شناخت علت گاز گرفتن زبان و درمان آن میتواند از اتفاقات دردناک و آزاردهنده ای که همه تجربهش را داریم، جلوگیری کند. تصور کنید در حال میل کردن یک غذای خوشمزه هستید که ناگهان زبان خود را محکم گاز میگیرید. مطمئنا درد آن تا مدتها از خاطر شما نمیرود.
گاز گرفتن زبان در موقعیتها و زمانهای مختلفی مانند غذا خوردن، صحبت کردن، خوابیدن یا حتی فکر کردن رخ میدهد. دلایل بروز چنین مشکلی متفاوت است. ما در این مقاله قصد داریم تا نگاهی جامع به مشکل گاز گرفتن مکرر زبان، دلایل و راهکارهای آن داشته باشیم.
فهرست مطالب
علت گاز گرفتن زبان چیست؟
شناخت علت علت گاز گرفتن زبان و موقعیتی که در آن این اتفاق ناخوشایند میافتد به ما کمک میکند تا سریع آن را درمان کنیم. ابتدا دلایل و عللی که ممکن است که باعث این مشکل شود را شرح میدهیم و سپس به علت گاز گرفتن زبان در حین خواب، غذا خوردن، صحبت کردن و … میپردازیم.
داشتن ارتودنسی
برای داشتن دندانهایی مرتب و منظم، سپری کردن طول دوره ارتودنسی الزامی است. با این حال، در ماههای ابتدایی استفاده از ارتودنسی ممکن است به دفعات، زبان خود را گاز بگیرید. این موضوع به خصوص هنگام غذا خوردن و جویدن بیشتر رخ میدهد.
علت گاز گرفتن زبان هنگام غذا خوردن با ارتودنسی این است که هنوز به جسم جدید داخل دهان عادت نکردهاید. به همین دلیل موقع میل کردن غذاهایی مانند استیک، پیتزا، ساندویچ یا نان سنگک و بربری ممکن است زبان خود را گاز بگیرید.
ناهنجاری در فک و دندان
وجود ناهنجاری در فک و دندان به شکلهای مختلفی میتواند باعث اذیت و آزار شما شود. اگر دندانها مرتب روی هم قرار نگیرند، هنگام حرف زدن، خوابیدن، غذا خوردن یا حتی فکر کردن میتوانید زبان خود را گاز بگیرید.
معمولا علت گاز گرفتن گونه هنگام جویدن غذا به دلیل وجود ناهنجاری دندانها است. در این حالت، دندانهای فک بالا و پایین روی هم قرار نمیگیرند. در نتیجه ممکن است در یک لحظه زبان بین دو فک قرار بگیرد و نتیجه آن دردی طاقت فرسا باشد.
اضطراب و استرس زیاد
اضطراب و استرس در هر حالتی میتوانند برای بدن مشکل درست کنند. یکی از این مشکلات، وجود حرکات ناخودآگاه در هنگام خواب یا فعالیتهای بدون تمرکز است.
به عنوان مثال هنگامی که رانندگی میکنید، فیلم میبینید یا در حال انجام کارهای منزل هستید؛ این حرکات رخ میدهند. بنابراین در یک لحظه زبان خود را گاز میگیرید. اگر این اتفاق به صورت مداوم رخ دهد؛ زخم عمیقی روی زبان ایجاد میشود.
وقفه تنفسی در خواب
وقفه تنفسی یا آپنه در خواب یکی دیگر از مشکلاتی بوده که میتواند منجر به گاز گرفتن مکرر زبان شود. علت گاز گرفتن زبان در خواب به دلیل آپنه جز مواردی بوده که باید به سرعت درمان شود.
اگر این اتفاق چندین بار پشت سر هم رخ بدهد، میتواند راه تنفس را در خواب ببندد. به این دلیل که زبان در خواب شل بوده و میتواند در مسیر گلو یا بین دندانها قرار بگیرد.
