شکستن براکت ارتودنسی یکی از چالش‌های ناخواسته‌ای است که بسیاری از افراد تحت درمان ارتودنسی با آن مواجه می‌شوند. این مشکل نه تنها می‌تواند روند درمان را به تاخیر بیندازد، بلکه ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز به دنبال داشته باشد.
در این مقاله قصد داریم، به بررسی دلایل شکستن براکت‌ها، مشکلات ناشی از براکت شکسته ارتودنسی و راهکارهای موثر برای پیشگیری از این اتفاق بپردازیم. پس با ما همراه باشید تا نکات کلیدی در این زمینه را با هم مرور کنیم.
فهرست مطالب
10 عاملی که سبب شکستن براکت ارتودنسی می‌شوند
برای بیمارانی که به دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی اهمیت نمی‌دهند و در طول دوره درمان به درستی از تجهیزات ارتودنسی و دندان‌های خود مراقبت نمی‌کنند، چالش‌هایی مانند شکستن یا شل شدن براکت ارتودنسی چندان دور از انتظار نیست. این در حالی است که وسایل ارتودنسی استحکام بسیار خوبی دارند و بسیاری از بیماران دوره درمان خود را بدون آسیب دیدن بریس‌ها سپری می‌کنند.
عکس براکت شکسته ارتودنسی را در تصویر زیر ببنید:
عمده‌ترین دلایل شکستن براکت و آسیب دیدن تجهیزات ارتودنسی عبارتند از:
- مصرف غذاهای نامناسب
- برخورد ضربه شدید به دهان
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها
- تمیز کردن براکت ها با ابزارهای غیر مجاز
- عادات بد دهانی
- دندان قروچه
- دیپ بایت
- تنظیمات نادرست دستگاه ارتودنسی
- عدم مراجعه منظم به ارتودنتیست
1. مصرف غذاهای نامناسب
یکی از مهمترین نکات در مورد مراقبت‌های ارتودنسی، پرهیز غذایی و اجتناب از مصرف خوراکی‌هایی است که به براکت ارتودنسی آسیب می‌رسانند.
خوردن غذاها و خوراکی‌های ترد و سخت مانند آجیل، چیپس، ذرت بو داده، آبنبات‌ها و همچنین خوراکی‌های چسبنده مانند آدامس و تافی می‌تواند موجب شکستن ارتودنسی (سیم و براکت‌ها) شود.
2. برخورد ضربه شدید به دهان
افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار دارند باید از دهان و دندان‌های خود در برابر ضربات شدید محافظت کنند. چراکه ضربه به دهان باعث شکستن براکت ارتودنسی، کج شدن سیم ارتودنسی و آسیب به سایر اجزای بریس‌ها خواهد شد.
اگر ورزش می‌کنید یا فعالیتی انجام می‌دهید که در آن احتمال برخورد ضربه به دهان وجود دارد، استفاده از از محافظ دهان و دندان را فراموش نکنید.
3. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها
یکی دیگر از دلایل شکستن براکت ارتودنسی، تجمع جرم و پلاک روی دندان و اطراف بریس‌ها است که به دلیل بی توجهی به بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن نادرست اتفاق می‌افتد.
4. تمیز کردن براکت ها با ابزارهای غیر مجاز
برخی افراد برای تمیز کردن براکت‌ها و جدا کردن باقی مانده مواد غذایی که در بریس‌ها گیر کرده‌‌اند، از ابزارهای بزرگ یا نوک تیز و برنده استفاده می‌کنند. به کار بردن اینگونه ابزارها منجر به کنده شدن یا شکستن براکت و درآمدن سیم ارتودنسی خواهد شد. بهترین وسیله برای تمیز کردن دندان‌ها در طول ارتودنسی استفاده از مسواک‌های مخصوصی است که برای این کار طراحی شده‌اند.
5. عادات بد دهانی
عادت‌های اشتباهی مانند جویدن یخ، ناخن و اشیاء سخت غیر خوراکی مانند مداد، فشار اضافی را به تجهیزات ارتودنسی وارد کرده و باعث آسیب دیدن، شکستن و کنده شدن براکت‌ها می‌شود.
