اورجت یکی از ناهنجاری‌های مربوط به فک و دندان است که در آن شاهد جلو زدگی دندانهای فک بالا هستیم. دندان خرگوشی اصطلاح رایجی است که به طور عامیانه در مورد افراد دارای این نوع ناهنجاری به کار برده می‌شود. این عارضه اگر در دوران کودکی درمان نشود، در بزرگسالی مشکلات متعددی را برای فرد ایجاد کرده و نیاز به جراحی فک را ضروری می‌نماید.
در ادامه این مقاله بررسی دقیق ناهنجاری اورجت دندان، علائم و علل ایجاد آن و همچنین روش‌های درمانی رایج این عارضه خواهیم پرداخت. تا پایان با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
اورجت دندان چیست؟
اختلال اورجت یا جلو زدگی دندانهای فک بالا، یک مال اکلوژن کلاس 2 است که در آن دندانهای جلویی فک بالا جلوتر از موقعیت صحیح خود قرار گرفته‌اند. اگر دندانهای بالا بخشی از دندانهای فک پایین را پوشش داده و فاصله کمی بین آن‌ها وجود داشته باشد به این وضعیت اورجت معمولی گفته می‌شود.
اگر با بسته شدن فک‌ها شکاف افقی بزرگی بین دندانهای جلویی دو فک وجود داشته و دندانهای بالا به طور صحیحی روی دندانهای پایینی قرار نگیرند به این حالت اورجت شدید می‌گویند. در این وضعیت دندانهای جلویی فک بالا نسبت به سایر دندان‌ها بیشتر در معرض دید قرار می‌گیرند. در واقع این ناهنجاری باعث بهم ریختگی و نامرتبی دندان‌ها می‌شود.
انواع اورجت
عارضه اورجت را بر اساس ناحیه‌ای که درگیر کرده است می‌توان به سه نوع تقسیم بندی کرد:
اورجت دندانی
اورجت دندانی نوعی از اورجت است که در آن استخوان فک در جایگاه صحیح خود قرار دارد اما دندانهای جلویی فک بالا به دلیل نامرتبی جلوتر از دندانهای جلویی فک پایین قرار گرفته‌اند.
اورجت اسکلتی
در اورجت اسکلتی مشکل جلو زدگی دندانهای جلویی فک بالا به دلیل ناهنجاری اسکلت پایینی و زیرین فک اتفاق افتاده و باعث شده است که هنگام بسته شدن فک دندانهای جلویی فک بالا جلوتر از دندانهای فک پایین قرار بگیرند.
اورجت ترکیبی
اورجت ترکیبی حالتی پیچیده از ناهنجاری اورجت است گه در آن اختلال و ناهنجاری استخوان فک و بهم ریختگی و نامرتبی دندان‌ها به طور همزمان مشاهده می‌شود.
تفاوت اورجت و اوربایت
اورجت و اوربایت هر دو ناهنجاری‌های مربوط به جلو بودن فک بالا هستند اما با هم تفاوت دارند. اورجت دندان با اندازه گیری فاصله افقی بین دندانهای جلویی فک بالا و پایین مشخص می‌شود. اگر فضای افقی بین دندان‌ها هنگام بسته شدن فک‌ها بیش از 3 تا 4 میلیمتر باشد، ناهنجاری اورجت در نظر گرفته می‌شود.
اما در اوربایت دندان فاصله عمودی دندانهای جلویی دو فک مطرح است. در صورتی که با بسته شدن فک دندانهای بالایی بیش از 25 درصد دندانهای پایینی را پوشش دهند عارضه اوربایت وجود دارد. البته در صورتی که پوشش دندانهای پایینی توسط دندانهای بالایی خیلی شدید باشت به آن دیپ بایت دندان گفته می‌شود.
در اغلب موارد وضعیتی ترکیبی از دو ناهنجاری اورجت و اوربایت در فرد مشاهده می‌شود. هر دو این مشکلات فک و دندان با ارتودنسی فک بالا و سایر روش‌های دندانپزشکی قابل درمان هستند.
علائم و نشانه های اورجت دندان
جلو زدگی دندانهای جلویی فک بالا با علائم و نشانه‌هایی همراه است که برخی از آن‌ها را می‌توان به عنوان عوارض اورجت نیز به شمار آورد.
