عفونت دندان، یکی از چالش‌هایی است که بسیاری از ما با آن مواجه شده‌ایم. این بیماری که ممکن است تا مدتی پنهان بماند، تاثیرات زیادی بر سلامت جسمی و روانی افراد می‌گذارد.
در حقیقت، دندان‌ها نقش مهمی در کیفیت زندگی افراد دارند و ایجاد عفونت در آنها، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی از جمله درد شدید، ورم، تغییر رنگ و حتی از دست رفتن دندان‌ها شود.
در این مقاله، به‌طور کامل به بررسی علائم عفونت کردن دندان، علت، راه تشخیص و روش‌های درمان آن می‌پردازیم؛ در ادامه با درمان خانگی عفونت دندان همراه ما باشید.
عفونت دندان چیست؟
عفونت دندان هنگامی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های حاصل از پوسیدگی و آسیب‌دیدگی، وارد دندان می‌شوند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد درد و ورم در آن ناحیه شده و فرد بیمار را دچار مشکل کند.
بعد از بروز علائم عفونت، بهتر است برای درمان دندان درد هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه، و نسبت به درمان آن اقدام کنید. در ادامه علائم عفونت دندان را بررسی می‌کنیم.
علائم عفونت دندان
عفونت دندان می‌تواند با علائم مختلفی خود را نشان دهد. مهم‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد: درد، یکی از اولین و شایع‌ترین علائم عفونت دندان است. ممکن است دردی که احساس می‌کنید، تنها در ناحیه نزدیک به دندان باشد یا به تمام فک و دهان شما کشیده شود.
- التهاب و ورم: عفونت می‌تواند باعث ورم و قرمز شدن اطراف دندان یا لثه شود.
- حساسیت به گرما و سرما: حساسیت به مواد گرم یا سرد نیز یکی دیگر از علائم عفونت است. این مسئله وقتی که خوراکی سرد یا گرمی می‌خورید، خودش را نشان می‌دهد.
- آبسه: آبسه یکی از دلایل و علائم عفونت دندان است. اگر متوجه وجود آبسه در دهان خود شدید، بهتر است هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه و از اکتفا کردن به درمان‌های خانگی خودداری کنید.
- خونریزی لثه: ممکن است عفونت دندان، باعث خونریزی لثه شود. این موضوع اغلب هنگام شستشوی دندان اتفاق می‌افتد.
- بوی بد دهان: از دیگر علائم عفونت دندان که می‌توانید به‌راحتی متوجه آن شوید، بوی بد دهان است. فعالیت باکتری‌ها در محیط دهان باعث ایجاد این بوی نامطبوع می‌شود.
- تغییر رنگ دندان: در برخی موارد، ممکن است رنگ دندان تغییر کند. این تغییر نشان‌دهنده تخریب و آسیب به ساختار دندان است.
- تب و لرز: در هنگام بروز عفونت شدید دندان، ممکن است علائمی مانند تب و لرز را نیز تجربه کنید. با مشاهده این علامت، لازم است که سریع به متخصص مراجعه کنید. فراموش نکنید که تاخیر در شروع درمان، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود.
علت عفونت کردن دندان
عفونت دندان اغلب ناشی از ورود باکتری‌ها به دندان و بافت‌های اطراف آن است. در ادامه دلایل اصلی ایجاد عفونت را بررسی می‌کنیم.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی می‌تواند علت عفونت کردن دندان باشد. در حقیقت پوسیدگی، ناشی از اسیدهای تولیدشده توسط باکتری‌ها در دهان است.
این اسیدها باعث تخریب ساختار دندان و ایجاد یک حفره (پوسیدگی) می‌شوند، که میکروب‌ها می‌توانند به راحتی وارد آن شوند.
آسیب‌دیدگی
ضربه، شکستگی یا آسیب‌های دیگر به دندان، ممکن است باعث شکستگی ساختار دندان شود و مسیر ورود باکتری‌ها را باز کنند.
