ارتودنسی (Orthodontics) یکی از شاخه ها و تخصص های رشته دندانپزشکی است که بر روی تصحیح ظاهر دندان ها و همچنین ساختار فک و به طور کلی بر روی ساختن لبخندی فوق العاده و جذاب تمرکز دارد. برخی از مشکلات مربوط به ظاهر دندان ها مثل شکستگی و نامرتبی دندان ها میتواند مشکلاتی برای طرح لبخند، جویدن و سلامتی کلی شما به وجود بیاورد. برای گرفتن نتیجه بهتر باید بهترین روش ارتودنسی برای رفع ناهنجاری برا هر فرد به صورت دقیق مشخص شود. ناهماهنگی میان دندان ها میتواند به طور کلی فشار زیادی بر روی سایر دندان ها، لثه ها و مفاصل فک ها به وجود بیاورد، که همه این موارد می‌توانند منجر به بروز اختلال مفصل تمپورومندیبولار یا (TMD) و یا میگرن های شدید شود.
هر ساله میلیون ها نفر کودک و بزرگسال به صورت داوطلبانه برای رفع مشکلات مربوط به دندان های خود به متخصص ارتودنسی مراجعه می کنند. و خوشبختانه تعداد زیادی از درمان های ارتودنسی برای این اشخاص در دسترس است. هر مشکلی که با ظاهر دندان های خود دارید را میتوانید به راحتی به دستان متخصصان ارتودنسی بسپارید و مطمئن باشید که هر پروسه درمانی در این تخصص دندانپزشکی مزایای خاص خود را دارد.
فهرست مطالب
انواع مشکلات دندان ها که توسط ارتودنسی درمان میشوند
کراس بایت (Crossbite)
کراس بایت در واقع اشاره به مشکلات بایت در برخی بیماران دارد. در این وضعیت بخشی از دندان های بالا در هنگام بسته شدن دهان در موقعیت نامناسبی قرار میگیرند. کراس بایت به سه نوع تقسیم بندی میشود:
- قدامی
- خلفی
- گونه ای
دندان های بالا در قدام، به طور معمول چند میلیمتر جلوتر از دندان های جلویی فک پایین قرار دارند. در کراس بایت قدامی (بخش جلویی دندان ها)، دندان های جلویی فک بالا، مقداری عقب تر هستند و لبه آن ها پشت دندان های جلویی فک پایین قرار می‌گیرد. همچنین در حالت عادی دندان های خلفی بر روی همدیگر قرار میگیرند. به کراس بایت (misaligned bite) نیز گفته میشود. کراس بایت میتواند مشکلات زیر را برای افراد ایجاد کند:
- پنهان شدن برخی از دندان ها
- شکسته شدن لبه های دندان
- مشکلات زیبایی دندان
علاوه بر این ها کراس بایت خلفی میتواند موجب:
- سایش دندان ها
- مشکلات مربوط به فک و مفاصل آن
- رشد و توسعه غیرطبیعی صورت
کراودینگ (Crowding)
کراودینگ دندان ها در اصل اشاره به نامرتب بودن دندان ها در فضای دهان دارد. کراودینگ یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران و نیاز آن ها به درمان ارتودنسی و سلامت دهان و دندان است. نامرتبی دندان ها زمانی مشاهده میشود که فضای داخل دهان به اندازه کافی بزرگ نیست و دندان ها برای در آمدن و رشد یافتن فضای کافی در اختیار ندارند. در نتیجه ظاهر دندان ها نامرتب خواهد شد. نامرتبی دندان ها باعث میشود که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن سخت تر شود در نتیجه پوسیدگی آن ها محتمل تر است. اگر کراودینگ دندان ها درمان نشود مشکلات زیادی با آن ها خواهید داشت. دکتر قریشی در این باره توصیه میکنند کودکانی که دچار درجاتی از نامرتبی دندان ها هستند، در همان دوران کودکی برای درمان ارتودنسی حتما به متخصص ارتودنسی حرفه ای مراجعه کنند تا مشکلشان در همان بدو شروع درمان شود.