- جلو زدگی و نمایان بودن بیش از حد دندانهای جلویی فک بالا
- بی نظمی و نامرتبی دندان‌ها
- مشکل در گاز زدن، جویدن و بلع غذا
- مشکل در تکلم و تلفظ کلمات
- بهم خوردن تناسب و توازن صورت
- تنفس دهانی
- اختلال در عملکرد مفصل فک
- افزایش سایش دندان‌ها و آسیب به دندانهای پیشین
- مشکلات مربوط به زیبایی چهره و جذابیت لبخند
دلایل بروز ناهنجاری اورجت
عوامل و دلایل مختلفی وجود دارد که منجر به ایجاد اورجت در کودکان و بزرگسالان می‌شود. از جمله:
وراثت
اصلی ترین دلیل این نوع ناهنجاری فک و دندان وراثت است. زیرا عوامل ژنتیکی تاثیر بسزایی در شکل گیری استخوان فک و نحوه چینش دندان‌ها دارد. اگر یکی از والدین یا اعضای خانواده دچار جلو زدگی دندانهای جلویی فک باشد احتمال بروز آن در فرزندان افزایش می‌یابد.
عادات و رفتارهای غلط
برخی عادات و رفتارها به ویژه در دوران کودکی زمینه را برای ایجاد مشکلات فک و دندان فراهم کرده یا ناهنجاری موجود را تشدید می‌کنند. عاداتی مانند استفاده بیش از حد از شیشه شیر و پستانک، فشردن زبان به دندان‌ها و مکیدن انگشتان در دوران نوزادی و کودکی باعث بروز اورجت و جلو زدگی فک و دندانهای قدامی بالایی در بزرگسالی می‌شود.
عوامل اسکلتی
گاهی اورجت به دلیل مشکلات استخوانی فک از جمله رشد نامناسب و غیر طبیعی استخوان‌های فک، جلو زدگی و عقب رفتگی فک بالا و پایین یا عدم تناسب دندان و فک ایجاد می‌شود. همچنین عوامل اسکلتی دیگر مانند طول قوس دندانی نامناسب، انحرافات استخوانی، تحلیل رفتگی و شکستگی استخوان فک نیز می‌تواند سبب بروز این نوع از ناهنجاری فک و جلو زدگی دندانهای قدامی فک بالا شود.
عدم تناسب بین فک و دندان‌ها
عدم تناسب و توازن بین دندان‌ها و فک و مشکلاتی از قبیل کوچک بودن فک و بزرگی دندان‌ها، بلند و کوتاه بودن فک و دندان‌ها یا انحرافات استخوان فک و دندان‌ها نیز می‌تواند موجب بیرون زدگی دندانهای فک بالا و بروز اورجت شود.
عوامل دندانی
علاوه بر موارد گفته شده، وجود مشکلات دندانی مانند تراکم و شلوغی دندانی، فاصله بین دندانی، وجود دندانهای اضافی در فک بالا یا جای خالی بعضی از دندانهای فک پایین نیز از جمله دلایل اورجت به حساب می‌آیند.
تشخیص عارضه اورجت
اگر علائم و نشانه‌های اورجت را در خود یا کودکتان می‌بینید بهتر است هرچه سریعتر برای تشخیص و شروع درمان به دندانپزشک مراجعه نمایید. ارتودنتیست ابتدا با معاینه وضعیت فک و دندان‌ها و بررسی علائم، اقدام به تشخیص نوع ناهنجاری می‌کند. در مرحله بعد برای اطمینان از شدت و میزان عارضه از فک و دندان‌ها عکس رادیوگرافی تهیه می‌نماید.
سپس براساس مشاهدات خود، شدت و زاویه جلو زدگی دندان‌ها و نیز شرایط و سن بیمار روش درمانی مناسب را برنامه‌ریزی و درمان را آغاز می‌کند.
از آنجایی که اورجت ممکن است با سایر ناهنجاری‌های فک و دندان اشتباه گرفته شود و نیز تفاوت روش درمان اروجت در کودکان و بزرگسالان بهتر است در انتخاب ارتودنتیست نهایت دقت را داشته باشید.
درمان اورجت
روشی که ارتودنتیست برای درمان اورجت در نظر می‌گیرد به نوع اورجت، سن و شرایط بیمار بستگی دارد. رایج ترین روش‌های درمانی و زیبایی که برای این منظور به کار می‌رود عبارتند از:
1- کشیدن دندان
در مواردی که جلو زدگی دندانهای فک بالا به دلیل کوچک بودن فک یا بزرگی دندان‌ها و نبود فضای کافی در فک برای قرارگیری دندان‌ها اتفاق می‌افتد، باید یک چند دندان کشیده شود تا شرایط برای ارتودنسی و قرارگیری دندان‌ها در جایگاه صحیح خود و در نتیجه رفع ناهنجاری فراهم شود.