تراکم زیاد دندان‌ها
اگر علت عفونت کردن دندان را بررسی کنیم، یکی از مهم‌ترین موارد آن، تراکم زیاد دندانی است. در صورتی که دندان‌ها به طور نامناسب رشد کنند و فاصله کافی بین آنها وجود نداشته باشد، تمیز کردن دندان‌ها مشکل می‌شود، و در نتیجه احتمال عفونت افزایش می‌یابد.
تغذیه نامناسب
مصرف غذاها و نوشیدنی‌های مضر، می‌تواند باعث افزایش رشد باکتری‌ها در دهان و ایجاد عفونت شود.
عدم پیشگیری
رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث ایجاد شرایط مساعد برای تشکیل پلاک و عفونت شود. توجه به نکات بهداشتی، می‌تواند به کاهش ریسک عفونت دندان و حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند.
درمان عفونت پالپ دندان به چه عواملی بستگی دارد؟
درمان عفونت پالپ دندان توسط دندانپزشک با در نظر گرفتن عواملی صورت می‌گیرد که یکی از این عوامل به برگشت پذیر یا برگشت ناپذیر بودن پالپ بستگی دارد. روش درمان پالپ دندان برگشت پذیر و برگشت ناپذیر در ادامه توضیح داده شده است.
درمان پالپ دندان برگشت پذیر
برای پالپ برگشت پذیر، دندان پزشک شما سعی می‌کند تا علت آن را برطرف کند و به دنبال راهی برای درمان عامل اصلی التهاب است.
برای مثال اگر پوسیدگی باعث التهاب پالپ دندان شما شده باشد، با برطرف کردن پوسیدگی و ترمیم دندان می‌توان التهاب را درمان کرد. در صورتی که نیاز باشد، دندانپزشک برای شما داروهای ضد التهاب استروئیدی تجویز می‌کند.
درمان پالپ دندان برگشت ناپذیر
پالپ برگشت ناپذیر به درمان شدیدتری برای برداشتن بافت پالپ نیاز دارد و شاید نیاز باشد تا یک متخصص ریشه روند درمان شما را به عهده بگیرد.
در این حالت بسته به علائم عفونت دندان و پیشرفت التهاب، دو گزینه درمانی پیش روی شما قرار دارد:
- کانال ریشه: معمولا برای درمان ریشه به اندودنتیست مراجعه می‌کنید که یک دندانپزشک متخصص در زمینه درمان عفونت‌های پالپ است. آنها پالپ آلوده را جدا و ریشه را تمیز می‌کنند؛ سپس کانال خالی ریشه را پر کرده و دندان را آب بندی خواهند کرد. چند هفته بعد، به دندانپزشک خود باز می‌گردید تا روکشی برای کلاهک روی دندانتان قرار دهد.
- کشیدن دندان: برخی افراد کشیدن دندان را انتخاب می‌کنند و دندانپزشک شما در مورد گزینه‌هایی برای جایگزینی دندان، از جمله ایمپلنت یا بریج دندان صحبت خواهد کرد.
لازم است بدانید آنتی بیوتیک‌ها درمانی برای پالپ نیستند؛ اما ممکن است در صورت تاخیر در درمان، از تبدیل شدن مشکل به عفونت جلوگیری کنند و می‌توانند در درمان عفونت دندان موثر باشند.
بنابراین هرگز برای درمان خانگی عفونت دندان با آنتی بیوتیک سر خود اقدام نکنید و به سراغ متخصص بروید.
گسترش عفونت دندان به سایر بخش های بدن چه علائمی دارد؟
به ندرت اتفاق می‌افتد که عفونت دندان به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند؛ با این حال اگر این اتفاق بیفتد عواقب آن می‌تواند شدید باشد. پس شما در کنار توجه به علائم عفونت دندان باید به این موارد هم دقت کنید.
علائم زیر می‌توانند نشان دهند که عفونت دندان به قسمت‌های دیگری از بدن سرایت کرده است. فردی که مشکوک به عفونت دندانی است و هر یک از علائم زیر را نشان می‌دهد، باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد:
- زبان و دهان دردناک
- تورم صورت، گردن و گونه‌ها
- احساس خارش یا سوزش روی پوست
- حالت تهوع
- استفراغ کردن
- تب
- سردرد شدید
- دوبینی یا از دست دادن بینایی
- افتادگی پلک
- مشکل در تنفس
- گیجی
درمان عفونت دندان
وقتی دندانتان عفونت می‌کند، هیچ راهی جز درمانش نیست و صبر کردن برای بهبودش فایده‌ای ندارد! پس در این شرایط بهتر است زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید تا از خطراتی که عفونت برای دندانتان ایجاد می‌کند، در امان باشید.
