کش ارتودنسی از ابزار و تجهیزاتی است که در دوره ارتودنسی دندان مورداستفاده قرار می‌گیرد، تا دندان‌های شما در وضعیت مناسب‌تری قرار بگیرند. ارتودنسی دندان را می‌توانیم به عنوان مناسب‌ترین روش ممکن برای رفع ناهنجاری‌ها و بی‌نظمی‌های دهان و دندان معرفی کنیم که این روزها تا حد زیادی رایج شده است.
در صورتی که درباره ارتودنسی دندان اطلاعات خود را گسترش داده باشید، حتما یک بار درباره کش ارتودنسی شنیده‌اید. این کش‌ها و قطعات الاستیک ارتودنسی، تأثیر به سزایی درنتیجه ارتودنسی دندان دارند. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره این قطعات آشنا شویم.
فهرست مطالب
کش ارتودنسی چیست؟
در ابتدای امر لازم است تا با کش ارتودنسی به صورت کلی آشنا شویم. در روند ارتودنسی معمولا از تجهیزات و قطعات مختلفی استفاده می‌شود تا هرچه زودتر، نتیجه دلخواه به دست آید. کش ارتودنسی یکی از همین ابزارهای فوق‌العاده کاربردی در این زمینه است که از آن برای اثرگذاری هرچه بیشتر، بهتر و سریع‌تر ارتودنسی بر روی دندان‌ها استفاده می‌شوند. این قطعات الاستیک در ارتودنسی ثابت کاربرد داشته و نقش مهمی در روند مرتب و منظم شدن دندان‌ها دارند. این کش‌ها وظیفه دارند تا از طریق اعمال فشار بیشتر به دندان‌ها، روند درمان سریع‌تر کرده و دندان‌ها را در مسیر بهتری قرار دهند.
علت کش انداختن در ارتودنسی
یکی از موضوعاتی که حتما باید درباره کش ارتودنسی بدانید، علت استفاده از آن است. می‌دانیم که کش ارتودنسی یکی از تجهیزات و ابزارهای اصلی در روند ارتودنسی است که باید به آن توجه شود. بریس‌ها و براکتهای ارتودنسی در برخی از مواقع نمی‌توانند فشار لازم را به دندان‌ها وارد کرده و آن‌ها را در جهات خاصی به حرکت در آورند. از این رو برای تکمیل فرایند ارتودنسی و کسب نتیجه بهتر، باید از کش یا همان الاستیک ارتودنسی استفاده کرد. از این رو می‌توانیم بگوییم که علت کش انداختن در ارتودنسی، سرعت بیشتر فرایند درمان و کسب نتیجه مطلوب‌تر در زمان کوتاه‌تر است.
جنس الاستیک ارتودنسی چیست؟
در راستای آشنایی بیشتر با این قطعات الاستیک، لازم است تا درباره علت کش انداختن در ارتودنسی هم اطلاعات گسترده و بیشتری به دست آوریم. جنس کش ارتودنسی معمولا از لاتکس بوده، اما اگر فرد به هر دلیلی به لاتکس حساسیت داشته باشد، می‌تواند از کشهای الاستیک غیر لاتکس هم استفاده کند. این کش‌ها مقاومت بالایی داشته و تا چندین ساعت می‌توانند کارایی مطلوبی برای شما داشته باشند.
انواع کش ارتودنسی ازنظر نوع اتصال
دسته‌بندی‌های مختلفی معمولا برای کش ارتودنسی در نظر گرفته می‌شود که شما باید درباره آن‌ها اطلاعات کافی داشته باشید. یکی از این دسته‌بندی‌ها مربوط به کش ارتودنسی ازنظر نوع اتصال است. نوع اتصالی که برای این کش‌ها در نظر گرفته می‌شود، تا حد زیادی به نوع و میزان مشکل دندان‌های فرد و فک او وابسته است. در این بخش به چند نمونه از مهم‌ترین انواع اتصال موجود در این زمینه می‌پردازیم.
کلاس 1
این نوع اتصال را می‌توانیم به عنوان ساده‌ترین مدل در این زمینه معرفی کنیم. در این روش معمولا به بستن فاصله بین دندان‌ها در یک ردیف دندانی پرداخته می‌شود. این روش اتصال کش باعث می‌شود تا فاصله موجود در بین دندان‌ها کاهش پیدا کرده و آن‌ها در وضعیت بهتری قرار بگیرند. نحوه اتصال در این روش به این صورت است که کش از یک سمت به براکت قلاب‌دار دندان نیش فک بالا یا پایین و از سمت دیگر به دندان آسیاب همان فک متصل می‌شود.