وجود فاصله بین دندان ها (Spacing)
یکی دیگر از شایع ترین مشکلاتی که در دندان های افراد دیده میشود وجود فاصله غیر طبیعی و بیش از حد در میان دندان ها است. اسپیسینگ دقیقا در نقطه مقابل نامرتبی دندان ها قرار دارد. در این وضعیت بین دندان ها فواصل زیادی مشاهده میشود که میتواند زمینه ساز مشکلات زیادی برای افراد شود. به طور معمول فاصله بیش از حد بین دندان ها بیشتر در بخش جلویی دهان دیده میشود. هرچند که به گفته دکتر قریشی این فواصل در هر بخشی از دندان ها میتواند وجود داشته باشد. ایجاد فاصله میان دندان ها میتواند زمینه ساز التهاب و عفونت لثه ها یا (gingivitis) شود. این فواصل باعث میشود باکتری ها به راحتی به لثه ها آسیب برساند.
بایت (Bite)
اصطلاح بایت اشاره به حالت طبیعی دندان ها و همپوشانی آن ها در هنگام بستن دهان است. به مشکلات بایت اصطلاحا مال اکلوژن گفته میشود، که افراد زیادی را درگیر خود میکند. بایت نامرتب میتواند باعث تغییر در شکل و ظاهر صورت شود بنابراین درمان آن از لحاظ زیبایی شناختی از اهمیت زیادی برخوردار است. مشکلات بایت و مال اکلوژن به چند نوع تقسیم بندی میشوند:
مشکلات جوانه زدن دندان ها (Improper eruption)
همانطورکه میدانید دندان های اولیه انسان به دندان های شیری مشهور هستند. پس از اینکه دندان های شیری می‌افتند، نوبت به جوانه زدن دندان های دائمی میرسد. مشکلات مربوط به جوانه زدن دندان های دائمی زمانی رخ میدهد که دندان دائمی افراد به صورت جزئی و یا به حالت غیر طبیعی از لثه ها بیرون می‌آید. برای مثال ممکن است دندان از گوشه جوانه بزند و در بیاید. این جوانه زدن اساسا باعث کج شدن دندان ها و مشکلات بعدی در دندان ها خواهد شد. متخصص ارتودنسی برای حل این مشکل معمولا از ابزارهایی مانند بریس و یا الاینر استفاده میکند. دکتر قریشی توصیه میکنند که کودکان را از سن 8 سالگی برای ارزیابی و تشخیص و درمان ارتودنسی چنین مشکلاتی حتما به مطب های ارتودنسی ببرید.
دندان بیرون نیامده (Impacted teeth)
یک دندان دائمی زمانی میتواند از لثه بیرون بیاید که فضای کافی برای جوانه زدن و رشد در اختیار داشته باشد. در برخی از افراد نامرتبی دندان ها باعث کاهش فضای رشد در دندان ها میشود. بنابراین دندان از لثه خارج نمی‌شود و در زیر لثه رشد میکند. دندان بیرون نیامده می تواند به راحتی باعث بروز مشکلات جدی در طی زمان شود. به طور معمول دندان های عقل بیشتر دچار چنین مشکلی می شوند. شاخصه این مشکل احساس درد و ناراحتی است. دکتر قریشی توصیه میکنند برای پیشگیر ی از این مشکل حتما بصورت دوره ای کودکان خود را به نزد متخصصان دندانپزشکی ببرید.
انواع درمان های ارتودنسی
متخصص ارتودنسی برای هر کدام از مشکلات مربوط به دندان های شما راه حل ها و درمان های ارتودنسی خاصی در نظر خواهد گرفت. نوع درمان ارتودنسی که این متخصص برای شما انتخاب میکند بستگی به نوع مشکل دندان شما، شدت آن، بودجه و ترجیح شما خواهد داشت. رایج ترین درمان های ارتودنسی در ادامه بیشتر توضیح داده شده اند:
(بررسی کامل انوع ارتودنسی دندان)
بریس ها (Braces)
براکت های فلزی، سیم ها و بندها ارتودنسی از ابزار پایه و اصلی در درمان ارتودنسی هستند. اگر شما قصد دارید که مشکلات قابل توجه ارتدونسی خود مانند وجود فاصله بین دندان ها و یا نامرتب بودن دندان های خود را در مدت زمان کوتاهی درمان کنید، متخصص ارتودنسی به شما توصیه خواهد کرد که از بریس های ارتودنسی استفاده کنید. امروزه سیم بریس ها کمتر از گذشته مورد استقبال قرار میگیرند، اما در عوض تولید و عرضه بندهای رنگی ارتودنسی دندان استفاده از بریس ها را جذاب تر کرده است. در نوجوانان استفاده از انواع رنگی بریس بسیار پرهوادار است درحالی که بزرگسالان ترجیح میدهند بدون هیچ دردسر و یا حاشیه ای از درمان های ارتودنسی برای ساخت یک طرح لبخند عالی و بی نقص استفاده کنند.
