یکی از مشکلاتی که برای کودکان مخصوصا در زمان خواب پیش می‌آید، دندان قروچه است. در این حالت کودک به طور مداوم دندان‌ها را به یکدیگر فشار می‌دهد و این بر هم خوردن صدایی تولید کرده و باعث آسیب به دندان‌های کودک می‌شود. اما به نظر شما علت دندان قروچه کودکان در خواب چیست؟
دندان قروچه که به آن بروکسیسم نیز گفته می‌شود، به دلایل مختلفی در کودکان اتفاق می‌افتد. دندان قروچه معمولا در هنگام خواب عمیق اتفاق افتاده و در بسیاری از کودکان رایج است. البته این مشکل در دسته مسائل مهم دندانپزشکی است و حتما باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
فهرست مطالب
انواع دندان قروچه در کودکان
کودکان ممکن است در 5 ماهگی و 5 سالگی که معمولا زمان رویش دندان‌های شیری و اصلی است دچار این مشکل شوند. دندان قروچه معمولا به دو صورت مختلف اتفاق می‌افتد.
- اگر کودک در حالت بیداری و در طول روز دندان قروچه کند، به آن clenching گفته می‌شود. بسیاری از کودکان هنگام تمرکز برای انجام کارهای مختلف دندان قروچه می‌کنند. این نوع معمولا بدون داشتن بیماری زمینه‌ای در کودکان رخ می‌دهد.
- نوع دیگر دندان قروچه کودکان در هنگام شب و حال خواب است. این نوع از دندان قروچه، bruxism گفته می‌شود. این نوع ممکن است با شدت زیاد و صدای بلندی همراه باشد که والدین متوجه آن می‌شوند. این نوع دندان قروچه ممکن است به دلایل مختلفی ازجمله اضطراب، مصرف دارو و … رخ دهد.
علت دندان قروچه کودکان در بیداری
علت دندان قروچه کودکان در بیداری معمولاً به عوامل فیزیکی و روانی باز می‌گردد. از نظر علمی، این رفتار ممکن است ناشی از استرس یا اضطراب باشد، که می‌تواند در اثر تغییرات در محیط زندگی، مشکلات مدرسه یا سایر مشکلات ایجاد شود.
همچنین، مشکلات فکی مانند ناهنجاری‌های دندانی یا مشکل در نحوه قرارگیری دندان‌ها (مال اکلوژن) می‌تواند فشار بیشتری به فک وارد کرده و منجر به دندان قروچه شود. علاوه بر این، اختلالات خواب مانند آپنه خواب نیز می‌تواند بر الگوی دندان قروچه در بیداری تأثیر بگذارد.
دندان قروچه کودکان در خواب
هنگامی که کودک در زمان خواب دندان قروچه می‌کند، به آن دندان قروچه مرتبط با خواب گفته می‌شود. این حالت در کودکان مخصوصا به دلیل منقبض شدن عضلات فک، بسیار شایع است. گاهی اوقات دندان قروچه صدایی به همراه نداشته، اما فضای ایجاد شده باعث ساییدگی یا ایجاد ترک‌های جزئی بر روی دندان می‌شود. گاهی اوقات میزان فشار ایجاد شده در دندان قروچه به حدی است که کودک با درد دندان از خواب بیدار می‌شود.
8 علت دندان قروچه کودکان در خواب
بر اساس بررسی‌های انجام شده دندان قروچه در کودکان دلایل مختلفی دارد.
- استرس و اضطراب در کودکان
- اختلالات خواب ماننده آپنه خواب
- بیماری های جسمی مانند صرع، رفلاکس معده، فلج مغزی و غیره
- انگل روده کرمک
- ژنتیک کودک
- مصرف کافئین یا قند بالا در کودکان
- زمان رشد دندان کودکان
- دلایلی سنتی مانند تجمع سموم در بدن، غلبه بلغم و ضعف دستگاه گوارش
1. استرس و اضطراب
استرس و اضطراب مهم‌ترین علت دندان قروچه کودکان است. کودکان روحیه‌ای بسیار لطیف‌تر و حساس‌تر از بزرگسالان دارند. گاهی اوقات مشکلات و مسائلی که برای بزرگسالان عادی است، در کودک استرس و اضطراب ایجاد می‌کند. به همین دلیل این استرس در طول شب و هنگام خواب به صورت دندان قروچه بروز می‌کند.
