کج بودن دندان ها و عدم هماهنگی آن‌ها مشکل بسیار شایعی در میان افراد مختلف است. هم در کودکان و هم در افراد بالغ و بزرگسال این مشکل دیده میشود. دندان هایی که به طور کامل و متناسب با هم مطابقت ندارند و یا به صورت ساده تر، ناصاف هستند از جذابیت دندان های شما کم خواهند کرد.
اگر رشد دندان کج، مشکلات سلامتی یا گفتاری را برایتان ایجاد می کند، می توانید آن ها را صاف کرده و صاحب لبخندی تاثیرگذار و زیبا باشید. در این مقاله با علل اصلی کج و ناصاف بودن دندان ها و همچنین نحوه تصحیح حالت دندان ها به منظور صاف کردن دندان بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
چه عواملی باعث ایجاد دندان های کج می شود؟
هم دندانهای شیری و هم دندانهای دائمی قابلیت کج شدن به مرور زمان را دارند. داشتن دندان های شیری کج به این معنا نیست که کودک شما دارای دندانهای دائمی کجی خواهد شد. با این حال، اگر فضای کافی برای رشد دندان در اختیار نباشد باید منتظر کج در آمدن دندان های دائمی کودک خود باشید.
سایر مواردی که میتوانند روی کج یا ناصاف شدن دندان ها تاثیر بگذارند را در ادامه بررسی می‌کنیم.
اندازه فک (Jaw size)
رژیم غذایی مدرن و غذاهای نرم و فرآوری شده ای که بسیاری از افراد از آن استفاده می کنند، به جویدن کمتری نسبت به غذاهایی که اجداد اولیه ما می‌خورده اند نیاز دارد. این تغییر باعث شده است که اندازه فک بشر به مرور زمان دچار تغییر و تحولاتی شده و بصورت عمومی انسان ها امروزه فک های کوچکتری دارند.
دانشمندان بر این باورند که ممکن است فک کوتاه و تکامل یافته ما، مسئول کراودینگ، نامرتبی و کج شدن دندان های ما باشد.
عادات عملکردی ضعیف (Poor myofunctional habits)
عادت های عملکردی رفتارهای تکراری هستند که بر روی عضلات یا عملکردهای دهان یا صورت تأثیر می گذارند. برخی از این عادات عبارتند از:
- مکیدن انگشت شست
- استفاده بیش از حد از پستانک یا شیشه شیر
- تماس زبان به دندان ها
- تنفس دهانی
مال اکلوژن (Malocclusion)
مال اکلوژن اشاره به نامرتب بودن دندان ها و عدم هماهنگی آن ها در فک های بالا و پایین دارد. زمانی که تراز طبیعی دندان ها و فک ها به هم بریزد اصطلاحا میگویند که شخص دچار مال اکلوژن است.
رایج ترین انواع مال اکلوژن شامل اوربایت و اندربایت است. اگر شما اوربایت داشته باشید، دندانهای جلوی در فک فوقانی شما با فاصله نسبتا زیادی از دندان های جلویی در فک پایین شما جلو می‌زنند. و چنانچه آندربایت داشته باشید، این قضیه برعکس خواهد بود و دندان های فک پایینی شما جلوتر از فک بالایی شما قرار خواهند گرفت.
ژنتیک و وراثت (Genetics and heredity)
اگر یکی از والدین شما یا هر دوی آن‌ها دارای دندان های کج و شلوغ هستند، به احتمال زیاد شما نیز از این مشکل رنج خواهید برد. در صورت به ارث بردن کجی دندان ها، حتی ممکن است شما نسبت به والدین خود بیشتر مشکل کج بودن دندان داشته باشید.
مراقبت ضعیف از دندان (Poor dental care)
زمانی که شما به صورت مرتب به یک دندانپزشک مراجعه کنید، تمام مشکلات احتمالی دندان های شما در اسرع وقت تشخیص داده خواهد شد. و درمان آن ها نیز به راحتی در همان ابتدای ظاهر شدن حل خواهند شد. اما چنانچه به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت ندهید و به دندانپزشک مراجعه نکنید، باید شاهد بروز مشکلات دندانی متعددی در آینده باشید.
تغذیه ضعیف (Poor nutrition)
داشتن تغذیه ضعیف، به ویژه در کودکان، می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها و رشد ضعیف آن ها شود. تمام این مشکلات میتواند منجر به کج در آمدن دندان های کودکان شما شود.
آسیب دیدگی صورت (Facial injury)
وارد شدن ضربه به صورت یا دهان می تواند دندان‌ها را از جای خود حرکت دهد و در نتیجه باعث کچ شدن یک یا چند دندان شود.