خشن مسواک زدن و وارد کردن فشار اضافه توسط مسواک به دندان‌ها نیز یکی دیگر از همین عادات غلط و آسیب زننده به وسایل ارتودنسی است که باید آن را اصلاح کنید.
6. دندان قروچه
عادت دندان قروچه و فشردن شدید دندان‌ها به هم فشار زیادی که به بریس‌ها وارد می‌کند که نتیجه آن شل شدن و شکستن براکت ارتودنسی و کج شدن سیم‌ها است. اگر دندان قروچه دارید با مشورت ارتودنتیست خود از محافظ دندان استفاده کنید.
7. دیپ بایت
برخی از انواع ناهنجاری‌های فک و دندان مانند دیپ بایت باعث می‌شود دندان‌ها یک فک به براکت‌های فک مقابل فشار وارد کنند. این فشار اضافه موجب شکستن ارتودنسی خواهد شد.
8. تنظیمات نادرست دستگاه ارتودنسی
اگر براکت‌های ارتودنسی به طرز مناسبی نصب و تنظیم نشوند، فشار بیشتری به برخی براکت‌ها وارد می‌شود که می‌تواند منجر به شکستگی آن‌ها و افزایش هزینه ارتودنسی شود. همچنین در صورتی که ارتودنتیست از بریس‌های بی کیفیت یا مواد نامرغوب برای چسباندن براکت‌ها استفاده کند، احتمال شکستن آن‌ها جود دارد.
9. عدم مراجعه منظم به ارتودنتیست
افرادی که به طور منظم و در فواصل زمانی تعیین شده برای چکاپ و تنظیمات دوره‌ای به متخصص ارتودنسی خود مراجعه نمی‌کنند، معمولا با عوارضی مانند براکت شکسته ارتودنسی مواجه می‌شوند.
براکت شکسته ارتودنسی چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
سیم و براکت شکسته ارتودنسی اگر به موقع رسیدگی نشود، می‌تواند عوارض و خطرات متعددی را برای فرد ایجاد کند. از جمله:
- ایجاد درد و ناراحتی: شکستن براکت‌ها معمولا با احساس درد در ناحیه دهان همراه است. به ویژه زمانی که لبه‌های تیز آن به بافت نرم دهان آسیب برساند.
- ایجاد زخم و عفونت: آسیب دیدن بریس‌ها می‌تواند بافت‌های داخل دهان را تحریک کرده و منجر به ایجاد زخم‌های دهانی از جمله آفت یا بریدگی و خونریزی شود. عدم رسیدگی به این زخم‌ها خطر عفونت در دهان را افزایش می‌دهد.
- افزایش خطر آسیب به دندان‌ها: براکت‌های شکسته حتی ممکن است به لثه و دندان‌ها آسیب برسانند. کوتاه شدن ریشه دندان، خرابی و پوسیدگی و از بین رفتن مینای دندان از جمله صدماتی است که براکت شکسته ارتودنسی به دندان وارد می‌کند.
- تاخیر در درمان: شکسته شدن براکت‌ها روند حرکت دندان‌ها را مختل کرده و می‌تواند باعث تاخیر در روند درمان شود. لذا باید در اسرع وقت به دندانپزشک یا ارتودنتیست مراجعه کنید.
- نیاز به درمان‌های اضافه: در برخی موارد شکستن براکت‌ها، نیاز به انجام درمان اضافی یا استفاده از تجهیزات جدید دارد که می‌تواند زمان و هزینه ارتودنسی را افزایش دهد.
از کجا بفهمیم براکت ارتودنسی شکسته است؟
براکت شکسته ارتودنسی معمولا شل شده یا از روی دندان کنده می‌شود و تکان می‌خورد که به راحتی می‌توانید آن را حس کنید. لمس با نوک انگشت یا زبان نیز می‌تواند فاصله بین براکت و دندان، غیر عادی بودن براکت و شکستگی آن را نشان دهد.
