براکت ارتودنسی یا براکت دندان نامی آشنا برای همه افرادی است که متقاضی استفاده از ارتودنسی هستند. در درمان ارتودنسی برای مرتب کردن دندان‌ها و رفع ناهنجاری‌های دهان و دندان از ابزارها و دستگاه‌های مختلفی استفاده می‌شود. اصلی‌ترین جز این دستگاه‌ها که وظیفه کشیدن یا هل دادن دندان‌ها را انجام می‌دهد، براکت ارتودنسی است.
برای آشنایی با انواع براکت ارتودنسی، مشکلاتی که ممکن است برای براکت دندان پیش آید و هزینه ترمیم، کنده شدن و چسباندن براکتها تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
براکت ارتودنسی چیست؟
در پاسخ به سوال براکت ارتودنسی یا براکت دندان چیست، باید گفت براکت همان قسمت مربعی بریس ارتودنسی است که همانند نگین روی دندان چسبانده می‌شود. براکت دندان با کمک سیم و کش‌های ارتودنسی به دندان نیرویی در جهت مناسب وارد می‌کند تا جابجا شده و در موقعیت صحیح خود قرار گیرد.
نقش براکت دندان چیست؟
نقش براکت دندان در درمان ارتودنسی انتقال نیروی سیم به دندان‌ها است. ارتودنتیست با چسباندن براکتها روی دندان و عبور سیم از شیار آن‌ها شرایط را برای اعمال فشار به دندان‌ها فراهم می‌نماید.
در طول دوره درمان، متخصص برای وارد کردن نیروی مورد نیاز، در فواصل زمانی معین سیم و کش‌های ارتودنسی را تنظیم می‌کند. سیم‌ها این نیرو را از طریق براکت به دندان منتقل می‌کنند تا در جهت صحیح حرکت کرده و به مرور جابجا شود. نتیجه این فرآیند اصلاح بی نظمی و ناهنجاری دندان‌ها است.
انواع براکت ارتودنسی
براکت‌های دندان در انواع گوناگونی ساخته می‌شوند تا بتوانند نیاز بیماران با شرایط مختلف را برآورده کنند. رایج‌ترین انواع براکت ارتودنسی عبارت است از:
1- براکت فلزی معمولی
معمول‌ترین و متداول‌ترین نوع براکت دندان، براکت فلزی است که از جنس کبالت، کروم، تیتانیوم، طلا، استیل ضد زنگ یا فولاد ضد زنگ درجه بالا ساخته می‌شوند. این براکتها در اتودنسی ثابت فلزی بکار می‌روند، بسیار محکم هستند و سریع‌ترین راه برای صاف کردن دندان‌ها به شمار می‌روند.
نمونه‌های جدید براکت‌های فلزی در اندازه‌های کوچکتر تولید می‌شوند تا فرد احساس راحتی بیشتری با آن‌ها داشته باشد. در عین حال هزینه و قیمت این براکتها نسبت به سایر انواع کمتر است. تنها ایراد براکت‌های معمولی فلزی این است که در دهان واضح و قابل مشاهده هستند.
در صورت تمایل می‌توانید همراه با براکت‌های معمولی از اورینگ‌های رنگی برای زیبایی بریس ارتودنسی استفاده نمایید.
2- براکت سرامیکی
براکت‌های سرامیکی نوع دیگری از براکت‌های پرکاربرد و رایج هستند که به دلیل نمایان نبودن و عدم جلب توجه توسط بسیاری از بزرگسالان و نوجوانان مورد استقبال قرار گرفته‌اند. جنس این براکتها از سرامیک یا کامپوزیت همرنگ دندان یا مواد پلاستیکی شفاف است که به سختی روی دندان تشخیص داده می‌شود. به همین دلیل به آن‌ها براکت ارتودنسی نامرئی نیز گفته می‌شود.
مزایا و معایب براکت سرامیکی
براکت سرامیکی همانند براکت فلزی محکم است و همان کار را انجام می‌دهد و به دلیل نامرئی بودن، برای افرادی که ظاهر ارتودنسی فلزی را نمی‌پسندند، مناسب است.
ایراد این براکتها شکننده بودن و اندازه بزرگ آن‌ها است. به همین دلیل زمانی که هر دو فک تحت درمان ارتودنسی هستند، ممکن است این براکتها باهم برخورد کرده و بشکنند. همچنین براکت سرامیکی اصطکاک بیشتری با سیم ارتودنسی دارد و همین موضوع می‌تواند باعث افزایش طول دوره درمان شود.
علاوه‌براین، براکت سرامیکی قیمت بالاتری دارد و در برابر عواملی مانند استعمال سیگار و دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی و گازدار آسیب پذیرتر است.
