مسواک ارتودنسی یک وسیله آشنا برای افرادی است که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند. با توجه به اینکه ارتودنسی دندان‌ها معمولا چند ماه یا حتی چند سال ادامه دارد، در طی این زمان نسبتا طولانی برای رسیدن به نتیجه‌ای مطلوب باید توجه ویژه‌ای به رعایت بهداشت دهان و دندانهای خود داشته باشید.
در درمان ارتودنسی خصوصا ارتودنسی ثابت دو فک، در بین دندان‌ها و دستگاه ارتودنسی فضای مناسبی برای جمع شدن ذرات غذایی و تشکیل و رشد باکتری‌ها فراهم می‌شود. لذا در صورت عدم توجه به بهداشت دهان و دندان، دندان‌ها به تدریج پوسیده شده، زیبایی و سلامتی خود را از دست می‌دهند.
برخی از افراد تحت درمان ارتودنسی تصور می‌کنند که می‌توان سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی را با مسواک‌های معمولی تمیز کنند. اما بر اساس نظر متخصصان ارتودنسی، واقعیت این است که مسواک‌های معمولی قادر به تمیز کردن تمامی سطوح دندانی و بریس‌های ارتودنسی نیستند. حتی استفاده از مسواک ارتودنسی برای افرادی که نیازی به این روش درمانی ندارند نیز توصیه می‌شود.
فهرست مطالب
مسواک ارتودنسی چیست؟
مسواک ارتودنسی یا مسواک بین دندانی یک وسیله کاملا تخصصی برای بهداشت دندان‌ها و تمیز کردن فواصل بین دندان‌ها و براکت‌های ارتودنسی است. اگرچه بریس‌های ارتودنسی به مرتب شدن دندان‌ها کمک می‌کنند، اما اگر به بهداشت دهان و دندانهای ارتودنسی شده توجه ویژه‌ای نشود، دندان‌ها دچار پوسیدگی، آسیب‌دیدگی، و تغییر رنگ خواهند شد. این موضوع در مورد ارتودنسی ثابت که دوره درمان طولانی‌تری دارد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
زمانی که از تحت درمان ارتودنسی دندان هستید و دستگاه ارتودنسی بر روی دندان‌ها نصب شده است، تمیز کردن دندان‌ها به صورت کامل و صحیح کار دشواری است. همچنین، زیر سیم‌ها و براکت‌های آن مکان مناسبی برای تجمع جرم و باکتری‌ها بوده و این مسئله می‌تواند التهاب لثه، آسیب به بافت دهانی و حتی عفونت دندان‌ها را در پی داشته باشد.
بنابراین، استفاده از مسواک بین دندانی برای افرادی که تحت درمان ارتودنسی هستند، امری ضروری است و آنها باید نحوه صحیح استفاده از مسواک ارتودنسی را یاد بگیرند.
کاربرد مسواک ارتودنسی
کاربرد اصلی مسواک ارتودنسی یا مسواک بین دندانی شامل موارد زیر است:
- تمیز کردن سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی
- پاکسازی مناطقی از دندان‌ها که زیر سیم ارتودنسی قرار دارد
- تمیز کردن فضا و فاصله بین دندان‌ها در زمان ارتودنسی
- ماساژ دادن و پاک کردن لثه‌ها به منظور افزایش جریان خون و کاهش التهابات و خونریزی لثه
- تمیز کردن پیچ‌های ایمپلنت
- تمیز کردن پروتزهای دندانی
- تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها و ماساژ لثه در افراد عادی
انواع مسواک ارتودنسی
- مسواک ارتودنسی گرد: مسواک ارتودنسی گرد برای دندان‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به سختی قابل دسترسی هستند. این مسواک برای پاکسازی براکت‌ها و بریس‌ها نیز بسیار مناسب است.
- مسواک ارتودنسی منحنی: این مسواک برای مکان‌هایی از دهان که دسترسی به آنها سخت است (مثل فاصله بین دندانهای انتهایی) گزینه مناسبی است.
- مسواک ارتودنسی برسی: عملکرد مسواک برسی عملکردی شبیه نخ دندان دارد و برای پاک کردن مواد غذایی از فاصله بین دندان‌ها و دستگاه ارتودنسی بکار می‌رود.
- مسواک ارتودنسی سه طرفه: با کمک این مسواک سه طرفه می‌توان اطراف براکت‌ها، سیم‌ها، همه سطوح دندان‌ها و خط لثه را به خوبی تمیز کرد. این مسواک خاص سرعت مسواک زدن را بالا برده و عملکرد موثرتری نسبت به سایر انواع مسواک ارتودنسی دارد.
- مسواک برقی: مسواک برقی یک وسیله کاربردی است که تمیز کردن دندانهای ارتودنسی شده را بسیار راحت کرده است. این مسواک که با باتری کار می‌کند انواع سری مسواک ارتودنسی را دارد و امکان تمیز کردن همه قسمت‌های دهان، دندان و دستگاه ارتودنسی را به افراد می‌دهد.
نحوه استفاده از مسواک ارتودنسی
پاک کردن و مسواک زدن دندانهای ارتودنسی شده با این مسواک‌های مخصوص بسیار راحت و سریع انجام می‌شود.
بعد از تهیه مسواک ارتودنسی که توسط متخصص ارتودنسی به شما توصیه شده است، برای بهداشت دندان‌ها مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا با یک مسواک معمولی دندانهای خود را به دقت و کامل مسواک بزنید.