اگر درد عفونت دندان بیش از اندازه به شما فشار آورد، می‌توانید قبل از مراجعه به پزشک مسکن مصرف کنید و دهانتان را با آب و نمک بشویید. ممکن است هنگام مراجعه به پزشک، یکی از روش‌های درمانی زیر برایتان در نظر گرفته شود:
- مصرف آنتی بیویتک
- عصب کشی دندان
- تخلیه عفونت دندان
- کشیدن دندان
تجویز آنتی بیوتیک
زمانی که افراد به این مشکل دچار می‌شوند، این سوال برایشان پیش می‌آید که برای عفونت دندان چی بخوریم؟ در بسیاری از موارد، برای درمان خانگی عفونت دندان، به سراغ آنتی بیوتیک‌ها می‌روند؛ اما باید بدانید که هر کلاس از آنتی بیوتیک‌ها حاوی انواع خاصی از داروها هستند که تقریبا به روشی مشابه باکتری‌ها را از بین می‌برند.
بهترین آنتی بیوتیک برای شما بستگی به این دارد که کدام باکتری باعث ایجاد نشانه های عفونت دندان در شما شده است. توجه کنید که باید آنتی‌بیوتیک را طبق دستور پزشک مصرف کرده و دوره درمان خود را کامل کنید. آنتی بیوتیک‌های رایجی که اغلب دندان پزشکان برای درمان عفونت دندان تجویز می‌کنند، عبارتند از:
آنتی بیوتیک های نوع پنی سیلین
دندانپزشکان معمولا ابتدا انواع رایج پنی سیلین مانند آموکسی سیلین یا پنی سیلین V را تجویز می‌کنند که می‌توانند طیف وسیعی از باکتری‌ها را از بین ببرند. دندانپزشک ممکن است کلاوولانات را همراه با آموکسی سیلین تجویز کند که یک مهارکننده بتالاکتاماز است و به عملکرد بهتر پنی سیلین‌ها کمک می‌کند.
مترونیدازول
یکی دیگر از انواع آنتی بیوتیک که برای برطرف کردن علائم عفونت دندان استفاده می‌شود، مترونیدازول است. این دسته از آنتی بیوتیک‌ها، مانع از رشد باکتری شده و می‌توانند به طور کامل، عفونت را از بین ببرند.
آزیترومایسین
ماکرولیدها از انواع رایج آنتی بیوتیک برای از بین بردن نشانه های عفونت دندان هستند که کارایی مشابهی با پنی سیلین دارند. این دسته از آنتی بیوتیک‌ها معمولابرای افرادی تجویز می‌شوند که عفونت شدید دندان دارند و احتمال سرایت این عفونت، به سایر بخش‌های بدن در آنها وجود داشته است. آزیترومایسین و اریترومایسین نمونه‌هایی از این دسته از آنتی بیوتیک‌ها هستند.
عصب‌کشی
زمانی که عفونت در پالپ دندان برگشت‌ناپذیر باشد، یعنی به عصب دندان آسیب وارد شده و دچار عفونت شدید دندان شده باشید، دیگر تجویز آنتی‌بیوتیک کافی نیست.
در این زمان دندانپزشک با عصب‌کشی، همه عفونت‌ها و بافت‌های مرده را از ریشه دندان بیرون می‌آورد. توجه کنید که اگر عصب‌کشی به موقع انجام نشود، احتمال سرایت عفونت به بخش‌های دیگر وجود دارد؛ بنابراین بهتر است درمان دندان را به تاخیر نیندازید!
