عصب کشی دندان چیست و چرا انجام می‌شود؟

عصب کشی دندان یک پروسه دندانپزشکی است که همه ما بالاخره روزی با آن سر و کار خواهیم داشت. در واقع عصب کشی دندان به شما کمک می‌کند که به جای کشیدن دندان، با در مان عصب دندانها، از شر پوسیدگی و عفونت خلاص شوید.

در بیشتر موارد، دندانپزشک، عصب کشی را تحت بی حسی موضعی انجام خواهند داد. ما در این مقاله به شما میگوییم عصب کشی چیست و شما را با روش‌ها و مراحل درمان عصب دندان، هزینه عصب کشی دندان و تمامی نکات پیرامون آن آشنا خواهیم کرد.

 

عصب کشی دندان چیست؟

همه ما ممکن است در اثر عوامل مختلفی که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم، دچار درد شدید دندان شویم. این درد و عفونت اگر به بخش داخلی یا پالپ دندان برسد (بخشی که رگ های خونی و اعصاب دندان در آن قرار دارد) تنها راه درمان آن بدون اینکه بخواهید دندان خود را بکشید، عصب کشی دندان است.

حال عصب کشی دندان چیست؟ در واقع به روشی گفته می‌شود که در آن، بخش داخلی و نرم دندان که به آن پالپ (Pulp) می‌گویند و ریشه و عصب دندان یا روت کانال (Root Canal) در آن قرار دارد را، از عفونت خالی و تمیز می‌کنند و سپس با مواد مخصوص پر می‌کنند.

در زیر می‌توانید با مشاهده فیلم متوجه این مراحل شوید.

 

فیلم عصب کشی دندان

 

 

7 مرحله عصب کشی دندان چیست؟

فرآیند کشیدن عصب دندان به طور معمول در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود. دندانپزشک شما دندانی را که دردناک است معاینه کرده و از اشعه ( X ) برای تأیید تشخیص خود استفاده می‌کند. حال اگر شما نیازمند انجام عصب کشی دندان و روت کانال باشید، این پروسه را برای شما انجام می‌دهد.

این پروسه شامل چند مرحله اساسی است که در ادامه، به ترتیب با هر کدام از مراحل عصب کشی دندان بیشتر آشنا خواهید شد:

 

 

1. تزریق بی‌حسی برای عصب کشی

در اولین مرحله، دندانپزشک برای اینکه شما در حین کار دردی را احساس نکنید، مقدار کمی از داروهای بی حس کننده را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب دیده تزریق می‌کند. پس از عملی شدن این کار، لثه ها به شیوه موضعی بی‌حس می‌شوند. اگر عفونت و پوسیدگی دندان ها زیاد باشد، ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای بی حس شدن دندان داشته باشید.

لازم به ذکر است که دندانپزشک هنگام معاینه اولیه، برای کاهش عفونت، داروهای آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و درمان کانال دندان را 10 تا 15 روز بعد شروع می‌کند.

 

2. برداشتن پالپ دندان هنگام عصب کشی

وقتی دندان شما بی حس می‌شود، متخصص یا دندانپزشک عمومی در قسمت بالای دندان یا همان عاج دندان، شکاف کوچکی ایجاد می‌کند تا پالپ دندان را ببیند.

هنگامی که پالپ آلوده یا آسیب دیده در معرض دید قرار گیرد، متخصص با استفاده از ابزارهای ویژه‌ای به نام فایل دندانپزشکی (Files)، آن را به دقت برمی‌دارد تا به کانال عصبی دندان برسد، بعد از آن عصب دندان را با دقت زیاد خارج می‌کند.

 

3. تمیز کردن و تزریق آنتی بیوتیک در عصب کشی دندان

مرحله سوم، به این صورت است که پس از برداشتن مغز و پالپ دندان، دندانپزشک کانال باز شده را با یک آنتی بیوتیک موضعی پوشش داده تا عفونت ایجاد شده را سرکوب کند و مانع از تشدید و عود مجدد آن شود.