2. اختلالات خواب
یکی از مهم‌ترین عوامل مرتبط با علت دندان قروچه کودکان در خواب، اختلالات خواب است. آپنه خواب، که با توقف موقتی تنفس در هنگام خواب همراه است، بدن را مجبور می‌کند تا برای جبران این مشکل، واکنش‌هایی همچون فشردن دندان‌ها نشان دهد. علاوه بر این، بی‌خوابی یا خواب ناآرام می‌تواند به ایجاد تنش‌های عضلانی و حرکات غیرارادی، از جمله دندان قروچه، منجر شود.
3. بیماری‌های جسمی
مشکلات جسمی مانند آلرژی و عفونت گوش، بیماری صرع، فلج مغزی و رفلاکس معده می‌توانند به‌طور غیرمستقیم باعث دندان قروچه کودکان در خواب شوند.
4. دندان قروچه کودکان در خواب به دلیل انگل روده
یکی از دلایل کمتر شناخته‌شده برای علت دندان قروچه کودک در خواب، وجود انگل‌های روده‌ای مانند کرمک (Pinworms) است. این انگل‌ها با تحریک سیستم عصبی و ایجاد خارش شبانه، باعث اختلال در خواب کودک می‌شوند. این اختلالات خواب اغلب منجر به واکنش‌های ناخودآگاه مانند دندان قروچه می‌شوند. درمان و پیشگیری از انگل‌های روده‌ای می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
5. ژنتیک و وراثت
گاهی دلیل دندان قروچه کودکان در خواب به وراثت و ژنتیک باز می‌گردد. اگر یکی از والدین در گذشته این مشکل را داشته باشند، احتمال بروز آن در کودک نیز افزایش می‌یابد. این مسأله نشان می‌دهد که برخی عوامل عصبی یا فیزیولوژیکی مرتبط با دندان قروچه ممکن است از نسل‌های قبلی به کودک منتقل شوند.
6. مصرف کافئین یا قند زیاد
یکی از عواملی که می‌تواند علت دندان قروچه کودکان در خواب باشد، مصرف زیاد کافئین و قند است. کافئین موجود در نوشیدنی‌ها یا خوراکی‌های پرقند می‌تواند باعث تحریک بیش‌ازحد سیستم عصبی کودک شود. این تحریک می‌تواند باعث حرکات غیرارادی فک و دندان قروچه در خواب شود. کنترل مصرف این مواد به‌ویژه در ساعات پایانی روز می‌تواند مفید باشد.
7. رشد دندان‌ها
گاهی اوقات علت دندان قروچه کودکان در بیداری یا در خواب می‌تواند به فرآیند رشد دندان‌ها مرتبط باشد. در دوران رشد دندان‌های شیری یا دائمی، فشار ناشی از حرکت دندان‌ها در لثه ممکن است باعث ناراحتی شود و در نتیجه دندان قروچه رخ دهد.این حالت معمولاً موقتی است و با پایان یافتن فرآیند رشد دندان‌ها، مشکل برطرف می‌شود.
8. دلایل طب سنتی برای دندان قروچه خردسالان در خواب
- تجمع سموم در بدن: در طب سنتی، تجمع سموم به دلیل سوءهاضمه یا عدم دفع صحیح مواد زائد از بدن، می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کرده و یکی از چند علت دندان قروچه کودکان باشد.
- غلبه بلغم یا رطوبت و سردی مزاج: مزاج سرد و مرطوب (غلبه بلغم) در کودکان، که معمولاً با علائمی همچون خستگی، خواب ناآرام و بی‌قراری همراه است، به عنوان یکی از دلایل اصلی دندان قروچه در نظر گرفته می‌شود.
- ضعف دستگاه گوارش: در طب سنتی، ضعف در عملکرد دستگاه گوارش، مانند سوءهاضمه یا مشکلات کبدی، به عنوان یکی از دلایل دندان قروچه کودکان در خواب شناخته می‌شود. این اختلالات می‌توانند تنش‌های جسمی ایجاد کرده و موجب بروز این واکنش‌های ناخودآگاه شوند.
علائم دندان قروچه کودکان کدامند؟
دندان قروچه می‌تواند با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه باشد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازید:
- اگر در زمان دندان قروچه فشار وارد شده بیش از حد باشد، صدای ساییدگی دندان‌ها را می‌شنوید.
- پریدگی لبه‌های دندان‌های کودک
- ایجاد آسیب و شکستگی در دندان‌ها
- برخی از مواقع هیچ گونه آسیب ظاهری در دندان‌ها به وجود نمی‌آید، اما کودک با دندان درد مواجه می‌شود.
درمان دندان قروچه در کودکان
دندان قروچه در کودکان یکی از مشکلات رایج است که به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود و به تنهایی علت شکستن دندان کودک باشد. برای درمان این مشکل، روش‌های مختلف پزشکی، طب سنتی و خانگی وجود دارند که بسته به علت دندان قروچه کودکان، ممکن است موثر باشند. در اینجا به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم.