تخلیه عفونت
عفونت دندان گاهی با آبسه و درد زیاد همراه است. در این شرایط باید چرک و عفونت کاملا تخلیه شود تا درد هم تسکین یابد. پزشک شما برش کوچکی روی آبسه ایجاد می‌کند و عفونت را بیرون می‌کشد. درصورتی‌که برش دندان و تخلیه عفونت راه مناسبی برای درمان عفونت نبود، دندانپزشک به سراغ کانال ریشه می‌رود.
کشیدن دندان
در موارد خیلی جدی‌تر، وقتی نمی‌توان دندان را از شر عفونت‌ها نجات داد، کشیدن دندان بهترین و آخرین راه است. به بیان دیگر، دندانپزشک کشیدن دندان را بهترین راه برای رهایی از چرک و عفونت می‌داند؛ زیرا در این زمان هیچ‌کدام از روش‌هایی که بررسی کردیم، جوابگو نیست.
درمان خانگی عفونت دندان
اگر دندانتان عفونت کرده و نمی‌توانید به‌سرعت به دکتر مراجعه کنید، از درمان‌های خانگی عفونت دندان کمک بگیرید. فراموش نکنید که این روش‌ها موقتی هستند و نباید جایگزین مراجعه به دندانپزشک شوند. در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم:
1- استفاده از محلول آب و نمک
شست‌وشوی دهان با آب و نمک یکی از روش‌های سنتی برای بهبود عفونت است. در واقع این راه به شما کمک می‌کند تا به‌طور موقت از درد عفونت دندان رها شوید و سلامت لثه‌هایتان را حفظ کنید.
استفاده از این روش نه‌تنها هزینه‌ای در پی ندارد، بلکه جلوی آسیب به سایر قسمت‌ها را هم می‌گیرد. برای شستشوی دهانتان با محلول آب و نمک، نصف قاشق چای‌خوری نمک را در نصف فنجان آب گرم حل کرده، حدود دو دقیقه قرقره کنید و سپس آن را بیرون بریزید.
2- کمپرس سرد
این روش درمانی نیست، بلکه بیشتر به افزایش جریان خون، کاهش درد، فروکش کردن تورم و تسکین درد کمک می‌کند. فقط کافی است تکه‌های یخ را در حوله‌ای خشک بگذارید، آن را روی پوستتان قرار دهید و اجازه دهید چند دقیقه در محل عفونت بماند. سپس 15 دقیقه از کمپرس استفاده نکنید و بعد از گذشت این زمان، دوباره همان کار را تکرار کنید.
3- اسانس آویشن
یکی از روش‌های خوب خانگی برای درمان عفونت دندان، استفاده از اسانس آویشن است. آویشن خاصیت آنتی‌باکتریال دارد و به همین دلیل می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد.
شما می‌توانید اسانس آویشن را از داروخانه یا عطاری تهیه کنید، سپس با کمک وسیله‌ای مانند گوش پاک‌کن، کمی از آن روی ناحیه عفونت‌کرده بگذارید و این کار را سه بار در روز تکرار کنید. حتی می‌توانید از اسانس رقیق‌شده به همراه یک لیوان آب، به‌صورت دهانشویه استفاده کنید.
4- جوش شیرین
از آسان‌ترین راه‌های درمان خانگی عفونت دندان، شستن دهان با جوش شیرین است. این کار هم آسان است و هم بدون هزینه! برای همین می‌توانید هنگام مواجهه با عفونت دندان به‌راحتی انتخابش کنید.
جوش شیرین باکتری‌های بد داخل دهان را کاهش می‌دهد و به تسکین درد شما کمک می‌کند. برای رهایی از عفونت با جوش شیرین، فقط کافی است نصف قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با آب و نمک مخلوط کنید و آن را تا پنج دقیقه در دهانتان بچرخانید.
راه‌های تشخیص عفونت دندان
تشخیص عفونت توسط دندانپزشک انجام می‌شود و معمولاً شامل چند مرحله است، از جمله:
1- بررسی بالینی و ضربه زدن به دندان
دندانپزشک با بررسی نشانه‌ها و علائمی که بیمار گزارش می‌دهد «مانند درد لثه و دندان، ورم و قرمزی»، اطلاعات مهمی از دندان و احتمال عفونت آن به دست می‌آورد.