در برخی موارد با نگاه کردن دقیق در آینه و بررسی ظاهر بریس‌ها، شکستگی براکت‌ها و سیم‌ها قابل مشاهده است.
یکی دیگر از علائم شکستن ارتودنسی، ایجاد خراشیدگی و زخم در دهان و احساس درد و نارحتی ناشی از آن است. گاهی نیز صداهای غیر عادی از براکت شکسته به گوش می‌رسد یا تغییراتی ناگهانی در موقعیت دهان‌ها ایجاد می‌شود که باید برای بررسی احتمال شکستن براکت به ارتودنتیست مراجعه نمایید.
در صورت شکستن براکت ارتودنسی چکار کنیم؟
هنگامی که متوجه شدید براکت ارتودنسی شما شکسته است، نگران نشوید و خونسردی خود را حفظ کنید. زیرا شکستن ارتودنسی برای بسیاری از بیماران اتفاق می‌افتد و یک مسئله اورژانسی به حساب نمی‌آید. حتی ممکن است شما در ادامه درمان بارها با آن مواجه شوید.
تنها کافی است اقدامات زیر را مد نظر قرار داده و در سریع‌ترین زمان ممکن به ارتودنتیست مراجعه نمایید.
بررسی میزان آسیب به بریس و دندان‌ها
اگر براکت شکسته و از آرچ وایر جدا شده است، برای اینکه براکت را قورت ندهید آن را با احتیاط بردارید و تا زمان مراجعه به دندانپزشک نزد خود نگه دارید.
اما اگر براکت شما فقط شل شده و روی سیم می‌لغزد، با استفاده از یک موچین استریل براکت را بلغزانید تا در فاصله بین دو دندان یا روی دندان قرار بگیرد. همچنین براکت را به نحوی بچرخانید که در جهت درست باشد.
استفاده از موم ارتودنسی
اگر احتمال می‌دهید براکت شکسته به بافت‌های نرم دهان آسیب برساند از مقداری موم دندانپزشکی برای پوشاندن لبه‌های تیز آن استفاده کنید. با این روش می‌توانید براکت شل شده را نیز تا زمان مراجعه به دندانپزشک در جای خود نگه دارید.
اما براکت کاملا از دندان جدا شده و احتمال افتادن آن وجود دارد، خودتان براکت را خارج کنید.
بررسی سایر براکت‌ها
همه اجزای بریس‌ها را بررسی کنید و مطمئن شوید آسیب دیدگی دیگری وجود ندارد و سیم ارتودنسی و سایر براکت‌ها سالم هستند. اگر سیم ارتودنسی همچنان به براکت وصل بود آن را به عقب برگردانده و با موم ارتودنسی ایمن کنید.
اما اگر سیم هم شکسته و بیرون زده است، برای پیشگیری از ایجاد زخم‌های دهانی، سیم را از جایی که دراز شده با فاصله کمی از دندان کوتاه کنید. سپس سر تیز سیم دررفته را با موم بپوشانید. برای بریدن می‌توانید از یک ناخنگیر استریل شده استفاده نمایید.
تماس با ارتودنتیست
بعد از مدیریت و ایمن کردن سیم و براکت شکسته بلافاصله با ارتودنتیست خود تماس گرفته و جزئیات را برای او شرح دهید. در این شرایط معمولا یک نوبت ویزیت فوری به شما داده می‌شود.
متخصص ارتودنسی، سیم براکت شکسته را تعویض کرده و با تنظیم مجدد سیم ارتودنسی، نیروی لازم برای اصلاح وضعیت فک و دندان‌ها را اعمال می‌کند. همچنین برای رفع عوارض پیش آمده مانند بریدگی و زخم‌ها دهان به شما راهکار می‌دهد و در صورت نیاز دارو تجویز می‌کند.
مراقبت‌های قبل از مراجعه به دندانپزشک
تا زمانی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، برای کاهش درد و ناراحتی، مراقبت از دندان و جلوگیری از عوارض بیشتر نکات زیر را رعایت کنید:
- غذاهای نرم و غیر چسبنده بخورید تا فشار کمتری به براکت‌ها وارد شود.