درمان‌های پزشکی
برای درمان دندان قروچه در کودکان، دندانپزشک کودکان ممکن است روش‌های مختلف پزشکی را توصیه کند تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری و مشکل را رفع کند. این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از محافظ دندان: در مواردی که دندان قروچه شدید است، پزشک ممکن است یک محافظ دندان Night guard برای کودک تجویز کند تا از آسیب به دندان‌ها جلوگیری شود.
- داروهای آرام‌بخش: اگر دندان قروچه به دلیل استرس یا اضطراب باشد، پزشک ممکن است داروهای آرام‌بخش یا ضد اضطراب تجویز کند.
- مشاوره روانشناسی: برای کاهش استرس یا اضطراب که ممکن است علت دندان قروچه کودکان در خواب باشد، مشاوره روانشناسی یا درمان‌های شناختی-رفتاری می‌تواند به کودک کمک کند. این روش‌ها به کودک کمک می‌کنند تا تکنیک‌های مقابله با استرس را یاد بگیرد.
- درمان مشکلات فکی: در صورتی که دندان قروچه به دلیل مشکلات فکی یا مال اکلوژن باشد، درمان‌های ارتودنسی ممکن است توصیه شوند. می‌توانید برای بهترین سن ارتودنسی کودکان از یک متخصص ارتودنسی، مشاوره بگیرید.
درمان‌های طب سنتی
طب سنتی بر پایه گیاهان دارویی و روش‌های طبیعی استوار است و به طور معمول برای درمان دندان قروچه کودکان در خواب و رفع تنش‌های عصبی و عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- استفاده از گیاهان آرام‌بخش: گیاهانی مانند سنبل‌الطیب یا اسطوخودوس برای کاهش استرس و آرام‌سازی اعصاب مفید هستند.
- روغن‌مالی بدن: ماساژ فک و گردن با روغن‌های گرم مانند روغن کنجد یا بادام به کاهش تنش‌های عضلانی کمک می‌کند.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای ملایم و متعادل مانند سوپ‌های سبزیجات، برنج و خوراک‌های حاوی پروتئین‌های سبک (مثل مرغ یا ماهی) می‌تواند به تعادل مزاج بدن کمک کند و از بروز دندان قروچه جلوگیری کند. این نوع تغذیه به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کرده و از تنش‌های ناشی از سوء هاضمه می‌کاهد.
درمان خانگی دندان قروچه در خواب کودکان
درمان خانگی دندان قروچه در خواب کودکان می‌تواند به کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود کیفیت خواب کمک کند. برای کاهش این مشکل می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- روال خواب ثابت: داشتن برنامه خواب منظم به تنظیم ساعت بیولوژیکی کودک کمک می‌کند و از بروز اختلالات خواب و دندان قروچه جلوگیری می‌کند.
- کاهش مصرف کافئین و قند: محدود کردن مصرف مواد تحریک‌کننده مانند کافئین و قند در طول روز می‌تواند به آرامش سیستم عصبی کودک کمک کرده و دلیل دندان قروچه کودکان در خواب را کاهش دهد.
- آرامش‌بخشی قبل از خواب: استحمام با آب گرم یا گوش دادن به موسیقی ملایم باعث کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب می‌شود.
- تمرینات کششی برای عضلات فک: آموزش تمرینات ساده برای شل کردن عضلات فک مانند باز کردن دهان و لمس دندان‌های جلویی با زبان، می‌تواند به کاهش دندان قروچه کمک کند.
- کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم روی عضلات فک به کاهش تنش و افزایش آرامش کمک می‌کند و به طور مؤثر از فشردن دندان‌ها جلوگیری می‌نماید. به کودک خود توصیه کنید که دراز بکشد و پد حرارتی را روی یک طرف صورت خود قرار دهد. پس از ۱۵ دقیقه، کمپرس را بردارید و همین کار را برای طرف دیگر صورت تکرار کنید.
برای درمان دندان قروچه کودکان در خواب، شناسایی علت دندان قروچه کودکان در خواب ضروری است. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی از جمله استرس، اضطراب یا مشکلات فکی باشد.
مشاوره با دندانپزشک کودکان در کلینیک ایده آل می‌تواند کمک کند تا علت دقیق این مشکل شناسایی و روش‌های درمانی مناسب برای کاهش آن تعیین شود. درمان‌هایی مانند استفاده از محافظ دندان، مشاوره روانشناسی یا حتی درمان‌های ارتودنسی در موارد خاص می‌توانند مؤثر باشند.