علل رایج کج شدن در کودک و بزرگسال
| علت کج شدن دندان در بزرگسالان | علت کج شدن دندان در کودکان |
| ضربه فیزیکی | ژنتیک |
| بیماری شدید | مکیدن انگشتان یا پستانک |
| کشیدن دندان عقل | آسیب به فک و لثه |
| بالا رفتن سن | عدم استفاده از مسواک |
مشکلات و عوارض ناشی از کج شدن دندان ها
در بعضی موارد دندانهای کج میتوانند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، دندانهای ناهماهنگ و صاف ممکن است بر توانایی جویدن شما اثر بگذارند و هر بار که غذا می‌خورید باعث بروز درد در دهان شما شود.
بعلاوه، ممکن است برخی از افراد با توجه به زشت یا نامرتب بودن فرم دندان ها از باز کردن دهان خود یا لبخند زدن خجالت بکشند. سایر معضلاتی که میتوانند ناشی از کج بودن دندان باشند عبارتند از:
- بیماری پریودنتال: زمانی که دندان ها ناصاف باشند تمیز کردن بین آن ها کار سختی است. این وضعیت میتواند به پوسیدگی دندان و بیماری لثه منجر شود. در صورت عدم درمان، التهاب لثه می تواند منجر به پریودنتیت شود. پریودنتیت یک عفونت جدی است که می تواند باعث آسیب به استخوان ها و دندان ها شود.
- مشکل در جویدن غذا: دندانهای کج همچنین می توانند در روند جویدن غذا اختلال ایجاد کنند که این مشکل ممکن است باعث بروز مشکلات در هضم غذا شود.
- سایش بیش از حد: کج بودن دندان همچنین می تواند باعث ساییدگی دندان ها به هم شود. در برخی مواقع ممکن است زبان، لب و یا لپ های خود را گاز بگیرید.
- مشکلات گفتاری: اگر دندانهای شما در موقعیت نادرستی قرار داشته باشند، میتوانند در نحوه بیان و ادای برخی کلمات و حروف مشکلاتی برای شما پیش بیاورند.
- کاهش اعتماد به نفس: نارضایتی از ظاهر صورت خود میتواند منجر به احساس عدم اعتماد به نفس در شما و درنتیجه اجتماع گریزیتان شود.
علت کج شدن ریشه دندان
اگر مینای دندان کج شده باشد، راهکارهایی برای صاف کردن ظاهر آن وجود دارد. با این حال کج شدن ریشه، باید به شکل جدی‌تری مورد بررسی قرار بگیرد. دلایل مختلفی برای این مشکل وجود دارد:
- وراثت: شاید بتوان گفت اصلی‌ترین دلیلی که در کودکی یا بزرگسالی ریشه دندان کج میشود، ژنتیک باشد. نه تنها در مورد دندان، بلکه در بسیاری از تغییرات فیزیکی بدن؛ نقش ژنتیک از هر چیزی مهم‌تر است.
- ترمیم نادرست: به علاوه اگر دندان‌ها به شکل نادرستی روکش یا ترمیم شوند میتوانند به ریشه فشار وارد کنند. سپس در اثر گذر زمان، ریشه دندان‌ها کج میشود.
- عدم جراحی دندان عقل: بسیاری از دندانپزشکان معتقد هستند که در سنین نوجوانی که دندان عقل جراحی یا کشیده شود. دلیل اصرار به این کار، وارد کردن فشار به ریشه دندانهای مجاور است. بنابراین اگر فرد دندان‌هایش را ارتودنسی کرده باشد، باز احتمال کج شدن ریشه وجود دارد.
- بروز تروما در دهان: اگر از دندانهای خود به خوبی مراقبت کنید، دچار بیماری‌های عفونی نشوید؛ باز هم یک تصادف میتواند باعث بروز تروما در فک و دهان شود. با همه این موارد، راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توان دندان کج را اصلاح کرد.
6 روش درمان دندان کج که باید بدانید
اولین قدم برای اصلاح دندان کج، مشورت با یک دندانپزشک است. با معاینه و مشاهده عکس رادیولوژی دندان‌ها، دندانپزشک میتواند درباره روش های اصلاح تصمیم‌گیری کند. در برخی از فک‌ها به دلیل تحلیل دائمی لثه، امکان استفاده از روش‌هایی مانند ارتودنسی وجود ندارد. با این حال روش‌های جایگزین دیگری وجود دارد که باید توسط متخصص تایید شود.
1. کشیدن دندان‌ها
کشیدن دندانهای اضافی مانند دندان عقل میتواند یک روش مناسب برای اصلاح دندانهای کج باشد. البته برای اثربخشی مناسب، این کار باید در زمان مناسب که معمولا نوجوانی بوده انجام شود. اگر فک فضای کافی برای رشد دندان‌ها داشته باشد، با کشیدن دندان عقل ممکن است هیچکدام از دندان‌ها کج نشوند.
