یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در سنین پایین، پوسیدگی دندان کودکان است. اطفال و بچه ها به دلیل مشکلات مختلف و مراقبت‌های غیراصولی دچار این مشکل شده و برای درمان آن باید به دندانپزشک مراجعه کنند. دندان خراب کودکان بیشترین علت مراجعه به متخصص معرفی می‌شود؛ چرا که ضخامت مینای دندان های شیری کمتر از مینای دندان های دائمی است.
کودکان معمولا از سن 6 ماهگی دندان درمی‌آورند و در سن 7 سالگی نیز دندانهای دائمی آن‌ها شروع به رشد می‌کند. در این زمان رعایت بهداشت دهان و انجام مراقبت‌های لازم از دندان‌ها ضروری است، در غیر این صورت دندان‌ها پوسیده می‌شوند. روش‌های مختلفی برای جلوگیری از خرابی دندان کودکان وجود دارد و در صورت بروز این مشکل می‌توان به کمک متخصص دندانپزشکی کودکان آن را برطرف نمود. در این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی راه های درمان خرابی دندان کودکان بپردازیم.
فهرست مطالب
پوسيدگي دندان كودكان چیست؟
Early Childhood Caries یا پوسیدگی دندان شیری از رایج‌ترین مشکلات کودکان است. در این مشکل دندانهای شیری کودک دچار پوسیدگی می‌شوند. اگر این پوسیدگی‌ها برطرف نشوند، نه تنها ظاهر ناخوشایندی را برای کودک به همراه دارند، بلکه باعث مشکلات تغذیه‌ای نیز می‌شوند.
این مشکلات بسیار شایع بوده و در بسیاری از کودکان اتفاق می‌افتد. درمان آن نیز به دلیل سن پایین کودک هم برای دندانپزشک و هم والدین بسیار دشوار است. به همین دلیل قبل از بروز این نوع مشکلات بهتر است مراقبت‌ها لازم را انجام داده تا از پوسیدگی و مشکلات ناشی از آن جلوگیری شود.
بهترین راه برای جلوگیری از خرابی دندان کودکان این است که از زمان رویش اولین دندان شیری به طور مرتب کودک را نزد دندانپزشک برده و وضعیت دندانهای او را بررسی کنید. به این صورت در صورت بروز مشکل به سرعت از آن مطلع شده و می‌توان از شدت بیشتر آن جلوگیری و برای درمان اقدام نمود.
[مطلب پیشنهادی: علائم دندان درآوردن نوزاد]
پوسیدگی دندان کودکان چه علائمی دارد؟
کودکان مخصوصا در سنین پایین در صورت بروز خرابی و درد دندان نمی‌توانند با والدین حرف بزنند. اما وجود برخی از علائم می‌تواند در تشخیص دندان خراب کودکان کمک کند.
مهم‌ترین علائم دندان پوسیده کودکان به صورت زیر هستند.
- ایجاد درد و عفونت شدید
- غذانخوردن و گریه‌های مداوم مخصوصا در زمان جویدن غذا
- وجود تورم در لثه و گونه‌های کودک
- عفونت و چرک شدن لثه‌ها
- ایجاد بود بد دهان
- تغییر رنگ لثه
- خشکی دهان
- بیقراری کودک
در هنگام پوسيدگي دندان كودكان ابتدا لکه‌های سفیدی بر روی دندان‌ها ایجاد شده و به مرور زمان میزان آسیب بیشتر می‌شود. در ابتدا نمی‌توانید این لکه‌ها را با چشم ببینید و حتما به تجهیزات مناسب دندانپزشکی نیاز است. به همین دلیل با مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توان از بروز این مشکل مطلع شده و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
مهم‌ترین دلایل پوسیدگی دندان کودکان
پوسیدگی در تمام سنین برای تمام افراد اتفاق می‌افتد و در صورت رعایت موارد و نکات بهداشتی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در ادامه مهم‌ترین دلایل بروز این مشکل مخصوصا در کودکان معرفی شده‌اند.
عدم رعایت بهداشت
یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد دندان خراب کودکان، رعایت نکردن بهداشت است. در سنین پایین کودک توانایی تمیز کردن دندانهای خود را ندارد و پدر و مادر وظیفه دارند به طور مرتب دندانهای کودک را تمیز کنند. به مرور زمان و با افزایش سن کودک می‌توانید به او مسواک زدن را آموزش دهید تا بتوانند به طور مرتب از دندانهای خود محافظت کند. مسواک زدن پس از هر وعده غذایی می‌توانید از خرابی دندان کودکان جلوگیری کند.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب مهم‌ترین علت ایجاد پوسیدگی دندان است. خوردن غذاهای ناسالم مانند شیرینی، تنقلاتی مانند چیپس و پفک، نوشابه‌های گازدار و … می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی دندان شود. اگر فرزند شما در طول روز چندین بار از این نوع خوراکی‌ها مصرف کرده و از مسواک نیز استفاده نکند، قطعا با دندان‌هایی آسیب دیده روبرو می‌شود.