 

 

پس از تمیز کردن و ضد عفونی شدن کانال ها، متخصص دندان را با خمیر سیلر و ماده ای لاستیک مانند به نام گوتاپرکا پر می‌کند. دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی را برای مدیریت و اطمینان از سرکوب عفونت برای شما تجویز کند.

 

4. گذاشتن ابزار انعطاف پذیر

در ادامه، بسته به صلاح‌دید دندانپزشک، ابزار انعطاف‌پذیر مخصوص در کانال‌های ریشه قرار می‌گیرد. این ابزار به شکل‌گیریِ بهتر فضای دندان برای پر کردن و قرارگیری مناسب سیلر کمک می‌کند. یک پاکسازی کامل هم انجام می‌شود تا هرگونه آنتی‌بیوتیک، بافت و … باقیمانده پاک شود.

 

5. مرحله پر کردن در عصب کشی

 دندانپزشک با پر کردن شکاف کوچکی که در قسمت بالای دندان در همان ابتدای درمان ایجاد کرده بود بصورت موقتی آن را مهر و موم می‌کند. آن ها به کمک سیلانت سوراخ ها و درز ها را مسدود میکنند تا کانال از آسیب ناشی از بزاق در امان بماند.

بعد از گذشت مدتی از مراحل قبلی، از آنجایی که دندان دیگر مثل قبل مقاوم و محکم نیست، لازم است که برای حفظ آن از روکش دندان استفاده کنید.

 

6. قرار دادن پست

اگر دندان آسیب‌دیده آنقدر در روند درمان ضعیف شده باشد که نتوان مستقیما آن را روکش کرد، از پست استفاده می‌شود. پست مانند یک پایه تقویت‌کننده عمل کرده، و نصب موفق کور و روکش روی دندان را امکان‌پذیر می‌کند. پست در کانال ریشه گذاشته می‌شود تا مواد پرکننده موقت (و بعدا دائمی) در جای خود قرار بگیرند.

در این گام از مراحل عصب کشی دندان، متخصص همچنین آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند تا هرگونه عفونت باقیمانده کاملا از بین برود.

 

7. روکش دندان بعد از عصب کشی

پس از عمل کانال ریشه، دندان (بدون پالپ) خالی می‌ماند و ضعیف می‌شود. برای بازگردانی قدرت و کارکرد دندان، آخرین گام درمان عصب دندان، شامل قرار دادن روکش دندان یا پر کردن دائمی می‌شود. انتخاب از بین این دو گزینه، به میزان آسیب و بافت تخریب‌شده دندان دارد.

 

 

روکش بیشتر برای دندان‌های خلفی توصیه می‌شود که فشار بیشتری را تحمل می‌کنند و مقاومت ساختارشان فوق‌العاده مهم است.

 

انواع روش های عصب کشی دندان

سه روش اصلی کشیدن عصب دندان:

• کانال ریشه
• اپیکواکتومی
• پالپوتومی و پالپکتومی

البته یک روش دیگر با نام «درمان لیزری با سیستم واترلیز» هم هست، که به دلیل رواج کمتر از آن رد می‌شویم. در ادامه دقیق‌تر توضیح داده‌ایم که هریک از روش‌های درمان عصب دندان چگونه است.

 

کانال ریشه

کانال ریشه یا روش غیرجراحی کانال ریشه (Non-surgical Root Canal Procedure) رایج‌ترین روش عصب کشی است، که دندان طبیعی را حفظ می‌کند.

این روش بدون درد و روند آن شبیه به پر کردن دندان است؛ با این تفاوت‌ها متخصص دندان را عمیق‌تر حفر می‌کند تا وارد کانال ریشه شود و آن را تمیز کند.

 

 

اپیکواکتومی

وقتی کانال ریشه کافی نباشد، اپیکوکتومی (Apicoectomy Surgery) برای عصب کشی دندان توصیه می‌شود.

