کش همراهِ خودتان داشته باشید، تا بتوانید آنها را در زمان مناسب (یا در صورت پارگی) به موقع جایگزین کنید.

 

جایگزین‌های کش الاستیک ارتودنسی

حالا که همه‌چیز را درباره علت کش انداختن در ارتودنسی و انواع آن می‌دانید، خوب است با لوازم جایگزین آن هم آشنا باشید.

گاهی اوقات به جای انواع کش ارتودنسی، متخصص از دستگاه‌های دیگری (با اهداف مشابه) در روند درمان استفاده می‌کند. توجه داشته باشید که برنامه درمانی هر بیمار منحصربه‌فرد است؛ و اینکه آیا ارتودنتیست‌تان از رابربندها استفاده کند یا خیر، به نیازهای شما بستگی دارد.

مهمترین جایگزین الاستیک‌ها را در ادامه می‌بینید:

• حلقه کشی
• هدگیر
• لنگر موقت

 

پاور چین یا حلقه کشی

همان‌طور که متوجه شدید، آرچ‌وایر سیم قوسی بریس‌ها با استفاده لیگاچورها (که ممکن است فلزی هم باشند) روی براکت‌ها محکم می‌شود. هر براکت، یک لیگاچور، لیگاتور یا لیگاشور دارد. حالا فرض کنید تمامِ این لیگاچورها به هم وصل باشند، در این حالت یک پاور چین یا Power Chain خواهیم داشت.

از پاور چین هم می‌توان برای اعمال نیروی اضافی به ناحیه خاصی از دهان استفاده کرد؛ در واقع، حلقه کشی بیشتر برای تنظیم فاصله بین دندان‌ها، بستن فضای بین دندان‌ها پس از کشیدن و اصلاح زاویه دندان‌ها کاربرد دارد.

 

 

هدگیر

اگر بریس‌های سنتی و کش دندان ارتودنسی نتوانند به اندازه کافی به دندان‌ها و فک نیرو وارد کنند، ممکن است ارتودنتیست از هدگیر استفاده کند. برخلاف بریس‌ها و الاستیک‌ها، هدگیر از بیرونِ دهان به نقاط مدنظر فشار وارد می‌کند.

در صورت استفاده از هدگیر، سیم‌های آن به بندهای فلزی که دور دندان‌های آسیاب قرار می‌گیرند، متصل می‌شوند. این سیم‌ها در کنار صورت و در امتداد آن قرار می‌گیرند، و توسط یک بند پشت سر بیمار محکم می‌شوند.

 هدگیر معمولا باید چندساعت در روز استفاده شود. برای راحتیِ بیمار، بیشتر ارتودنتیست‌ها توصیه می‌کنند که شب‌ها از آن استفاده شود.

توجه! هدگیر بیشتر برای بیماران جوان تجویز می‌شود.

 

دستگاه‌های لنگر موقت (TADs)

در این روش، پیچ‌های ریزی به نام مینی اسکرو (Mini Screw) مستقیما در استخوان فک قرار می‌گیرد، کش الاستیک ارتودنسی را نگه می‌دارند، و فشار بیشتری را به ناحیه‌ای خاص وارد می‌کنند. البته گاهی هم به جای کش، این پیچ‌های ریز با فنر به بریس متصل می‌شوند.

دستگاه‌های لنگر موقت انواع دیگری هم دارند که در ادامه از آنها نام برده‌ایم، اما وجه اشتراک تمام آنها این است که به طور دائم به فک متصل می‌شوند:

• فنر فورسس یا فورسوز (FORSUS)
• دستگاه پاور اسکوپ (PowerScope)
• دستگاه فانکشنال هربست (Herbst)
• فنر (Spring)

 

سؤالات متداول

 

کش ارتودنسی برای چیست؟

مهمترین علت کش انداختن در ارتودنسی تسریع روند درمان و اصلاح برخی ناهماهنگی‌های فکی است. این کش‌ها به درمان انواع مشکلات بایت کمک می‌کنند، و کنترل متخصص روی روند درمان را افزایش می‌دهند.