برخی از مواد غذایی مانند سبزیجات خام، درت بوداده و پنیر فیبر بالایی داشته و می‌توانند از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند. استفاده زیاد از مواد قندی باعث تجزیه آن‌ها توسط میکروب‌ها شده و اسید بالایی در دهان تولید می‌شود. این اسید باعث تخریب مینای دندان و در نهایت پوسیدگی آن‌ها می‌شود.
شیرخوردن شبانه کودک
پوسیدگی دندان کودک 18 ماهه و کودکان در سنین پایین معمولا به دلیل شیرخوردن شبانه اتفاق می‌افتد. کودکان چندین بار در طول شب برای خوردن شیر بیدار می‌شوند. شیر حاوی قند بالایی است که به مینای دندان آسیب می‌رساند. اکثر اوقات والدین پس از شیر خوردن کودک مخصوصا در شب دندانهای او را تمیز نمی‌کنند و همین امر باعث می‌شود دندانهای کودک آسیب ببینند.
شیر در اطراف دندان‌ها باقی مانده و میزان ترشح بزاق نیز در شب کمتر است. به همین دلیل شیر برای مدت طولانی اطراف دندان‌ها باقی می‌ماند و باعث خرابی و پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. پس از شیر خوردن نوزاد خود با کمک یک دستمال مرطوب دندانهای او را پاک کنید.
استفاده نکردن از نخ دندان
در سنین پایین فاصله میان دندانهای کودک کم است و معمولا نمی‌توان این فاصله را به کمک مسواک تمیز کرد. به همین دلیل استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از خرابی دندان کودکان بسیار ضروری است. استفاده از نخ دندان می‌تواند از لثه‌ها نیز مراقبت کرده و از ایجاد ورم لثه جلوگیری کند.
روش‌های درمان پوسیدگی دندان کودکان
پوسیدگی و مشکلات ناشی از آن باعث ایجاد دندانهای خراب کودکان شده و به مرور زمان عملکرد دهان و دندان را با مشکل روبرو می‌کند. روش‌های مختلفی برای برطرف کردن پوسیدگی و جلوگیری از رشد بیشتر آن وجود دارد که در ادامه معرفی شده‌اند.
پر کردن دندان
در این روش موادی در داخل دندان گذاشته شده تا آسیب پوسیدگی کمتر شده و دندان وضعیت خوبی داشته باشد. این کار از پوسیدگی بیشتر نیز جلوگیری می‌کند. مواد پرکننده مختلفی وجود دارد که دندان پزشک با توجه به شرایط مختلف بهترین گزینه را انتخاب می‌کند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان
روش های مختلفی برای جلوگیری از پوسیدگی و خرابی دندان‌ها وجود دارد. یکی از این روش‌ها استفاده از سیلانت است. سیلانت ماده رزینی است که دندان پزشک آن را در شیارهای دندان‌ها و بر روی دندانهای عقبی قرار می‌دهد و از انباشته شدن باکتری‌ها و ذرات غذایی بر روی دندان جلوگیری می‌کند. این ماده می‌تواند برای سال‌ها بر روی دندان باقی بماند.
روش دیگری که برای جلوگیری از پوسیدگی انجام می‌شود، فلورایدتراپی کودکان است. فلوراید ماده‌ای است که دندان‌ها را محکم و در برابر پوسیدگی مقاوم می‌کند. این کار را می‌توان در مطب دندان پزشکی انجام داد و یا از خمیر دندان، نخ دندان، دهانشویه و یا نوشیدنی‌های فلوراید دار استفاده نمود.
سخن آخر
پوسیدگی دندان کودکان از مشکلات بسیار رایج در سنین مختلف است. کودک از زمانی که اولین دندان خود را درمی‌آورد در معرض پوسیدگی دندان قرار دارد. از این رو از همان زمان رویش اولین دندان والدین باید مراقبت‌های لازم و نکات بهداشتی را رعایت کنند. پس از آن نیز با تقویت مهارت‌های حرکتی به او مسواک زدن و روش‌های مراقبت از دندان را آموزش دهید. به این صورت می‌توانید از خرابی دندان کودکان و ایجاد مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری کنید.