در این روش، دندانپزشک بافت لثه نزدیک دندان را باز می‌کند تا به ناحیه عفونی‌شده برسد. سپس قسمت کوچکی از نوک ریشه و بافت آسیب‌دیده اطرف آن را برمی‌دارد. در آخر هم انتهای ریشه ضدعفونی و با ماده مخصوص پر می‌شود تا از عفونت مجدد ریشه جلوگیری شود.

اپیکواکتومی که به آن میکروجراحی ریشه هم می‌گویند، معمولا به عنوان «رزکسیون انتهای ریشه» (Root-end Resection) شناخته می‌شود؛ چون روی انتهای نوک ریشه دندان کار می‌کند.

 

پالپوتومی و پالپکتومی

پالپوتومی و پالپکتومی (Pulpotomy and Pulpectomy Procedure) برای کودکان کاربرد دارد. در واقع کانال ریشه کودکان در دندانپزشکی به عنوان پالپوتومی شناخته می‌شود.

پالپوتومی شامل برداشتن بخش کوچکی از پالپ دندان می‌شود (پالپ تاج)؛ در حالی که پالپ ریشه‌ها سر جای خود باقی می‌مانند. اما در پالپکتومی تمام پالپ عفونیِ تاج و ریشه کامل برداشته می‌شوند.

اگر پوسیدگی یا آسیب فقط روی تاج دندان تاثیر گذاشته باشد، پالپوتومی کافی‌ست. اما اگر بافت تاج دندان و ریشه دندان عفونی شده باشند، دندانپزشک باید به روش پالپکتومی درمان عفونت کانال ریشه را انجام دهد.

 

چه زمان به عصب کشی دندان نیاز داریم؟

همانطور که در بالا گفتیم، عصب کشی هنگامی انجام می‌شود که قسمت داخلی یک دندان که به آن پالپ نیز گفته می‌شود آسیب ببیند و یا دچار التهاب و عفونت شود.

حتی اگر پالپ یا مغز دندان از بین رفته باشد و یا در اصطلاح مرده باشد، بخش بالایی دندان یا همان تاج می‌تواند کماکان دست نخورده باقی بماند.

از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده یا آلوده، بهترین روش برای حفظ ساختار دندان‌ها است.

علل عمده نیاز به اعصاب کشی دندان، شامل موارد زیر است:

• پوسیدگی عمیق به دلیل عدم رسیدی و درمان سوراخ ها و حفرات دندان
• انجام چندیدن پروسه درمانی دندانپزشکی روی یک دندان
• بروز ترک در دندان
• وارد شدن آسیب و شکستن دندان در اثر تصادف و هر حادثه دیگری
• نشت پرکردگی قدیمی، که باعث بوجود آمدن پوسیدگی در زیر مواد شده است
• ورم لثه، که معمولا برای لثه‌ی اطراف دندان دردناک اتفاق می‌افتد
• آبسه مکرر یا مقاوم لثه (آبسه ژنژیوال) که بین لثه و دندان، و در نتیجه عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود
• درد و حساسیت دندان هنگام نوشیدن مایعات سرد و گرم، که مدت‌هاست شما را آزار می‌دهد
• درد شدید هنگام غذا خوردن و وارد شدن فشار به دندان
• تغییر رنگ دندان(ها)
• تیره شدن رنگ لثه‌ها هم می‌تواند نشانه نیاز به عصب کشی دندان باشد

 

آیا عصب کشی دندان درد دارد؟

بسیاری از مراجعان از ما میپرسند که آیا عصب کشی دندان درد دارد؟ در طول انجام کشیدن عصب دندان شما بیدار خواهید بود، اما داروهای بی‌حس کننده باکیفیت، باعث  می‌شوند هیچ گونه دردی نداشته باشید بنابراین نگران این نباشید که درد دارد یا نه.

 

 

تنها دردی که ممکن است احساس کنید، مربوط به تزریق بیحس کننده ها است، که دردی جزئی و احساس سوزش کمی را به همراه دارد که این حس به سرعت خواهد گذشت و به آستانه درد افراد بستگی دارد.