3- براکت لینگوال
ارتودنسی لینگوال یا مخفی، همان ارتودنسی فلزی است که با وجود براکت‌های مخصوص، در قسمت داخلی دهان و پشت دندان‌ها نصب می‌شود. این روش غالبا مورد توجه افرادی قرار می‌گیرد که از ظاهر ارتودنسی معمولی ناراضی هستند و تمایلی به دیده شدن براکت‌های ارتودنسی روی دندان‌های خود ندارند.
براکت‌های لینگوال توسط برخی شرکت‌ها به صورت اختصاصی و متناسب با شرایط دندان‌ها و طرح درمان برای هر بیمار ساخته می‌شوند.
مزایا و معایب براکت لینگوال
مزیت اصلی براکت‌های لینگوال دیده نشدن آن‌ها در دهان است. اما در مقابل دشواری تمیز کردن، سخت بودن تکلم، احساس ناراحتی زبان، دشواری چسباندن و تنظیم براکتها از معایب این روش است.
4- براکت دیمون
مدرن‌ترین و جدیدترین نوع براکت‌های ارتودنسی، براکت دیمون است. این براکتها از جنس فلز بوده و همانند ارتودنسی ثابت روی دندان به وضوح دیده می‌شوند. اما به صورت چفت شونده هستند و کش ارتودنسی جای خود را به فنری بسیار ظریف داده است. بنابراین ظاهر زیباتر و عملکرد بهتری دارند.
مزایا و معایب براکت دیمون
براکت دیمون از براکت فلزی معمولی گران‌تر است. اما در عوض با توجه به عدم نیاز به تنظیم بریس، تعداد جلسات مراجعه به ارتودنتیست کمتر شده و به دلیل حذف اورینگ‌ها تجمع جرم و پلاک روی دندان کاهش می‌یابد.
همچنین استفاده از براکت دیمون باعث راحتی بیشتر بیمار، فشار کمتر به استخوان فک و عضلات صورت و زبان، تحلیل کمتر ریشه دندان و کاهش طول دوره درمان خواهد شد.
شکستن براکت ارتودنسی
یکی از اتفاقات ناخوشایندی که ممکن است در طول دوره درمان ارتودنسی برای شما رخ دهد، شکستن براکت دندان است. شکستگی براکت روند درمان را مختل کرده و ممکن است به دندان و بافت‌های دهان آسیب برساند. از این رو براکت دندان شکسته باید هرچه سریع‌تر تعمیر شود.
مواردی از قبیل جنس براکت و کیفیت آن و نیز دقت ارتودنتیست هنگام نصب براکت به طور مستقیم بر میزان شکستگی براکت تاثیر می‌گذارد. برای به حداقل رساندن احتمال شکستن براکت لازم است در دوره درمان، معاینات منظم و رعایت دستورالعمل‌های مراقبتی دندانپزشک خود را جدی بگیرید.
علت شکستن براکت ارتودنسی
مهمترین عواملی که باعث شکستن براکت دندان می‌شوند، شامل این موارد است:
- اعمال فشار و نیروی بیش از حد
- برخورد ضربه شدید در سوانح و حوادث مختلف
- گاز گرفتن و جویدن غذاهای سفت و سخت
- جویدن خوراکی‌های چسبنده مانند شکلات و آدامس
- افتادن دندان یا جراحت دهان
- دستکاری براکت با دست یا اشیا مختلف
- بی توجهی به بهداشت دهان و دندان
اگر براکت ارتودنسی شکست چکار کنم؟
درصورت شکستن براکت دندان بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید. اگر به پزشک دسترسی ندارید، درصورتی که براکت به سیم ارتودنسی متصل است، آن را جدا نکنید. برای جلوگیری از زخم شدن دهان و آسیب به دندان، کمی از مومی که دندانپزشک به شما داده است را روی محل شکستگی براکت قرار دهید. اگر براکت در حال جدا شدن از سیم است، خودتان آن را جدا کرده و از دهان خارج کنید. چرا که ممکن است در حین غذا خوردن یا صحبت کردن آن را ببلعید.
در اولین فرصت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا براکت شکسته را تعمیر و بریس را مجددا تنظیم کند.
هزینه شکستن براکت ارتودنسی چقدر است؟
هزینه شکستن براکت ارتودنسی به نوع براکت و تعداد براکت‌های آسیب دیده بستگی دارد. به طور متوسط هزینه تعمیر براکت شکسته حدود 450،000 تومان است.
اگر براکت ارتودنسی کنده شود چه کنیم؟
یکی دیگر از مواردی که ممکن است در طول مدت استفاده از بریس ارتودنسی با آن مواجه شوید، کنده شدن براکت است. اگر چه استفاده از براکت با کیفیت و چسب مرغوب در کنار تخصص ارتودنتیست، احتمال کنده شدن براکت را کاهش می‌دهد، اما باز هم ممکن است براکت از دندان جدا شود.