کش با کلاس 2
این روش اتصال کش ارتودنسی در مواقعی به کاربرده می‌شود که نیاز به جابه جایی جزئی دندان‌ها فک بالا به سمت عقب و یا دندان‌های فک پایین به سمت جلو وجود داشته باشد. در این حالت باید کش ارتودنسی باید از یک سمت به براکت قلاب‌دار یکی از دندان‌های نیش فک بالا و از سمت دیگر به دندان اول و یا دوم آسیاب فک پایین متصل شود تا بیشترین میزان کارایی را به همراه داشته باشد.
کلاس دو مثلثی
روش دیگر اتصال کش که در ارتودنسی دندان به کاربرده می‌شود، کلاس 2 مثلثی است. کاربرد این روش دقیقا مشابه با کلاس دو بوده و در همان موارد به کاربرده می‌شود. تنها تفاوتی که در این زمینه وجود دارد، ایجاد شدن یک مثلث در بین کشهای متصل شده است.
کلاس 3
این روش را می‌توانیم دقیقا معکوس روش کلاس دو بدانیم. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که روش کلاس سه در مواردی کاربرد دارد که نیاز به جابه جایی دندان‌های فک بالا به سمت جلو و یا دندان‌ها فک پایین به سمت عقب وجود داشته باشد. اتصال در این روش هم به این صورت انجام می‌شود که کش به قلاب براکت دندان نیش فک پایین و از سمت دیگر به دندان آسیاب فک بالا متصل خواهد شد.
کلاس 3 مثلثی
این روش اتصال کش ارتودنسی هم دقیقا مشابه با روش کلاس دو مثلثی انجام می‌شود تا در نهایت یک مثلث از اتصال کش‌ها به وجود آید. به این صورت که در ابتدا کش ارتودنسی به براکت قلاب‌دار یکی از دندان‌های نیش پایین و سپس به دندان‌های آسیاب کوچک و بزرگ فک بالا متصل می‌شود تا همان مثلث گفته شده، به وجود آید.
کش ارتودنسی با اتصال میدلاین
یکی دیگر از انواع کش ارتودنسی ازنظر نحوه اتصال که به کار گرفته می‌شود، مدل میدلاین است. در این روش اصلی‌ترین هدف، تراز کردن هر دو فک بالا و پایین به صورت عمودی است. برای اتصال کش به این روش باید آن را به قلاب دو دندان نیش در فک‌ها و سمت‌های مقابل متصل نمود.
اتصال کش کراس بایت
روش دیگری که برای اتصال کش‌ها در این زمینه به کار گرفته می‌شود، روش کراس بایت است. برای کسب بهترین نتیجه از این روش اتصال، باید از داخل قوس فکی بالا به قوس فکی پایین، اتصال برقرار شود.
کلاس مستطیلی
در برخی از مواقع هدف اصلی از استفاده کش از کش ارتودنسی در روند درمان، قرار گرفتن هر دو فک بر روی یکدیگر است. در چنین حالتی باید از کلاس مستطیلی استفاده شود. در این روش باید کش به دو دندان از هر فک متصل شود تا در نهایت به شکل یک مستطیل درآمده و کارایی موردنظر را برای فرد به همراه داشته باشد.
کش ارتودنسی مثلث قدامی
از دیگر روشهای اتصال کش ارتودنسی که در راستای بهبود وضعیت دندان‌ها به کار گرفته می‌شود، باید به روش مثلث قدامی اشاره کنیم. این روش در مواردی به کار گرفته می‌شود که در قسمت جلوی دهان، بین فک بالا و پایین، فاصله‌ای وجود داشته باشد. برای بهبود این فاصله باید کش را به براکت قلاب‌دار دندان نیش فک بالا و سپس دندان نیش فک پایین و درنهایت دندان آسیاب فک پایین متصل کنید.
انواع کش ارتودنسی از نظر ساختار
یکی دیگر از دسته‌بندی‌هایی که برای انواع کش ارتودنسی در نظر گرفته می‌شود، بر اساس ساختار آن‌هاست. برای آشنایی بیشتر با این تجهیزات، لازم است تا درباره انواع آن‌ها در این زمینه هم اطلاعات کاملی به دست آورید. بر این اساس می‌توانیم کشهای ارتودنسی را در دو دسته اصلی قرار دهیم که به شرح زیر هستند.
اورینگ یا O-ring
این کش‌ها در اندازه‌های کوچکی ساخته شده و به دور هر براکت قرار می‌گیرند. کشهای اورینگ معمولا در رنگ‌های متنوع و مختلفی تولید شده و به بازار عرضه می‌شوند. هدف از استفاده کردن از این مدل کش‌ها، حفاظت بیشتر از سیم ارتودنسی داخل براکت است.