 

مراقبت های پس از عصب کشی

بعد از تمام شدن مراحل عصب کشی دندان، ممکن است با از بین رفتن اثر داروی بی حسی، شما از ناحیه دندان و لثه احساس درد داشته باشید و حتی لثه های شما ممکن است متورم شود.

بیشتر دندانپزشکان این علائم را با داروهای بدون نسخه ضد درد مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (Advil) درمان خواهند کرد.

به طور کلی بعد از تمام شدن کار دندانپزشک، لازم است که موارد زیر را رعایت کنید:

• اگر درد دندان و لثه شما شدید شد یا بیش از چند روز ادامه داشت، حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
• از جویدن مواد غذایی و خوراکی ها با دندان آسیب دیده که به تازگی آن را درمان کرده اید خودداری کنید.
• حتما دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
• از خمیر دندان حاوی فلوراید برای شستشوی دندان ها استفاده کنید.
• استراحت و خواب کافی برای ریکاوری بهتر و سریع‌تر حیاتی‌ست. همچنین، توصیه می‌شود فعالیت‌های سنگین بدنی را هم چندروز عقب بیندازید.
• به اندازه کافی آب بنوشید. هیدراته بودن بدن به روند بهبودی کمک می‌کند. همچنین با جلوگیری از خشک شدن دهان، خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
• برای کاهش درد و ورم، می‌توانید چندبار در روز محلول آب و نمک گرم را غرغره کنید. برای تهیه این محلول، یک قاشق چایخوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کنید.

 

 

این پروسه چندان دشوار نیست و برایتان محدودیت ایجاد نمیکند. یک روز پس از عصب کشی شما میتوانید به زندگی و روال روزانه خود بازگردید.

 

هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟

هزینه عصب کشی دندان، به میزان پوسیدگی و خرابی دندان و تعداد کانال‌هایی که عصب کشی می‌خواهند بستگی دارد. حالا هرچقدر تعداد ریشه ها بالاتر باشد هزینه‌ها هم به طبع بیشتر میشود.

مثلا اگر دو کانال یا دو ریشه را عصب کشی کنیم، هزینه بیشتر از عصب کشی تک کانال می‌شود. همچنین از آنجایی که دندان های عقبی به سختی قابل دسترسی و مانور دادن هستند قیمت درمان عصب آن ها بیشتر است. در زیر می‌توانید لیست قیمت عصب کشی دندان را مشاهده کنید.

 

لیست هزینه عصب کشی دندان سال ۱۴۰۳

خدمات عصب کشی دندان	تعرفه تخصصی	تعرفه عمومی
هزینه عصب کشی تک کانال	1.300.000 تومان	1.000.000 تومان
هزینه عصب کشی دو کانال	1.500.000 تومان	1.200.000 تومان
هزینه عصب کشی سه و چهار کانال	از 1.700.000 تا 2.000.000 تومان	1.600.000 تومان

 

خطرات احتمالی و عوارض عصب کشی دندان

پروسه روت کانال برای نجات دندان شما انجام می‌شود. با این حال، گاهی اوقات، آسیب وارد شده به مغز دندان بیش از حد عمیق است یا مینای دندان شما برای تحمل پروسه این درمان بسیار ضعیف است.

این عوامل می تواند منجر به از بین رفتن دندان شود. در نتیجه گاهی اوقات دندان عصب کشی شده ممکن است کشیده شود.

اگر حین عصب کشی دندان برخی ابزار آلوده باشد و یا به واسطه آن ها مواد آلوده وارد دندان شود و یا آنتی بیوتیک ها اثر نکنند احتمال تشکیل آبسه دندان افزایش پیدا خواهد کرد.

 

 

اگر مشکلی در رابطه با ریشه دندان خود دارید و یا درد شدیدی را از جانب مغز دندان تحمل می‌کنید حتما با دندانپزشک خود صحبت کنید. متخصصان دندانپزشکی به جای دندان آسیب دیده از دندان مصنوعی، پل ها و یا ایمپلنت ها استفاده می‌کنند.