در صورت بروز این اتفاق سعی کنید با فشردن براکت به دندان آن را در جای خود ثابت کرده و در اولین فرصت به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا آن را تعمیر کند. به تعویق انداختن مراجعه به پزشک باعث اختلال در روند حرکت دندان‌ها و طولانی شدن دوره درمان خواهد شد.
هزینه کنده شدن براکت ارتودنسی چقدر است؟
هزینه تعمیر براکت کنده شده همانند شکستن براکت حدود 450،000 تومان است.
شل شدن براکت ارتودنسی
شل شدن باندینگ یا چسب ارتودنسی روی دندان، باعث شل شدن و در نهایت کنده شدن براکت دندان می‌شود. در حالت عادی براکت دندان به راحتی شل نمی‌شود مگر اینکه نیروی خارجی به بریس ارتودنسی وارد شود. سایر مواردی که موجب شل شدن براکت ارتودنسی می‌شوند عبارتند از:
- سالم نبودن مینای دندان
- مهارت ارتودنتیست در چسباندن براکت
- شلوغی دندان‌ها که باعث برخورد دندان‌های مقابل به براکت می‌شود.
- همکاری بیمار
با براکت دندان که شل شده چه کنم؟
اگر متوجه شدید یک یا چند براکت شل شده‌اند، اولین کاری که باید انجام دهید این است که با کمک مومی که در اختیار دارید، براکت را روی دندان بچسبانید. آنگاه در اسرع وقت به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا براکت‌های شل شده را دوباره تنظیم کند.
هزینه چسباندن براکت ارتودنسی چقدر است؟
مبلغی که بابت چسباندن براکت شل شده یا کنده شده باید بپردازید، حدود 450 هزار تومان است.
سوالات متداول شما درباره‌ی براکت ارتودنسی
براکت قلاب دار چیست؟
گاهی اوقات برای رفع برخی ناهنجاری‌های دندان، ارتودنتیست باید از کش و الاستیک ارتودنسی استفاده کند. در این موارد برای اینکه دندان‌ها در جهات خاصی حرکت کنند، لازم است چند براکت را با کش ارتودنسی بهم متصل کند. برای اینکار براکت‌هایی را به کار می‌برد که قلابدار هستند و کش ارتودنسی به این قلاب‌ها متصل می‌شود.
بهترین نوع براکت کدام است؟
متداول‌ترین نوع براکت که توسط اغلب متخصصان ارتودنسی برای بیماران استفاده می‌شود، براکت دندان فلزی است. با این حال بهترین نوع براکت ارتودنسی، براکت دیمون است. این نوع براکت خود تنظیم شونده بوده و تعداد جلسات معاینه و دوره درمان را کوتاه‌تر می‌کند.
برای انتخاب براکت چه معیارهایی در نظر گرفته می‌شود؟
نوع و جنس براکت براساس معیارهایی از قبیل نوع و شدت ناهنجاری، سن، شرایط و ترجیحات بیمار انتخاب می‌شود.
هزینه براکت کنده شده و تعمیر براکت ارتودنسی چقدر است؟
هزینه ای که بابت تعمیر براکت آسیب دیده از شما گرفته می‌شود به روش ارتودنسی و نوع براکت بستگی دارد و چیزی حدود 450 هزار تومان است.
شکستن یا کنده شدن براکت دندان چه عوارضی دارد؟
کنده شدن، شل شدن و شکستن براکت دندان باعث می‌شود روند جابجایی و اصلاح موقعیت دندان‌ها مختل شده و درمان به تعویق بیفتد. همچنین ممکن است براکت آسیب دیده به بافت لثه و زبان صدمه زده و موجب ایجاد زخم شود.
هزینه براکت دیمون چقدر است؟
هزینه براکت دیمون مبلغی حدود 20 میلیون تومان و هزینه تعمیر آن حدود 800000 تومان است.
قیمت براکت سرامیکی چند است؟
هزینه براکت سرامیکی برای هر فک حدود 8 میلیون تومان است.
براکت ارتودنسی انواع مختلفی دارد که در این مقاله به معرفی و بیان مزایا و معایب آن‌ها پرداختیم، زمانی که فرد برای ارتودنسی به دندانپزشک مراجعه می‌کند. پزشک بر اساس نوع و شدت ناهنجاری و شرایط بیمار بهترین نوع براکت را برای درمان انتخاب می‌کند.
برای پیشگیری از آسیب دیدن براکتها، شل و کنده شدن آن‌ها و معافیت از پرداخت هزینه‌های اضافی تعمیر براکت مثل هزینه کنده شدن براکت ارتودنسی، توصیه می‌شود تمامی دستورالعمل‌های متخصص ارتودنسی را با دقت انجام دهید.