- از دست زدن به براکت شکسته یا تلاش برای جابجایی براکت شل شده اجتناب کنید.
- با احتیاط بیشتری مسواک بزنید.
- دهانتان را با محلول ولرم آب و نمک بشویید.
- برای کاهش درد از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای تند و اسیدی پرهیز کنید تا زخم و بریدگی‌ها تحریک نشوند.
روش های پیشگیری از شکستن براکت
اگر می‌خواهید با چالش شکستن ارتودنسی مواجه نشوید کافی است به دستورالعمل‌های ارتودنتیست در مورد نحوه مراقبت از بریس‌ها توجه کنید. در این بخش لیستی از مهمترین نکات مراقبتی برای پیشگیری از شکستن براکت را برای شما آماده کرده‌ایم:
- برای تمیز کردن دندان‌های و بریس‌ها از مسواک نرم استفاده کنید و به آرامی مسواک بزنید.
- برای جدا کردن ذرات چسبیده مواد غذایی به جای انگشت و خلال دندان، از نخ دندان و مسواک بین دندانی استفاده کنید.
- از مصرف غذاهای سفت، ترد و چسبنده پرهیز نمایید.
- غذاهای نرم بخورید که فشار زیادی به براکت‌ها و دندان‌ها وارد نمی‌کنند.
- تا پایان دوره درمان از انجام ورزش‌هایی که احتمال برخورد ضربه به صورت در آن‌ها وجود دارد اجتناب کنید.
- هنگام ورزش و فعالیت‌های بدنی از محافظ دهان استفاده کرده و مراقب باشید ضربه به صورتتان نخورد.
- عادات بد دهانی مانند جویدن اجسام سخت را ترک کنید.
- در صورت داشتن دندان قروچه در خواب، استفاده از نایت گارد را فراموش نکنید.
سولات متداول
در این بخش به سوالات پرتکرار بیماران در مورد شکستن براکت ارتودنسی پاسخ می‌دهیم.
هزینه تعمیر براکت شکسته چقدر است؟
هزینه تعمیر براکت شکسته شده به نوع براکت (معمولی، لینگوال، دیمون) و جنس آن (فلزی یا سرامیکی) بستگی دارد. در سال 1403 به طور متوسط نرخ تعمیر براکت معمولی (کنده شدن یا شکستن) حدود 600.000 تومان و تعمیر براکت دیمون حدود 3.000.000 تومان است.
چه مدت می‌توان با براکت شکسته ادامه داد؟
ادامه دادن درمان ارتودنسی با براکت شکسته به وضعیت بیمار و میزان آسیب بستگی دارد. اگر فقط یک براکت شکسته و درد یا ناراحتی خاصی احساس نمی‌کنید، ممکن است بتوانید چند روز و حتی چند هفته بدون مشکل ادامه دهید. با این حال، توصیه می‌شود به سرعت با ارتودنتیست خود تماس بگیرید و وضعیت را گزارش کنید.
آیا شکستن براکت ارتودنسی درد دارد؟
شکستن براکت ارتودنسی به خودی خود دردناک نیست. اما عوارض جانبی ناشی از آن مانند لغزش براکت روی سیم، برخورد لبه تیز براکت شکسته با بافت نرم دهان و ایجاد زخم، شکستن سیم ارتودنسی و ایجاد خراش روی زبان و لثه ممکن است باعث احساس درد و ناراحتی شما شود.
همانطور که دریافتید، شکستن براکت ارتودنسی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و عوارضی چون درد و ناراحتی یا اختلال در روند درمان را به دنبال دارد. با این حال، آگاهی از نحوه مدیریت این مشکل و اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به شما کمک کند تا از بروز آن جلوگیری کنید.
در صورت شکستن ارتودنسی، سریعا با ارتودنتیست خود تماس گرفته و از او بخواهید یک وقت ملاقات فوری برای شما در نظر بگیرد.