 

درمان مجدد دندان عصب کشی شده

مانند هر درمان دندانپزشکی، کشیدن عصب دندان هم ممکن است طبق انتظار بهبود نیابد و به رسیدگی مجدد نیاز داشته باشند.

یکی از مهمترین دلایل این اتفاق، آناتومی پیچیده کانال است. باکتری‌ها می‌توانند در کانال‌های باریک، منحنی و پیچیده ریشه‌ها پنهان شوند و دوباره آن را عفونی کنند. گاهی‌اوقات هم پرکردگی به خوبی دندان را مهر و موم نکرده است، و احتمال ورود آلودگی بزاق به آن وجود دارد.

 

 

حتی اگر روکش دندان با تاخیر زیاد روی دندان نصب شوند، احتمال دارد باکتری‌ها به آن حمله کنند و مشکل‌ساز شوند. پوسیدگی جدید در دندان، آسیب به روکش یا ماده پرکننده و ترک یا شکاف دندانی هم می‌توانند علت نیاز به درمان مجدد دندان باشند.

 

علت شکستن دندان عصب کشی شده

وقتی دندان عصب کشی می‌شود و ماده پرکننده درون آن قرار می‌گیرد، ساختار دندان همچنان نسبت به گذشته (وقتی که عصب و رگ خونی داشت) ضعیف‌تر است. چون دیگر اکسیژن دریاف نمی‌کند و عملا می‌میرد.

به همین خاطر، عواملی مانند دندان‌قروچه یا براکسیسم، ضربه، بسیار محکم گاز زدن و جویدن می‌توانند به دندان آسیب بزنند. صرف نظر از اینکه عصب کشی دندان چیست، اگر درمان‌تان شامل نصب روکش نمی‌شود حتما مراقب این موارد باشید.

 

سوالات متداول پیرامون درمان عصب کشی

در ادامه به چندین سوال پرتکرار و متداول که مراجعه کنندگان می‌پرسند پاسخ می‌دهیم.

 

آیا پس از اعصاب کشی نیاز به مراجعه به پزشک است؟

چند روز پس از مراحل عصب کشی دندان لازم است که شما با دندانپزشک خود ملاقاتی داشته باشید. دندانپزشک در این جلسه از دندان شما با کمک اشعه ایکس تصاویری تهیه خواهد کرد تا مطمئن شود عفونت روت کانال بطور کلی از بین رفته است.

در اکثر مواقع در همین مرحله است که دندانپزشک شما، اقدام به پر کردن دائمی دندان شما می‌کند.

 

علائم عفونت در پالپ دندان چیست؟

شایع ترین علائم عفونت پالپ دندان که نشان می‌دهد شما به کشیدن عصب دندان نیاز دارید، عبارت است از:

• احساس درد متوسط تا شدید در دندان هنگام جویدن غذا
• تورم و احساس گرما در لثه ها
• لقی دندان
• احساس درد هنگام نوشیدن مواد خیلی سرد یا خیلی گرم

 

چند روز بعد از عصب کشی دندان را پر کنیم؟

پاسخ به این سوال به شرایط دندان شما بستگی دارد، در مواردی که آسیب به پالپ دندان زیاد نیست و عصب کشی در یک جلسه تمام می‌شود، دندانپزشک عصب کشی و پر کردن را همزمان در یک جلسه انجام می‌دهد.

اما گاهی اوقات سطح آسیب دیده گسترده تر است و متخصص نیاز دارد که کانال های بیشتری را از عصب پاک کند، در نتیجه تعداد جلسات مورد نیاز برای از بین بردن عصب هم بیشتر می‌شود

 

اگر دندان را عصب کشی نکنیم چه میشود؟

دندانی که خراب است و شما نمی‌خواهید آن را بکشید، قطعا نیاز به درمان عصب دارد. اما اگر انجام این کار را عقب بیندازید، شاهد خراب شدن دندان‌های مجاور و پیشروی عفونت به سایر نواحی اطراف دندان خواهید بود. در نهایت هم دندان خراب را از دست می‌دهید، هم دندانهای سالم شما آسیب می‌بینند.