درمان ارتودنسی دو مرحله ای (Two-Phase Orthodontics)
رو آوردن به درمان ارتودنسی دو مرحله ای فواید بسیار زیادی برای افراد دارد. انجام این درمان باعث میشود که افراد در سنین بزرگسالی تحت درمان های شدیدتر، پرهزینه تر و عوارض آن ها قرار نگیرند.
انجمن ارتودنتیست های آمریكا توصیه میکند که کودکان را از سنین 7 تا 8 سالگی برای ارزیابی، تشخیص و درمان مشکلات ارتودنسی فاز اول، که در دوران کودکی ممکن است برای کودک پیش بیاید به نزد متخصص ارتودنسی ببرید. (توضیحات بهترین سن ارتودنسی)
انجام ارتودنسی اولیه به این دلیل است که دندانها و ساختار فک کودکان در حال رشد و توسعه است، بنابراین درمان ارتودنسی می تواند به راحتی و بدون دردسر روی دندان های کودک صورت بگیرد. فاز اول درمان ارتودنسی دو مرحله ای شامل استفاده از اکسپندر ها یا وسیع کننده های کام برای فراهم کردن فضای فضای کافی برای رشد دندان ها است. چنین اقداماتی باعث میشود از بروز مشکلات مربوط به فک و دندان ها در آینده پیشگیری شود و مانع از انجام عمل های تهاجمی بر روی دندان و فک میشود.
فاز دوم از درمان ارتودنسی دو مرحله ای به طور معمول زمانی شروع میشود که بیشتر دندان های دائمی بچه ها در آمده باشد. و اگر مشکلی متوجه دندان ها باشد، با کمک بریس ها و یا الاینر ها مشکلات حل خواهند شد.
تراز کننده ها یا الاینرها (Aligners)
الاینر های ارتودنسی می‌توانند دندان‌های شما را بدون سیم و یا براکت های بکار رفته در بریس ها صاف کنند. الاینر نوعی ابزارها و درمان‌های ارتودنسی پلاستیکی؛ شفاف و متحرک هستند که برای صاف کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرند. تراز کننده ها برای مدت زمان خاصی (معمولا دو هفته) باید بصورت روزانه مورد استفاده قرار بگیرند. حدودا روزی 20 ساعت باید الاینرها را روی دندان های خود قرار بدهید تا برای مراحل بعدی درمان ارتودنسی آماده شوید.
بسته به نوع مشکل دندان شما و شدت آن، الاینرها می توانند از 6 هفته تا 18 ماه به صورت چشمگیری باعث صاف شدن دندان های شما شود. برخلاف بریس ها که به صورت دائمی برای مدت طولانی بر روی دندان های شما کار گذاشته می شود، الاینرها را می توان هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن بردارید. این ابزارهای متحرک به طور معمول در افراد بزرگسال بیشتر طرفدار دارند.
تکنولوژی اصلاح طرح لبخند (SureSmile Technology)
فناوری SureSmile ترکیبی از تصویربرداری سه بعدی و طراحی لبخند به کمک رایانه و فناوری مدرن رباتیک برای تولید ابزکارآمد لبخندهای باورنکردنی است. متخصص ارتودنسی میتواند به کمک فناوری شوراسمایل مدل های واقعی و سه بعدی از دندان بیماران و مراجعان خود تهیه کند. این مدل ها ارتودنتیست را قادر میسازد که اطلاعات کاملی از دندان بیمار و موقعیت هر کدام از آنها به دست بیاورد. این تکنولوژی میتواند به متخصص ارتودنسی کمک کند تا بهترین موقعیت برای تغییر جهت دندان ها را پیدا کنند. بنابراین به کمک این تکنولوژی قرار است درمان های ارتودنسی بسیار بسیار دقیق تر از پیش شود.