پس اگر با مشکل آپنه روبرو هستید، هم برای افزایش کیفیت خواب و هم برای نجات جان خود حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
دندان قروچه
شاید تصور کنید دندان قروچه تنها در هنگام خواب رخ میدهد. با این حال افرادی که مشکل دندان قروچه دارند در هنگام بیداری و تمرکز کردن هم با آن دست و پنجه نرم میکنند.
هنگام دندان قروچه ممکن است اشتباهی زبان خود را نیز گاز بگیرید. معمولا این مشکل، علتهای مختلفی دارد اما اضطراب، اعتیاد و افسردگی از عمدهترین دلایل آن محسوب میشوند.
شکستن دندانهای عقب
کمی قبل درباره ناهنجاری در فک صحبت کردیم، اما گاهی مشکل ما چندان پیچیده و مزمن نیست. شکستن دندان به خصوص هنگام خوردن غذاهای سفت مانند ته دیگ؛ رخ میدهد. در صورتی که این دندان را ترمیم نکنید، میتواند تبدیل به یک مشکل شود.
در برخی مواقع دلیل جویدن داخل لپ هنگام خوردن غذا به دلیل دندانهای عقب شکسته است. در این موقعیت به جای جویدن غذا، اشتباهی لپ یا زبان را گاز میگیرید.
پس اگر چنین مشکلی برایتان اتفاق افتاد، تا زمان ترمیم سعی کنید به آرامی غذا را بجوید تا آسیب جدیتری رخ ندهد.
چرا گاز گرفتن زبان دردسرساز است؟
احتمالا برای بسیاری از ما پیش آمده باشد که گاهی زبان خود را گاز بگیریم. در ابتدا شاید این موضوع چندان مهم به نظر نرسد اما افرادی که برای مدت طولانی درگیر این مشکل هستند، نظر متفاوتی دارند.
گاز گرفتن مکرر زبان میتواند در طولانی مدت علاوه بر ایجاد درد، مشکلات متعددی را ایجاد کند. یکی از مشکلات مهمی که ایجاد میشود، تغییر فرم زبان است.
تصور کنید یک نفر یک ماه هر شب زبان خود را هنگام خواب گاز بگیرد. مسلما بعد از این مدت، در قسمتی از زبان برش یا خطی ایجاد میشود. این مساله میتواند باعث مشکل در تکلم شود.
اگر چنین مشکلی درمان نشود، زخمهای عمیق ایجاد کرده و عفونت میکند. بنابراین درمان کردن عفونت زمان و هزینه بیشتری خواهد داشت.
علاوه بر این، روی اعتماد به نفس و صدا هم تاثیر میگذارد. در نتیجه برخلاف ظاهر ساده، مشکلی بوده که باید در همان مراحل ابتدایی درمان شود. با این مقدمه به سراغ این موضوع میرویم که گاز گرفتن زبان معمولا در چه شرایطی اتفاق میافتد.
گاز گرفتن زبان در چه شرایطی اتفاق میافتد؟
مشکل اساسی که در مورد گاز گرفتن زبان وجود دارد، این است که تقریبا در هر حالتی ممکن است رخ بدهد. به همین دلیل بدون پیدا کردن علت آن، نمیتوان مانع از بروز آن شد.
جالب است بدانید که همه افراد حداقل یک بار در بزرگسالی و یک بار در کودکی زبان خود را گاز میگیرند. البته علت گاز گرفتن زبان در کودکی و بزرگسالی متفاوت است.
گاز گرفتن زبان هنگام خواب
یکی از متداولترین مواقعی که افراد زبان خود را گاز میگیرند، هنگام خواب است. در زمان خواب معمولا عضلات از حالت انقباض خارج میشوند. با این حال اگر در طول روز استرس و نگرانی زیادی را تحمل کرده باشید، اثرات آن را هنگام خواب مشاهده میکنید.
در نتیجه به صورت ناخودآگاه زبان خود را گاز میگیرید. البته همانطور که در بخش علت گاز گرفتن زبان گفتیم ، موارد دیگری مانند بیماری زمینهای هم وجود دارد.