- حالا با کمک مسواک بین دندانی، به آرامی و با حرکت‌های عقب و جلو، فضاهای میان دندانهای خود را تمیز کنید. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که در زمان استفاده از این مسواک، هیچ گونه فشاری به دندان‌ها وارد نکنید.
- پس از تمیز کردن فضای بین دندانی، به تمیز کردن فضای میان دندان و سیم‌های ارتودنسی، اطراف براکت‌ها و فواصل بین براکت‌ها بپردازید.
شما باید از مسواک بین دندانی روزانه دو بار، تا پایان درمان ارتودنسی استفاده کنید. البته، استفاده همزمان از دهانشویه و نخ دندان نیز می‌تواند به بهداشت دهان و دندانهای شما کمک کند.
ویژگی‌های مسواک خوب مخصوص ارتودنسی
یک مسواک ارتودنسی خوب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- سر باریک و کوچک: یک مسواک ارتودنسی مناسب باید به آسانی به نقاط مختلف فضای دهان و دندان‌ها دسترسی داشته باشد. دسترسی به قسمت‌هایی که امکان تجمع باکتری‌ها و رسوب در آنها وجود دارد، مانند شکاف‌های لثه اهمیت بیشتری دارد. بنابراین مسواکی تهیه کنید که اندازه سر آن برای دهان و دندانهای شما مناسب باشد. هر چه سر مسواک باریک باشد دسترسی شما را راحت‌تر خواهد کرد.
- طراحی مناسب برای حذف غذاهای باقی‌مانده: دستگاه ارتودنسی از براکت‌ها و سیم‌های فلزی تشکیل شده که ممکن است غذا بین این قطعات گیر کند. بنابراین مسواک ارتودنسی باید به گونه‌ای باشد که بتواند به آسانی باقی‌مانده‌های غذایی را از میان براکت‌ها و سیم‌ها حذف کند.
- پرزهای نرم برای راحتی بیشتر: در دوران ارتودنسی، بریس‌ها ممکن است حس ناخوشایندی ایجاد کنند. بنابراین، انتخاب مسواکی با پرزهای نرم می‌تواند حساسیت را کاهش دهد و تجربه مسواک‌زدن را برای شما راحت‌تر کند.
مسواک مخصوص ارتودنسی و تفاوت با مسواک معمولی
مسواک مخصوص ارتودنسی چه تفاوتی با مسواک معمولی دارد؟ به طور کلی، مسواک‌های معمولی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تنها قادر به تمیز کردن سطوح جلویی، پشتی و زیرین دندان‌ها هستند. البته در برخی نمونه‌ها، بخش‌هایی برای ماساژ لثه‌ها و تمیز کردن زبان نیز وجود دارد. اما هیچ یک از انواع مسواک‌های معمولی قادر به دسترسی به فواصل بین دندان‌ها و لثه‌ها و بخش‌های زیر دستگاه ارتودنسی نیستند و نمی‌توانند این فضاها را به درستی تمیز کنند. در واقع، تفاوت اصلی بین مسواک‌های معمولی و مسواک‌های ارتودنسی در همین میزان دسترسی به نقاطی است که تمیز کردن آنها سخت است.
نکات مهم هنگام مسواک زدن دندانهای ارتودنسی شده
یکی از نکات حائز اهمیت در دوران ارتودنسی، مراقبت های ارتودنسی است. در ادامه به نکات مهمی که هنگام مسواک زدن در طول دوره درمان ارتودنسی باید رعایت کنید، اشاره می‌کنیم:
- برای تمیز شدن فاصله بین دندان‌ها و لثه‌ها با زاویه 45 درجه مسواک بزنید.
- پس از هر وعده غذایی یا مصرف تنقلات و قبل از خواب، دندان‌هایتان را به دقت مسواک بزنید.
- در صورتی که امکان مسواک زدن را نداشتید، می‌توانید دهان خود را با آب فراوان به خوبی بشویید.
- فشار کافی را هنگام مسواک زدن به کار ببرید تا پرزهای مسواک را روی بافت لثه حس کنید.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید با میزان کم استفاده کنید و خمیر دندان را قورت ندهید.
- تمام سطوح دندان‌ها و دهان را مسواک بزنید، شامل بالا، پشت و جلوی دندان‌ها، روی زبان و داخل گونه‌ها، یعنی مناطقی که باکتری‌ها ممکن است جمع شوند.
- زبان و پرزهای آن را برای جلوگیری از رشد انواع باکتری با دقت بشورید.
- در صورتیکه براکت‌ها تمیز و براق باشند و لبه‌های آنها به وضوح قابل مشاهده باشند، نشان‌دهنده این است که بهداشت دندانهای ارتودنسی شده به خوبی رعایت شده است.
- لثه‌های خود را هم به آرامی با استفاده از مسواک مخصوص پاک کنید تا دچار آسیب نشوند.
- برای مسواک زدن هر یک دندان حداقل 10 ثانیه وقت بگذارید تا آلودگی‌های روی آن به طور کامل از بین بروند.
کلام آخر
انتخاب مسواک مناسب برای افرادی که تحت درمان ارتودنسی دندان قرار دارند بسیار اهمیت دارد و به حفظ سلامت دهان و دندان‌هایشان به شدت کمک می‌کند. برای انتخاب بهترین مسواک ارتودنسی توصیه می‌شود که از نظرات ارتودنتیست خود بهره برید. به طور عمومی، ارتودنتیست‌ها پیشنهاد می‌دهند که از مسواک‌های با اندازه متوسط استفاده کنید و همچنین پرز مسواک نه خیلی نرم و نه خیلی سفت باشد و حتما با زاویه 45 درجه مسواک و به صورت رفت و برگشتی مسواک بزنید.