2- درمان اورجت با ارتودنسی
درمان اورجت با ارتودنسی متداول ترین روش برای درمان اورجت در کودکان و در موارد خفیف این عارضه است زیرا در سنین کودکی رشد استخوان‌های فک متوقف نشده و به سادگی می‌توان با کمک تجهیزات ارتودنسی انواع ناهنجاری‌های فک و دندان‌ها اعم از جلو زدگی و بهم ریختگی فک و دندان‌ها را درمان کرد.
در این روش با استفاده از ابزارهای ارتودنسی ثابت یا متحرک (الاینرهای شفاف اینویزیلاین و ریتینرها) از قبیل بریس‌ها، سیم‌ها و کش‌های ارتودنسی به دندان‌ها فشار وارد می‌شود تا به سمت جایگاه صحیح خود حرکت کرده و در آن موقعیت تثبیت شوند. بعد از اتمام دوره درمان فک و دندان‌ها وضعیت عادی و نرمال پیدا می‌کنند.
3- جراحی فک
درمان اورجت در بزرگسالان به سادگی درمان این ناهنجاری در کودکان نیست. برای بزرگسالان معمولا روش تهاجمی جراحی فک به کار برده می‌شود که نتایج قطعی و دائمی دارد. زیرا پس از سپری شدن سن بلوغ و با تکامل رشد استخوان‌های فک دیگر درمان ارتودنسی اثر بخش نیست.
جراح در این عمل با استفاده از تجهیزات و ابزارهای مخصوص فک برش داده و آن را در موقعیتی صحیح قرار می‌دهد. پس از تغییر وضعیت فک به حالت عادی و طبیعی، با کمک پیچ و پلاک‌های مخصوص در جایگاه مناسب تثبیت می‌شود.
4- درمان اورجت بدون ارتودنسی
در برخی موارد خاص که اورجت یا کج بودن دندان بسیار خفیف است می‌توان با کمک روش‌هایی مانند باندینگ، ونیر کامپوزیت یا لمینت کج بودن دندان را پوشش داده و ظاهر دندان را بهبود بخشید. این خدمات زیبایی دندانپزشکی بهترین راه برای کسانی است که به دنبال درمان اروجت بدون ارتودنسی هستند. لازم به ذکر است این روش‌ها تنها برای افزایش زیبایی دندان و اصلاح طرح لبخند به کار می‌روند و ناهنجاری را درمان نمی‌کنند.
هزینه درمان اورجت چقدر است؟
اصلی ترین فاکتور تعیین کننده هزینه در درمان اورجت دندان نوع روش درمانی مورد استفاده است. هر چه مشکلات فک و دندان بیمار پیچیده‌تر باشد هزینه‌های درمان نیز افزایش می‌یابد.
همچنین هزینه درمان در افراد مختلف یکسان نیست. در رابطه با هزینه ارتودنسی برای درمان جلو زدگی دندانهای فک بالا علاوه بر دستمزد دندانپزشک، بیمار باید هزینه تجهیزات و ابزارهای مورد استفاده را نیز بپردازد. هزینه این درمان به نوع ارتودنسی و تعداد جلسات مراجعه به دندانپزشک بستگی دارد.
اگر فرد برای رفع مشکلات فک و دندان تحت عمل جراحی قرار بگیرد، هزینه درمانی او شامل هزینه تجهیزات و ابزارآلات، هزینه داروها و دستمزد جراح فک و غیره می‌شود. پوشش بیمه نیز در محاسبه هزینه تاثیر دارد.
کلام آخر
اورجت دندان یک نوع مشکل فک و بهم ریختگی و نامرتبی و دندان‌ها است که عوارض و مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند. این ناهنجاری اگر به موقع تشخیص داده شود به راحتی قابل اصلاح و درمان است. درمان اورجت در بزرگسالان دشوارتر بوده و در اغلب موارد بدون جراحی امکانپذیر نیست.
به همین جهت توصیه می‌شود افرادی که دچار این عارضه هستند هر چه سریعتر به یک متخصص ارتودنسی مجرب مراجعه کرده و تحت درمان ارتودنسی قرار گیرند.