کش رابر بند
نوع دیگری از کش ارتودنسی در این زمینه که تا حد بزرگ‌تر از او رینگ است، رابر بند نام دارد. از این کش‌ها معمولا برای اعمال فشار بیشتر به فک استفاده می‌شود تا فک و دندان در وضعیت مطلوبی قرار بگیرند. رابر بند درواقع همان الاستیک ارتودنسی بوده که به سبک‌های مختلف، بر روی دندان‌های فک بالا و پایین قرار می‌گیرد.
کش ارتودنسی برای چیست؟
حال که با مفهوم و همچنین انواع کش ارتودنسی به صورت کامل آشنا شدیم، لازم است بدانیم که کش ارتودنسی دقیقا برای چیست و چرا مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم به ساده‌ترین حالت ممکن این موضوع را شرح دهیم باید بگوییم که ارتودنتیست‌ها معمولا از کش ارتودنسی برای به حرکت درآوردن فک‌ها و دندان‌ها در جهات خاص استفاده می‌کنند. اکتفا به ارتودنسی ثابت و یا ارتودنسی متحرک، نمی‌تواند شما را به نتیجه مطلوبی در زمینه اصلاح فرم دندان‌ها برساند. در این زمینه به الاستیک ارتودنسی نیاز است تا با جلو و عقب کشیدن فک و یا حرکت عرضی فک‌ها و جابه جایی مناسب دندان‌ها، باعث بهبود وضعیت دندان‌های شما شود.
لیگاشور یا تای الاستیک چیست؟
یکی از مدل‌های کش ارتودنسی که کاربرد زیادی داشته و در بین افراد معمولا محبوبیت بالایی دارد، تای الاستیک یا همان کش ارتودنسی رنگی است. این کش‌ها نیز با هدف فیکس و محکم نگه‌داشتن دندان‌ها در ارتودنسی ثابت به کاربرده می‌شوند. در جلساتی که شما باید به متخصص ارتودنتیست خود مراجعه کنید، معاینه و تنظیم براکت‌ها انجام شده و از این کش‌ها برای قرار دادن دندان‌ها در بهترین حالت خود، استفاده می‌شود. این کش‌ها دارای تنوع رنگی بسیار گسترده‌ای هستند و شما می‌توانید به سادگی به رنگ‌های مختلف تای الاستیک دسترسی داشته باشید.
چه زمانی باید کش ارتودنسی را تعویض کرد؟
بعد از آشنایی با جنس و انواع کش ارتودنسی، لازم است تا درباره زمان تعویض این قطعات هم اطلاعات ویژه‌ای به دست آوریم. کش ارتودنسی هم مانند سایر کش‌ها، بعد از مدتی خاصیت ارتجاعی خود را ازدست‌داده و حتما باید تعویض شود تا کارایی مطلوبی برای فرد به همراه داشته باشد. شما در طول روز باید حدود 3 یا 4 بار اقدام به تعویض کش ارتودنسی کنید. این میزان وابستگی کاملا مستقیمی به جنس، قدرت و ضخامت کش دارد. توصیه می‌کنیم که یک بسته از این کش‌ها را همواره به همراه خود داشته باشید تا بعد از هر وعده غذایی و در سایر مواقع موردنیاز، بدون دغدغه به راحتی اقدام به تعویض آن‌ها بکنید.
آیا امکان گذاشتن و برداشتن الاستیک ارتودنسی توسط خود شخص وجود دارد؟
یکی از سؤالاتی که در اغلب مواقع دراین‌باره برای افراد پیش می‌آید این است که آیا خود شخص می‌تواند اقدام به تعویض کش الاستیک ارتودنسی بکند. در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که برداشتن و گذاشتن کش ارتودنسی به هیچ‌عنوان کار سختی نبوده و هرکسی می‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد بدون اینکه نیاز به کمک متخصص داشته باشد. فرد در طول روز چند مرتبه باید اقدام به تعویض کش بکند، از این رو به مرور می‌تواند مهارت کافی در این زمینه به دست آورد.
معایب استفاده از الاستیک ارتودنسی
ارز دیگر موضوعاتی که در این محتوا باید به آن پرداخته شود، معایب استفاده از کش ارتودنسی است. دانستم که افراد با هدف تسریع فرایند درمان ارتودنسی و قرار دادن دندان‌ها در بهترین حالت، معمولا از این تجهیزات استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که در کنار مزایای متعدد، استفاده از کش ارتودنسی معایبی هم به همراه دارد که باید با آن‌ها آشنا شوید. دو نمونه از مهم‌ترین معایب استفاده از کش ارتودنسی به شرح زیر هستند.