 

عمر دندان عصب کشی شده چقدر است؟

ما وقتی عصب کشی دندان را انجام میدهیم تنها بافت زنده داخل ریشه های دندان را بر میداریم. اما هیچ کاری به اتصالات نگهدارنده دندان که آن را در محل خود نگه میدارند نداریم. بنابراین اگر اتفاق خاصی نیفتد و تمامی مراقبت های لازم بعد از کشیدن عصب دندان، به درستی انجام شود، عمر دندان عصب کشی شده معمولا زیاد خواهد بود.

 

بعد از عصب کشی دندان چه اتفاقی می‌افتد؟

پروسه روت کانال یک روش ترمیم دندان محسوب می‌شود. اکثر افرادی که تحت این عمل قرار می‌گیرند، می‌توانند تا آخر عمر از نتایج مثبت آن برخوردار شوند. با این وجود، ماندگاری نتایج به میزان مراقبت از دندان های شما بستگی دارد. درست مانند بقیه دندان های زنده و سالم که نیازمند مسواک زدن و رسیدگی بهداشتی هستند، دندان های عصب کشی شده و یا مصنوعی نیز نیازمند محافظت، مسواک زدن و حتی نخ دندان کشیدن هستند.

 

آیا عصب کشی دندان درد دارد؟

به‌خاطر استفاده از بی‌حسی موضعی، کانال ریشه دردناک‌تر از فرآیندهای معمولی مانند پر کردن یا کشیدن دندان نیست. با این حال، کشیدن عصب می‌تواند در ساعات و روزهای آینده باعث ناراحتی خفیف شود.

 

علت درد ادامه دار بعد از عصب کشی دندان چیست؟

این درد می‌توانید به خاطر التهاب یا عفونت باشد. التهاب واکنش طبیعی بدن است و به مرور بهتر می‌شود. اما باقی ماندن عفونت در ریشه (یا سرایت آن به استخوان فک) به رسیدگی نیاز دارد.

 

عصب کشی دندان چقدر طول میکشد؟

بسته به وضعیت دندان و تعداد کانال‌های آن، درمان دندان، می‌تواند از 30 تا 90 دقیقه زمان ببرد. سایر روش‌ها مانند اپیکواکتومی هم کم‌وبیش همین‌قدر طول می‌کشد.

 

عصب کشی دو مرحله ای چه فرقی با عصب کشی عادی دارد؟

در عصب کشی دو مرحله‌ای یک جلسه به حذف پالپ آلوده و تمیز کردن فضای داخلی (کانال‌ها)، و جلسه دیگر به پر کردن دندان می‌گذرد. روش دو مرحله‌ای معمولا اعتمادپذیرتر است و احتمال عود عفونت را کاهش می‌دهد.

 

چقدر بعد از عصب کشی میتوان غذا خورد؟

شما می‌توانید حدودا یک ساعت پس از کانال ریشه غذا بخورید. طی این مدت پرکردگی موقت کاملا سفت می‌شود. اما به طور کلی، بهتر است پس از کامل از بین رفتن تاثیر بی‌حسی غذا بخورید تا گونه یا زبان‌تان را گاز نگیرید.

 

آیا عصب کشی در دوران بارداری بی‌خطر است؟

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کشیدن عصب دندان در دوران بارداری به طور کلی بی‌خطر است. اما بهتر است با پزشک‌تان هم مشورت کنید.

 

اگر با خواندن این مقاله و آشنا شدن با پروسه و مراحل عصب کشی دندان، مایل به درمان عصب کشی هستید، کلینیک تخصصی دندانپزشکی ایده آل، با کادری حرفه‌‌ای آماده ارائه خدمات به شما می‌باشد.