گاز گرفتن مکرر زبان در هنگام غذا خوردن
علاوه بر خوابیدن، غذا خوردن دومین موقعیتی بوده که احتمال دارد زبان را گاز بگیریم. این مشکل هنگام غذا خوردن دردناکتر است زیرا بعد از آن تا چند ساعتی نوشیدن و خوردن سخت میشود.
این موضوع هم میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما در مجموع نکته مهمی که باید به آن توجه کنید، آهسته غذا خوردن است. هر مشکلی وجود داشته باشد، اگر غذا را آهسته میل کنید تا حد زیادی گاز گرفتن برطرف میشود.
همچنین به صورت کلی توصیه میشود تا غذای بیش از اندازه داغ یا سرد میل نکنید. در هر دو صورت ممکن است باعث بروز مشکلات مختلفی از جمله گاز گرفتن یا دندان درد شود.
گاز گرفتن زبان هنگام صحبت کردن
تصور کنید در حال ارائه پروژه خود به استاد یا کارفرما هستید که ناگهان زبان خود را گاز میگیرید. این مساله نه تنها تمرکز شما را به هم میزند که درد شدیدی را ایجاد میکند. بنابراین چارهای ندارید تا ارائه خود را متوقف کنید.
هنگام صحبت کردن خیلی احتمال دارد که افراد زبان خود را گاز بگیرند. البته علت گاز گرفتن زبان هنگام حرف زدن، برخلاف دیگر موارد خیلی اتفاقی نیست.
این موضوع بدان معنا است که اگر مشکلی در فک و دندانها وجود نداشته باشد، احتمال گاز گرفتن زبان در هنگام صحبت بسیار کاهش پیدا میکند.
گاز گرفتن زبان به دلیل تشنج
کودکانی که به دلیل صرع یا اوتیسم دچار تشنج میشوند، ممکن است زبان خود را گاز بگیرند. گاز گرفتن زبان در کودکان به خصوص کودکان با نیازهای خاص بسیار خطرناک است. به این دلیل که معمولا توانایی صحبت کردن ندارند و شما نمیتوانید به آنها کمک کنید.
بنابراین اگر کودکی دارید که زبان خود را گاز میگیرد باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کنید. راهکارهای درمانی سریع میتواند مشکلات این کودکان را حل کند.
گامهای ابتدایی پس از گاز گرفتن زبان
اگر زبان خود را گاز گرفتید، انجام برخی کارها میتواند در دقایق اولیه شرایط را بهتر کند:
- استفاده از یخ: اولین و مهمترین اقدام بعد از گاز گرفتن زبان این است که محل حادثه را خنک نگه داریم. میتوانید این کار را به کمک یخ و یا هر جسم خنک دیگری انجام دهید.
این کار از تورم جلوگیری کرده و در صورت خونریزی، جلوی آن را میگیرد. البته با اینکه علت گاز گرفتن زبان در خواب با دیگر موارد فرقی نمیکند، اما معمولا شدت آسیب کمتر از دیگر حالتها بوده و شاید نیازی به کمپرس سرد نداشته باشید.
- ضدعفونی کردن دهان: درمان خانگی گاز گرفتن زبان شامل چندین مرحله بوده اما یکی از مهمترین موارد، ضدعفونی کردن داخل دهان است.
سادهترین کار استفاده از محلول آب و نمک بوده که همیشه در دسترس شما قرار دارد. البته اگر به دهانشویههای مناسب نیز دسترسی دارید، میتواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
- میل کردن غذاهای نرم: به علت گاز گرفتن گونه هنگام جویدن غذا در صورت وجود هرگونه آسیب به زبان، بهتر است از خوردن غذاهای جویدنی خودداری کرده و بیشتر مایعات مصرف کنید.
- اجتناب از خوردن غذاهای تند و داغ: از طرفی غذاهای تند و داغ میتواند به بافت آسیب دیده صدمه وارد کند. بهتر است تا برطرف شدن مشکل و مراجعه به پزشک، از مصرف این نوع غذاها نیز پرهیز کنید.