 

اسم کش های ارتودنسی چیست؟

لیگاچور (اورینگ) و الاستیک‌ها مهمترین اسامیِ این کش‌ها هستند. لیگاچورها بندهای کوچکی هستند که دور هر براکت قرار می‌گیرند و سیم ارتودنسی را در جای خود نگه می‌دارند؛ الاستیک‌ها هم آنهایی هستند که از یک دندان فک بالا به دندان دیگری در فک پایین (به روش‌های مختلف) کشیده می‌شوند.

 

آیا الاستیک ارتودنسی مخصوص ارتودنسی ثابت است؟

این کش‌ها در اکثر مواقع با بریس‌های سنتی و براکت‌های معمولی استفاده می‌شوند؛ اما در شرایط خاص، امکان استفاده از آنها با ارتودنسی متحرک (با پلاک‌های شفاف) هم است. در این حالت باید اتچمنت‌هایی را روی پلاک‌ها نصب کرد.

 

آیا تمام افرادی که بریس دارند؛ باید از الاستیک استفاده کنند؟

خیر مگر اینکه فرد دچار ناهماهنگی فکی باشد. ضمنا، براکت‌های دیمون هم به این مدل از انواع کش های ارتودنسی احتیاج پیدا می‌کنند، فقط از لیگاچور استفاده نمی‌کنند (چون طراحی و ساختار مدرن‌تری دارند).

 

مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چه قدر است؟

زمان دقیق استفاده از کش دندان ارتودنسی را متخصص تعیین می‌کند. این بازه به میزان ناهنجاری دندان‌ها و فک بستگی دارد، و از یکی‌دو ماه تا یک سال (و حتی بیشتر) متغیر است.

 

درد کش ارتودنسی چقدر است؟

کش الاستیک ارتودنسی فشار مضاعفی به دندان‌ها و فک وارد می‌کند، و شاید هنگام شروعِ استفاده منجر به درد شود. این درد موقتی است، اما می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه برای رفع سریع آن هم استفاده کرد.

 

آیا امکان گذاشتن و برداشتن الاستیک ارتودنسی توسط خود شخص وجود دارد؟

بله. نحوه انداختن کش ارتودنسی بسیار ساده است و فرد می‌تواند به تنهایی آن را انجام دهد. این کش‌ها باید چندمرتبه در روز تعویض شوند؛ به همین خاطر فرد باید اینکار را یاد بگیرد و انجام‌اش دهد.

 

کش ارتودنسی از کجا بخرم؟

معمولا مطب یا کلینیکی که درمان‌تان را در آن انجام می‌دهید، هرچقدر بخواهید کش در اختیارتان قرار می‌دهد. اما علاوه بر آن، داروخانه، فروشگاه‌های اینترنتی و مراکز فروش لوازم پزشکی-دندانپزشکی هم این کش‌ها را موجود دارند.

کش یا الاستیک ارتودنسی ممکن است به لوازم گوناگونی از جمله لیگاچورها، رابربندها، پاور چین‌ها و حتی اسپیسرهای حلقویِ کوچک اطلاق شود. اما در دقیق‌ترین حالت، منظور از کش دندان ارتودنسی همان کش‌هایی است که به اشکال مختلف دندان‌های فک بالا و پایین را به هم وصل می‌کنند.

این الاستیک‌ها، در همراهی با براکت‌ها و سیم‌ها، برای اعمال نیروی اضافی به نواحی خاصی از دهان استفاده می‌شوند. آنها بیشتر برای اصلاح فک‌های ناهماهنگ استفاده می‌شوند، اما کاربردهای دیگری هم دارند.

اگر درمان‌تان شامل استفاده از انواع کش ارتودنسی می‌شود، دستورالعمل‌های ارتودنتیست خود را درباره نحوه نگهداری، تعویض و سایر موارد به دقت دنبال کنید تا در زمان مشخص‌شده به نتیجه مطلوب برسید.

امیدواریم با مطالعه این راهنما اطلاعاتی کامل را درباره نحوه انداختن کش ارتودنسی، علت استفاده از آنها و … کسب کرده باشید. اگر هنوز پرسشی دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید؛ در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهیم بود.