2- تصویربرداری
در مرحله بعد، از تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray) یا سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود. با این کار متخصص متوجه اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت دندان و بافت‌های اطراف آن می‌شود. در حقیقت، این تصاویر به دندانپزشک کمک می‌کنند تا میزان آسیب و گسترش عفونت را ارزیابی کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
هنگامی که اولین علائم عفونت دندان را مشاهده کردید، بهتر است بدون تاخیر به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام عفونت می‌تواند از تشدید علائم و بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
عوارض عفونت دندان
در صورتی که عفونت دندان شما به موقع درمان نشود، ممکن است دچار عوارضی شوید که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- آبسه
- از دست دادن دندان
- گسترش عفونت به اعضای دیگر
- سپسیس «ورود عفونت به خون»
- استومیت «عفونت استخوان‌ها»
راه‌های پیشگیری از عفونت دندان
با توجه به عوارض و مشکلاتی که عفونت می‌تواند به وجود بیاورد، پیشگیری از این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است. شما می‌توانید با رعایت بهداشت دهان و مراقبت منظم از دندان‌ها، خطر ابتلا به عفونت‌های دندان را کاهش دهید.
راه‌های پیشگیری عبارتند از:
شست‌وشوی دندان
استفاده از مسواک به طور منظم و به شکل صحیح، دندان‌ها را از باکتری‌ها پاک می‌کند و احتمال پوسیدگی و عفونت را کاهش می‌دهد. لازم است حداقل دو بار در روز به صورت دقیق مسواک بزنید.
استفاده از نخ دندان
استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن فضاهای میان دندان‌ها ضروری است؛ زیرا با مسواک زدن خالی نمی‌توانید فاصله بین دندان‌ها را تمیز کنید.
مصرف مواد غذایی سالم
مصرف مواد غذایی با کمترین میزان قند و اسید و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی، به سلامت دندان‌های شما کمک می‌کند.
مراجعه منظم به دندانپزشک
مراجعه منظم و دوره‌ای به دندانپزشک برای بررسی وضعیت سلامت دندان‌ها، از بروز بیماری‌های جدی و عفونت شدید دندان جلوگیری می‌کند.
ترک مواد مخدر و الکل
مصرف مواد مخدر و الکل، تأثیر منفی بر سلامت دندان‌های شما می‌گذارد. توقف یا کاهش مصرف این مواد، می‌تواند از عفونت دندان جلوگیری کند.
عفونت دندان کودکان
عفونت دندان در کودکان می‌تواند بر سلامت و آرامش کودک تاثیر زیادی بگذارد. آبسه دندان کودک یکی از انواع عفونت است که ممکن است کودکان به دلیل عدم مراقبت، تغذیه نامناسب یا حتی آسیب‌های فیزیکی ایجاد شود.
والدین باید به علائم عفونت دندانی نظیر درد، حساسیت، ورم و … در فرزندشان توجه کنند، تا بتوانند به موقع برای تشخیص و درمان به مطب دندانپزشک بروند.
آیا عفونت دندان باعث مرگ می‌شود؟
عفونت دندان در اکثر موارد منجر به مرگ نمی‌شود، اما در برخی شرایط خاص مانند گسترش عفونت به مناطق دیگر بدن، ایجاد سپسیس و استومیت، ممکن است به یک عامل تهدیدکننده زندگی تبدیل شود.
در این مقاله به طور کامل به بررسی عفونت دندان، علل و علائم بروز آن پرداختیم. بهتر است با مشاهده اولین علائم عفونت دندان، بدون تاخیر به دندانپزشک مراجعه کنید و بدانید که درمان خانگی عفونت دندان بیشتر جنبه تسکین درد دارند.
دندانپزشک با توجه به شرایط دندان شما، یکی از روش‌های درمانی یعنی تجویز آنتی‌بیوتیک، عصب‌کشی، تخلیه عفونت و کشیدن دندان را انتخاب می‌کند. با توجه به اهمیت سلامت دندان‌ها و تاثیر انکار نشدنی آنها بر کیفیت زندگی آدم‌ها، پیشنهاد می‌کنیم با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به متخصص، از ایجاد عفونت جلوگیری کنید.