2. ارتودنسی ثابت فلزی
یکی از روش‌های مرسوم برای مرتب کردن دندان‌ها، ارتودنسی است. دو روش مهم برای ارتودنسی وجود دارد که شامل متحرک و ثابت میشود. با توجه به اینکه شدت کج بودن دندان‌ها چقدر بوده و چقدر زمان برای صاف کردن دندان نیاز است، متخصص ارتودنسی روش مناسب را انتخاب می‌کند.
ارتودنسی را می‌توان در زمان نوجوانی و در بزرگسالی انجام داد. فقط ممکن است مدت زمان صاف شدن دندان‌ها در ارتودنسی بزرگسالان کمی زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
3. ارتودنسی با الاینر شفاف
یک روش دیگر ارتودنسی، الاینرهای شفاف هستند که جنسشان پلاستیک شفاف است. با استفاده از این روش می‌توان دندانهای کج را اصلاح کرد. مزیت این روش از ارتودنسی نامرئی نسبت به براکت های فلزی، غیرقابل مشاهده بودنشان است.
4. روکش دندان‌ها
گاهی اوقات همه دندان‌ها مشکل ندارند، بلکه تنها یک یا دو دندان کج هستند. در این مواقع از روکش دندان استفاده میشود. معمولا از روکش برای پوشاندن فاصله بین دندان‌ها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال افرادی که دندانهای جلوشان فاصله دارد، با روکش میتوانند به راحتی این مشکل را برطرف کنند.
5. ایمپلنت دندان‌ها
ایمپلنت یک روش دیگر برای اصلاح کجی دندان‌ها است اما به افرادی که دندانهای سالمی دارند، توصیه نمی‌شود. بلکه این روش برای افرادی مناسب بوده که در حال حاضر دندانهای کج و خرابی دارند. اگر امکان ترمیم دندان وجود نداشته باشد، ایمپلنت دندان یک روش مناسب خواهد بود.
6. ونیر دندان‌ها
ونیر یا روکش دندان‌ها تنها برای مواردی جوابگو است که کج بودن دندان‌ها جزئی و ظاهری هستند. باید در نظر داشته باشید که روش‌هایی مانند کامپوزیت و لمینیت نمی‌توانند دندان‌ها را از ریشه صاف کنند.
بهترین روش صاف کردن دندان کج
ممکن است با همه این توضیحات، این سوال برای شما پیش آمده باشد که بهترین روش برای صاف کردن دندان کج چیست. در پاسخ باید بگوییم که بهترین روش کاملا به شرایط مراجعه کننده و نظر دندانپزشک بستگی دارد.
گاهی اوقات، دندانپزشک بهترین روش برای صاف کردن دندانهای کج را ارتودنسی معرفی می‌کند. این در حالی بوده که گاهی تنها با کشیدن یک یا دو دندان، می‌توان کج بودن جزئی دندان‌ها را اصلاح کرد. در این زمینه حتما باید قبل از تصمیم‌گیری با پزشک متخصص مشورت کرد.
سوالات متداول
در ادامه پرسش های متداول شما در مورد علت دندان کج و درمان‌های آن پاسخ می‌دهیم.
آیا دندان کج درست میشود؟
یکی از سوال های پرتکرار این است که ایا دندان کج درست میشود؟ بله؛ راه‌های مختلفی از جمله ارتودنسی وجود دارد که باعث درست شدن دندانهای کج میشود.
چرا دندان بچه کج در میاد؟
علل مختلفی از جمله ژنتیک، مکیدن پستانک و انگشت‌ها، تغذیه نامناسب و کوچک بودن فک میتواند باعث کج شدن دندانهای بچه شود.
آیا دندان عقل باعث کج شدن دندان میشود؟
اگر دندان عقل به ریشه دیگر دندان‌ها فشار وارد کند، میتواند باعث کج شدن آن‌ها شود.
آیا زبان زدن باعث کج شدن دندان میشود؟
زبان زدن و به صورت کلی فشار آوردن به دندانهای در حال رشد به کج شدن دندان‌ها منجر میشود.
برای اصلاح کجی جزئی دندان، ارتودنسی بهتر است یا ونیر؟
اگر ریشه دندان صاف بوده و تنها صدف آن کمی کج است، ونیر انتخاب بهتری است. با این حال تصمیم نهایی را باید دندانپزشک بعد از مشاهده دندانهای شما بگیرد.
در این مقاله به طور مفصل با علت دندان کج و روش های اصلاح و درمان آن آشنا شدیم. همانطور که دیدید از شایع‌ترین عوامل کج شدن دندان، وراثت و وارد شدن آسیب یا ضربه به دندان‌ها است.
در صورتی که شما نیز دندان کج دارید و هنوز در مورد انتخاب بهترین روش درمانی مردد هستید، می‌توانید جهت رزرو نوبت و معاینه توسط بهترین متخصصان کلینیک دندانپزشکی ایده‌آل با ما تماس حاصل فرمایید.