- استفاده مداوم و 24 ساعته
- احساس درد و ناراحتی جزئی در زمان استفاده
از کجا کش ارتودنسی بخریم؟
کشهای ارتودنسی به راحتی در دسترس هستند و شما می‌توانید با کمترین میزان دغدغه، به آن‌ها دسترسی داشته باشید. امکان تهیه این کش‌ها از مطب ارتودنتیست وجود دارد. شما می‌توانید در هر جلسه معاینه، کش موردنیاز خود را هم تهیه کنید. این کش‌ها در داروخانه‌ها نیز به فروش می‌رسند و شما می‌توانید به سادگی به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
نکات مهم در زمان استفاده از کش ارتودنسی
برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را از استفاده کش ارتودنسی ببرید، نیاز به مراقبت‌های بعد از ارتودنسی و نکات خاصی در این زمینه دارید. در این بخش قصد داریم تا چند نمونه از مهم‌ترین نکات در این زمینه را به شما معرفی کنیم تا با توجه به آن‌ها، بتوانید بهترین و مطلوب‌ترین نتیجه را از استفاده از این تجهیزات ببرید.
- به غیر از برای غذا خوردن و مسواک زدن، به هیچ عنوان کش ارتودنسی را از دهان خود خارج کنید
- در روز حداقل دو مرتبه اقدام به تعویض کش کنید، چراکه بعد از چند ساعت این الاستیک‌ها خاصیت کشسانی خود را به صورت کامل ازدست‌داده و باید تعویض شوند.
- بهترین زمان برای تعویض کش ارتودنسی، قبل و بعد از خواب شبانه است.
- احساس درد و ناراحتی در روزهای ابتدایی استفاده از کش ارتودنسی طبیعی است، به مرور این احساس کاهش پیدا می‌کند
- تعویض کش ارتودنسی باید بر اساس توصیه‌های متخصص انجام شود تا ضمن وارد نشدن آسیب‌های مختلف به براکتهای ارتودنسی، الاستیک‌ها به صورت کاملا اصولی در بین دندان‌ها قرار گرفته و اثرگذاری مطلوبی برای شما به دنبال داشته باشند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان استفاده از کشهای ارتودنسی بسیار ضروری است؛ چراکه کش‌ها می‌توانند محل بسیار مناسبی برای تجمع باکتری و پلاک‌های دندانی باشند.
- توصیه می‌کنیم کشهای خود را همواره به همراه داشته باشید تا در هر زمانی که به آن‌ها نیاز داشتید، بتوانید اقدام به تعویض بکنید.
قیمت کش ارتودنسی
قیمت کش ارتودنسی هم یکی دیگر از نکاتی است که در این زمینه باید به آن توجه داشته باشید. به صورت کلی این محصولات اصلا قیمت بالایی ندارند و شما می‌توانید به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشید. در صورتی که کش ارتودنسی را از مطب ارتودنتیست خود تهیه کنید، احتمالا قیمت آن با سایر تجهیزات ارتودنسی با کل هزینه ارتودنسی جمع شده و درنهایت از شما دریافت خواهد شد. توجه داشته باشید که هزینه نهایی کش ارتودنسی، به نوع کش و تعداد آن وابسته است.
سؤالات متداول
- کشهای ارتودنسی فقط مخصوص استفاده ارتودنسی ثابت هستند؟
بله شما نمی‌توانید از این کش‌ها برای ارتودنسی متحرک استفاده کنید و امکان بهره بردن از آن‌ها تنها در شرایط خاصی با ارتودنسی متحرک وجود دارد.
- مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی چه قدر است؟
مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی به طور دقیق باید توسط متخصص ارتودنتیست مشخص شود. این بازه زمانی بسته به میزان ناهنجاری دندان‌ها و فک فرد، متغیر بوده و می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه باشد.
- کشهای ارتودنسی ازنظر اندازه یکسان هستند؟
کش‌ها ازنظر ساختار در دو دسته اورینگ و رابر بند قرار می‌گیرند. کشهای او رینگ ازنظر اندازه کوچک‌تر بوده و برای قرار گرفتن به دور یک براکت طراحی شده‌اند.
سخن پایانی
ارتودنسی دندان یکی از بهترین روش‌ها برای از بین بردن ناهنجاری‌ها و بی‌نظمی‌های دندانی است که امروزه مورداستفاده قرار می‌گیرد. کش ارتودنسی یکی از تجهیزات این روش درمانی بوده که در بخش‌های قبلی به صورت کامل به معرفی و توضیح درباره آن پرداختیم. دانستیم که کش ارتودنسی چیست و با علت کش انداختن در ارتودنسی به صورت کامل آشنا شدیم. انواع کش ارتودنسی از نظرهای مختلف را موردبررسی قراردادیم تا شما اطلاعات مفید و گسترده‌ای درباره آن‌ها به دست آورید.