برای درمان گاز گرفتن مکرر زبان چه باید بکنیم؟
علت گاز گرفتن زبان هرچه باشد، باید آن را درمان کنید. در غیر این صورت حرف زدن، غذا خوردن یا حتی فکر کردن برای شما سخت و دردناک میشود.
درمان خانگی
درمان خانگی گاز گرفتن زبان یک راهکار موقتی و لحظهای است. بدان معنا که بلافاصله بعد از وقوع این اتفاق میتواند به شما کمک کند. این در حالی است که باید به سراغ روش درمانی موثرتری بروید.
اگر در اثر غذا خوردن زبان خود را گاز گرفتید باید ابتدا به دنبال جای زخم و خونریزی باشید. سپس آن را با آب سرد بشویید. سپس روی آن را محکم فشار دهید تا خون بند بیاید. بلافاصله بعد از آن باید به پزشک مراجعه کنید.
طب سنتی
گفته میشود که علت گاز گرفتن زبان در طب سنتی افزایش بلغم است. با این حال شاید اتکا به روشهای طب سنتی برای درمان مشکلاتی مانند گاز گرفتن مکرر زبان چندان صحیح نباشد.
اگر برای مراحل ابتدایی درمان قصد دارید تا به طب سنتی اتکا کنید، بهتر است از خوردن ادویه، سس، مواد غذایی ترش یا اسیدی دوری کنید. به عنوان مثال حتی خوردن گوجه فرنگی ممنوع است.
با این حال توصیه میکنیم تا برای پیدا کردن علت گاز گرفتن زبان هنگام غذا خوردن حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مراجعه به پزشک
علاوه بر گاز گرفتن زبان و داخل لپ، ممکن است برخی لبهای خود را نیز گاز بگیرند. برای همه این موارد بهتر است ابتدا به یک پزشک عمومی و سپس به دندانپزشک مراجعه کنید.
البته علت گاز گرفتن لب هنگام غذا خوردن، مشکل شایعی نیست و احتمالا تنها یک بار رخ بدهد. با این حال معمولا با برطرف کردن مشکلات دهان و دندان، هیچکدام از این موارد دیگر رخ نمیدهند.
چرا مراجعه به پزشک متخصص بهترین راهکار است؟
همانطور که گفته شد، گاز گرفتن مکرر زبان میتواند باعث ایجاد آسیبهایی ماندگار شده و در دراز مدت شما را اذیت کند. اغلب دلیل جویدن داخل لپ هنگام خوردن غذا به دلیل بینظمی استخوانهای فک و ناهماهنگیهای مربوط به فکها با دندانها است.
اگر شما هم با مشکل گاز گرفتن مکرر زبان روبرو هستید و هیچ یک از راهکارهای خانگی و سنتی موفق به درمان آن نبوده، باید حتما به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
انجام جراحی فک و صورت میتواند مشکل گاز گرفتن زبان را به طور کامل برطرف کند. علت گاز گرفتن زبان هنگام حرف زدن نیز به دلیل همین ناهماهنگی بوده و با یک عمل سریع در کلینیک ایده آل میتوانید آن را برای همیشه برطرف کنید. با این نوع جراحی، میتوانید مزایای زیر را تجربه کنید.
- مشکلات گفتاری و تکلم
- جلوگیری از سایش اضافی دندانها
- زیبایی ظاهری صورت
- بهبود وضعیت بلعیدن غذا
- رفع آپنه خواب
- برطرف شدن مشکلات تنفسی
اگر هنوز از علت گاز گرفتن زبان خود مطلع نیستید و نمیدانید چطور باید آن را برطرف کرد، کافی است در یک جلسه مشاوره شرکت کرده تا پزشک مربوطه پس از بررسی وضعیت قرارگیری فک و دندانها، نظر کارشناسی دقیقی در خصوص نحوه درمان آن به شما ارائه دهد.